Βούλιαξε το προσκύνημα και η πεζογέφυρα στα Τέμπη. Πως δημιουργήθηκε το πέρασμα και η σημασία του στην ιστορία
Ο ναός της Αγ. Παρασκευής και η κρεμαστή γέφυρα της κοιλάδας των Τεμπών αποτελούν σημαντικά και διαχρονικά τοπόσημα στην περιοχή της Θεσσαλίας.
Η κακοκαιρία και οι πλημμύρες του φαινομένου Daniel, δοκίμασαν την αντοχή της κατασκευής και η ιστορική πεζογέφυρα “βούλιαξε”. Τα ορμητικά νερά του Πηνειού έπνιξαν το προσκύνημα και το βίντεο από το σημείο είναι αποκαλυπτικό.
Ο δήμαρχος Τεμπών Γιώργος Μανώλης αναφερόμενος στις φήμες περί κατάρρευσης δήλωσε:
«Η πεζογέφυρα στην Αγία Παρασκευή στα Τέμπη προς το παρόν είναι εκεί, όρθια. Εύχομαι να παραμείνει έτσι».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δίνουν οι αισθητήρες που έχει τοποθετήσει το ΕΛΚΕΘΕ μέσα στον Πηνειό, η στάθμη του νερού στις 3 Σεπτεμβρίου ήταν μόλις 129 εκατοστά, στις 8 Σεπτεμβρίου έφθασε στα 8,43 μέτρα.
Το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής χτίστηκε περί το 1910 με χρήματα των σιδηροδρομικών υπαλλήλων εκείνης της εποχής.
Η σιδερένια πεζογέφυρα κατασκευάστηκε το 1960. Έως τότε οι επισκέπτες που ήθελαν να προσκυνήσουν μεταφέρονταν στην αντίπερα όχθη του ποταμού μέσω βάρκας. Εναλλακτικά μπορούσαν να περάσουν από μία μικρή ξύλινη γέφυρα.
Μύθος και ιστορία
Σύμφωνα με τον μύθο ο Ποσειδώνας ή ο Ηρακλής άνοιξαν δίοδο χωρίζοντας τον Όλυμπο από την Όσσα για να χυθούν στη θάλασσα τα νερά της εσωτερικής λίμνης Νεσσωνίδος που κάλυπτε τη θεσσαλική πεδιάδα.
Σύμφωνα με τους γεωλόγους η Θεσσαλία πριν από λίγα εκατομμύρια χρόνια ήταν αποκλεισμένη από τη θάλασσα και τα χαμηλότερα τμήματά της σκεπάζονταν από τα νερά μιας μεγάλης, αλλά μετρίου βάθους λίμνης.
Το όνομα Τέμπη
Το 336 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος στην εκστρατεία του προς τη νότια Ελλάδα απέφυγε να περάσει από τα Τέμπη που φρουρούνταν από Θεσσαλούς και ακολούθησε το μονοπάτι στα αριστερά της ανατολικής εισόδου των Τεμπών, 600 μέτρα περίπου νότια του λεγόμενου Τρανού Λάκκου που οδηγεί στα Αμπελάκια.
Γι’ αυτό και τα σκαλοπάτια που είναι σκαμμένα στην Όσσα ονομάστηκαν «Αλεξάνδρου Κλίμαξ».
Και δύο χρόνια νωρίτερα όμως, το 338 π.Χ., ο Μακεδόνας στρατηλάτης είχε αποφύγει να περάσει από τα Τέμπη και πέρασε στη Θεσσαλία από τα Στενά της Πέτρας.
Οι Ρωμαίοι
Για να εμποδίσει τη διαφυγή του Πομπήιου ο Καίσαρας διέταξε τον Ανθύπατο Κάσσιο Λογγίνο να οχυρώσει τα Τέμπη, πράγμα που έγινε όπως επιβεβαιώνεται και από την επιγραφή σε βράχο η οποία σήμερα έχει καταστραφεί. Όμως ο Πομπήιος κατάφερε να διαφύγει στη Λάρισα και από εκεί στην Αίγυπτο όπου δολοφονήθηκε από τον Λούκιο Σεπτίμιο.
