Ο Έλληνας playboy που έβαλε σε περιπέτειες τον Ρούσβελτ. Η απαγωγή του στο Μαρόκο έγινε ταινία με τον Κόνερι

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Γρηγόριος Περδικάρης (1810-1883) ήταν Έλληνας που διέπρεψε στην Αμερική ως λόγιος, διπλωμάτης και σημαντικός επιχειρηματίας. Υπήρξε ο πρώτος πρόξενος των ΗΠΑ στην Ελλάδα και συνέβαλε όχι μόνο στην ανάπτυξη των σχέσεων μεταξύ των δύο κρατών, αλλά και στην προβολή της νεότερης Ελλάδας στους Αμερικανούς. Με το επιχειρηματικό του δαιμόνιο δημιούργησε μία τεράστια περιουσία που μετά το θάνατό του, το 1883, κληρονόμησε ο γιος του Ίωνας που ήταν τότε 43χρόνων.

Η «ντόλτσε βίτα» του υιού Περδικάρη

 Όταν ήταν νεαρός, ο Ίωνας ήθελε να γίνει ζωγράφος και για το λόγο αυτό ο πατέρας του τον έστειλε στην Αγγλία για σπουδές. Σύντομα όμως τον κέρδισαν οι απολαύσεις της ζωής και η «ντόλτσε βίτα».

Ο Περδικάρης φαίνεται ότι είχε ιδιαίτερη αδυναμία στο γιο του αφού χρηματοδοτούσε τη σπάταλη ζωή του με την ελπίδα ότι κάποτε θα έκανε κάτι χρήσιμο για τον εαυτό του. Όμως, όσο ο Ίωνας μεγάλωνε, έδειχνε αδυναμία στις γυναίκες και ιδιαίτερα στις παντρεμένες της υψηλής κοινωνίας.

Αν και αμερικανικά δημοσιεύματα παρουσιάζουν τον Ίωνα Περδικάρη ως «πλέι μπόι», στη πραγματικότητα αυτός ξόδευε μεγάλα ποσά σε δώρα για τις ερωμένες του, και όχι το αντίθετο.

Ο Ίωνας απολάμβανε να τις χωρίζει από τους συζύγους τους και στη συνέχεια τις παρατούσε όταν τις βαριόταν. Το όνομά του αναφερόταν συχνά στις εφημερίδες σε σχέση με διάφορα ερωτικά σκάνδαλα της υψηλής κοινωνίας στην Αμερική και την Αγγλία.

Γάμος με την Έλεν και εγκατάσταση στην Ταγγέρη

Τελικά ο Περδικάρης παντρεύτηκε μία Αγγλίδα, την Έλεν Βάρλεϊ, που είχε και εκείνη χωρίσει τον άνδρα της εξαιτίας του. Όμως, ο Περδικάρης ερωτεύθηκε παράφορα την Έλεν και της έμεινε πιστός μέχρι το τέλος. Μάλιστα, υιοθέτησε τα δύο αγόρια και δύο κορίτσια που είχε η Έλεν από τον πρώτο της γάμο.

Το 1873 ο Ίωνας Περδικάρης μαζί με την Έλεν και τα τέσσερα παιδιά της εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην Ταγγέρη του Μαρόκου. Είναι πιθανό ότι αφού είχε πια «νοικοκυρευτεί» θεώρησε ότι θα ήταν καλύτερο να φύγει από τις ΗΠΑ και την κακή φήμη που είχε αποκτήσει εκεί.

Μαζί του είχε μέρος της περιουσίας του πατέρα του, κάτι που τον έκανε τον πλουσιότερο ξένο κάτοικο της πόλης. Τα χρήματα αυτά ο Ίωνας τα επένδυσε στην κατασκευή συγχρόνων υποδομών στην Ταγγέρη και στη αγορά ακινήτων. Στο Μαρόκο ο Ίωνας σύντομα έγινε ένας αξιοσέβαστος ξένος επιχειρηματίας και είχε αφήσει πίσω την προηγούμενη ζωή του.

Όταν οι γονείς του Ίωνα γέρασαν, τους κάλεσε να μείνουν μαζί του στην Ταγγέρη, όπου και οι δύο πέθαναν.

«Βίλλα των Αηδονιών»

Αφού κληρονόμησε πια ολόκληρη την τεράστια περιουσία του πατέρα του, το 1887 ο Ιώνας αγόρασε 70 στρέμματα δασικής έκτασης στη δυτική Ταγγέρη. Εκεί έκτισε μια έπαυλη γνωστή με το όνομα «Βίλα των Αηδονιών». Μάλιστα, ακόμη και στα αγγλικά το όνομα της βίλα ήταν στα ελληνικά ως «aidonia».

Ο Περδικάρης κανόνισε ώστε η δασική περιοχή γύρω από τη βίλα του να είναι γεμάτη εξωτικά ζώα και πουλιά που ο ίδιος έφερνε από τα ταξίδια του εκτός Μαρόκου. Επίσης, φύτεψε και πολλά δέντρα και φυτά απ’ όλο τον κόσμο.

Σήμερα η «Βίλα των Αηδονίων» είναι εθνικό πάρκο του Μαρόκου, με την ονομασία «Πάρκο Περδικάρη» και ένα από τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Ταγγέρης.

Ο Περδικάρης έφτιαξε το πάρκο για τη γυναίκα του, καθώς ήταν άρρωστη με φυματίωση και της άρεσε να κάνει μακρινούς περιπάτους στα μονοπάτια του πάρκου παρατηρώντας μαζί με τον Ίωνα την πανίδα και τη χλωρίδα του.

Κρίση στο Μαρόκο και ο Ραϊσούνι

Αν και ο Περδικάρης και η οικογένειά του είχαν μία άνετη και ευτυχισμένη ζωή στο Μαρόκο, υπήρχαν εκεί έντονες κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις εξαιτίας της απολυταρχίας του Σουλτάνου Αμπντέλ-Αζίζ και των μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων.

Αυτό το εκμεταλλεύονταν διάφοροι φύλαρχοι προκειμένου να ενισχύσουν ή να καταλάβουν την εξουσία σε τοπικό επίπεδο.

Ένας από αυτούς ήταν ο Μουλάι Αχμέτ ερ Ραϊσούνι (Mulai Ahmed er Raisuni), αρχηγός μίας ομάδας βεδουΐνουν, ο οποίος ήθελε να πάρει τον έλεγχο της Ταγγέρης.

Απαγωγή του Περδικάρη

Στο πλαίσιο ενεργειών που στρέφονταν εναντίον του Σουλτάνου, το 1904 ο Ραϊσούνι απήγαγε τον Ίωνα Περδικάρη και ένα από τους γιους της γυναίκας του μέσα από τη «Βίλα των Αηδονιών».

Από τον Σουλτάνο ο Ραϊσούνι απαίτησε υπέρογκα λύτρα για να τους απελευθερώσει, καθώς επίσης να αποφυλακίσει τους οπαδούς του και να τον διορίσει πασά της Ταγγέρης. Παράλληλα, έφερε σε δύσκολη θέση τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας, αφού οι απαχθέντες ήταν πολίτες τους.

Ο Σουλτάνος κατάλαβε ότι αν διαπραγματευόταν με τον Ραϊσούνι θα του έδινε αξία σε διεθνές επίπεδο. Έτσι αποφάσισε να μην κάνει τίποτα αφού μάλιστα πήρε κρυφά διαβεβαιώσεις από τους Βρετανούς ότι δεν θα επεμβαίναν στα εσωτερικά του Μαρόκου.

Ο Ρούζβελτ στέλνει τον αμερικανικό στόλο στο Μαρόκο

Όμως, ο Σουλτάνος δεν είχε υπολογίσει τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ Θίοντορ («Τέντι») Ρούζβελτ ο οποίος έκανε προεκλογικό αγώνα για την επανεκλογή του. Ο Ρούζβελτ θεώρησε ότι με τη διάσωση του Περδικάρη θα έδειχνε ότι ασκούσε εξωτερική πολιτική με πυγμή και ότι οι Αμερικανοί μπορούσαν να κάνουν επεμβάσεις και εκτός της αμερικανικής ηπείρου.

Ένας επιπλέον λόγος που ο Ρούζβελτ ήθελε να σώσει τον Περδικάρη ήταν γιατί οι πατέρες τους υπήρξαν στενοί φίλοι και συνέταιροι σε διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Έτσι, έστειλε τον αμερικανικό στόλο του Ατλαντικού με χιλιάδες πεζοναύτες για να αποβιβαστούν στο Μαρόκο.

Η διαταγή ήταν να σώσουν τον Περδικάρη και τον θετό του γιο από τον Ραϊσούνι. Όμως, οι Αμερικανοί στην Ταγγέρη διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατο  να κυνηγήσουν τον Ραϊσούνι μέσα στην έρημο Σαχάρα όπου κρυβόταν με τους απαχθέντες.

Ο Ρούζβελτ τότε άρχισε να εκβιάζει τον Σουλτάνο να καταβάλει τα λύτρα ώστε να απελευθερωθούν ο Περδικάρης και ο θετός γιος του.

Ο Ίωνας ήταν Έλληνας πολίτης

 Σύντομα, ωστόσο, αποκαλύφθηκε ένα στοιχείο που μετέτρεψε την όλη επιχείρηση σε φάρσα. Ο Ρούζβελτ είχε ισχυριστεί στους δημοσιογράφους ότι είχε κινητοποιήσει τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις για να σώσουν τη ζωή ενός Αμερικανού.

Τότε ήταν που η αντιπολίτευση αποκάλυψε ότι ο Ίωνας δεν ήταν Αμερικανός πολίτης, όπως όλοι πίστευαν, αλλά Έλληνας πολίτης!

Αν και οι γονείς του Ίωνα ήταν Αμερικανοί πολίτες και ο ίδιος ως νέος είχε αμερικανική υπηκοότητα, το 1861 ο πατέρας του κανόνισε να πάρει την ελληνική υπηκοότητα ώστε να μην υποχρεωθεί να πολεμήσει στον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο. Αυτό ήταν δυνατό γιατί ο Ίωνας είχε γεννηθεί το 1840 στην Αθήνα όταν οι γονείς του βρίσκονταν εκεί καθώς ο πατέρας του ήταν ο πρώτος Γενικός Πρόξενος των ΗΠΑ.

Η νομοθεσία στην Ελλάδα προέβλεπε τη χορήγηση ελληνικής υπηκοότητας σε άτομα που είχαν γεννηθεί στην Ελλάδα και από πατέρα με ελληνική ιθαγένεια.

Τότε, δεν ίσχυε η διπλή υπηκοότητα για τους Αμερικανούς, κάτι που σήμαινε ότι αυτόματα είχε χάσει την αμερικανική. Παρά ταύτα, στα χρόνια που ακολούθησαν ο Ίωνας ζούσε κανονικά στις ΗΠΑ ως Αμερικανός πολίτης και είχε αμερικανικό διαβατήριο όταν ταξίδευε στο εξωτερικό.

Με άλλα λόγια, για πρώτη και τελευταία φορά το 1904 ένας Αμερικανός πρόεδρος πραγματοποίησε μια στρατιωτική επιχείρηση για να σώσει ένα ξένο υπήκοο, και μάλιστα Έλληνα!

Η υπόθεση προκάλεσε πολιτικό σεισμό στην Αμερική και έμεινε γνωστή στην ιστορία ως «Υπόθεση Περδικάρη» (Perdicaris Affair).

Η δημοτικότητα του Θίοντορ Ρούζβελτ υπέστη καθίζηση και προκειμένου να κάνει το σκάνδαλο να φύγει από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στις παραμονές των προεδρικών εκλογών, κανόνισε να χορηγηθεί αμέσως η αμερικανική υπηκοότητα στον Ίωνα. Είναι μία από τις πολύ σπάνιες περιπτώσεις στην ιστορία όπου ένας ξένος πήρε την αμερικανική υπηκοότητα με μεσολάβηση του Προέδρου των ΗΠΑ.

Η παρουσία χιλιάδων Αμερικανών πεζοναυτών στο έδαφος του Μαρόκου πανικόβαλλε τον Σουλτάνο Αμπντέλ-Αζίζ, ο οποίος τελικά κατέβαλλε στον Ραϊσούνι τα λύτρα που ζητούσε και έτσι απελευθέρωσε τον Ίωνα Περδικάρη και τον θετό του γιο.

Στους δημοσιογράφους ο Περδικάρης αντί να ευχαριστήσει τον Ρούζβελτ και τον Σουλτάνο για την απελευθέρωσή του, εξέφρασε τον θαυμασμό του για τον Ραϊσούνι. Τον χαρακτήρισε ως «τον μόνο πραγματικό ηγέτη του Μαρόκου και του λαού του» και μίλησε περιφρονητικά για τον Σουλτάνο.

Από πολλούς ειδικούς ο Ίωνας Περδικάρης έχει χαρακτηριστεί ως η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση του «Συνδρόμου της Στοκχόλμης» -σε μία εποχή που ο όρος αυτός δεν υπήρχε ακόμη- όπου ένα θύμα απαγωγής συνδέεται συναισθηματικά με τον απαγωγέα του.

Ο θαυμασμός του Ίωνα για τον Ραϊσούνι υπήρξε γνήσιος καθώς λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το βιβλίο του «Το Χέρι της Μοίρας» (The Hand of Fate) όπου έπλεκε το εγκώμιό του.

Όπως ήταν φυσικό, μετά απ’ όλα αυτά, ο Περδικάρης δεν μπορούσε να παραμείνει πια στο Μαρόκο. Μετακόμισε με την οικογένειά του στην Αγγλία, στο χωριό της γυναίκας του, όπου έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του μακριά από τη δημοσιότητα και πέθανε ξεχασμένος το 1925 (τον ίδιο χρόνο πέθανε και ο Ραϊσούνι σε φυλακή του Μαρόκου).

Η ιστορία γίνεται ταινία του Χόλυγουντ

 Το 1975 η ιστορία της απαγωγής του Ίωνα Περδικάρη γυρίστηκε ταινία υπερπαραγωγής τους Χόλυγουντ με τίτλο «Ο Άνεμος και το Λιοντάρι» («The Wind and the Lion») και πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι στο ρόλο του Ραϊσούνι.

Η βασική πηγή του σεναρίου της ταινίας ήταν το βιβλίο του Περδικάρη για τον Ραϊσούνι, αλλά όπως συνηθίζεται σε πολλές ιστορικές ταινίες του Χόλυγουντ, η πλοκή της ιστορίας παρουσιάζεται ελαφρώς παραλλαγμένη ώστε να κερδίσει το ενδιαφέρον του κοινού. Έτσι, δείχνει μάχες Αμερικανών πεζοναυτών με Μαροκινούς και Γερμανούς, ενώ στην πραγματικότητα οι πεζοναύτες δεν ενεπλάκησαν σε καμία μάχη στο Μαρόκο.

Όμως, η σημαντικότερη διαφοροποίηση στην ταινία αφορά τον ίδιο τον Ίωνα Περδικάρη. Στη θέση του αποφασίστηκε να μπει μία νέα και όμορφη γυναίκα, ώστε να δημιουργηθεί ερωτικό ειδύλλιο με τον Ραϊσούνι-Κόνερι.

Τον ρόλο αυτό έπαιξε η Κάντις Μπέργκεν, ξανθιά σεξοβόμβα της εποχής. Όμως, διατηρήθηκε η εθνικότητα ως «ελληνοαμερικανίδα», και με επίθετο ελαφρά παραλλαγμένο σε «Πεδεκάρης» (Pedekaris). Επιπλέον, η Κάντις Μπέργκεν είχε μεγάλη ομοιότητα με την Έλεν, γυναίκα του Περδικάρη, στα νιάτα της.

Στοιχεία αντλήθηκαν από: https://skymoroccotrips.com/trip-to-morocco-the-wird-story-of-ion-perdikaris-and-the-perdikaris-park-in-tangier