Πάντως η δίοδος των Τεμπών ήταν ήδη από την αρχαιότητα δημόσιος δρόμος. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τους δύο χιλιομετρικούς οδοδείκτες που τοποθετήθηκαν το 125 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Αδριανό σε ταξίδι του μέσω των Τεμπών.
Βυζαντινά χρόνια και Φραγκοκρατία
Όταν οι Φράγκοι Σταυροφόροι κατέλαβαν τη Θεσσαλία το 1204 ο Βονιφάτιος ο Μομφεράτιος έδωσε τη Λάρισα και τα Στενά των Τεμπών στον Γουλιέλμο. Αργότερα η περιοχή αυτή προσαρτήθηκε από τον Δεσπότη της Ηπείρου Θεόδωρο ως τη μάχη της Πελαγονίας (1259).
Έπειτα η περιοχή από τον Παρνασσό μέχρι τον Όλυμπο μαζί και τα Τέμπη, αποτελούσε το λεγόμενο Δεσποτάτο της Θεσσαλίας με επικεφαλής τον νόθο γιο του Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β’, Ιωάννη Άγγελο.
Το 1309 τα Τέμπη όπως και ολόκληρη η Θεσσαλία περιήλθαν στην κυριαρχία των Καταλανών οι οποίοι όμως εγκατέλειψαν γρήγορα την περιοχή λόγω της πανούκλας που θέριζε τον πληθυσμό.
Το 1333 επί Ανδρόνικου Γ’ ,ο τότε διοικητής της Θεσσαλονίκης Ιωάννης Ε’ για να τα προστατεύσει από τον Δεσπότη της Ηπείρου αλλά και από τους Καταλανούς κατέλαβε τα Τέμπη μαζί και τη Σκάλα του Στομίου (Τσάγεζι) και τα προσάρτησε στη διοίκηση της Θεσσαλονίκης.
Τουρκοκρατία
Το 1423 οι Οθωμανοί κατέλαβαν την ανατολική Θεσσαλία όπως και τα Τέμπη. Από τότε και ως το 1881 τα χωριά Ιτέα (Μπαλαμούτ), Γόννοι (Δερελί), Τέμπη (Μπαμπά) και Ευαγγελισμός (Χατζιόμπασι) κατοικούνταν από Κονιάρους Τούρκους γνωστούς και ως Γιουρούκους.
Σημαντικότερο μνημείο της τουρκοκρατίας είναι ο Τεκές του Χασάν Μπαμπά, τμήμα του οποίου σώζεται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τον Γερμανό F.W. Hasluk, ο Χασάν Μπαμπά ήταν δερβίσης, δηλαδή ιερωμένος πολεμιστής (Bektashi saint).
Ανάμεσα στα άλλα «ενθύμια» υπήρχαν και οι λόγχες του, πάνω στις οποίες ήταν γραμμένη τουρκικά η ρήση: «Θάνατος εις τους απίστους». Ο Χασάν Μπαμπά ίδρυσε το χωριό που πήρε το όνομά του, Μπαμπά, σήμερα Τέμπη, για να ελέγχει την είσοδο των Στενών.
Το τουρκικό χωριό αντικατέστησε το βυζαντινό Λυκοστόμιον, οι κάτοικοι του οποίου εγκαταστάθηκαν βορειότερα, στα Αμπελάκια. Ο Τεκές του Χασάν Μπαμπά χτίστηκε μάλλον στο δεύτερο μισό του 15ου αιώνα μετά τον θάνατο του δερβίση.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Στις 6 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί επιτέθηκαν στην Ελλάδα και στις 10 του ίδιου μήνα κατέλαβαν τη Θεσσαλονίκη.
Κατεβαίνοντας προς τον νότο στρατοπέδευσαν στο κάστρο του Πλαταμώνα καθώς τα Στενά των Τεμπών ελέγχονταν από Νεοζηλανδούς και Άγγλους που είχαν πάρει θέση στη δυτική είσοδο της κοιλάδας, κοντά στο χωριό Μακρυχώρι. Αρχικά οι Γερμανοί ακολούθησαν τη διαδρομή του Ξέρξη.
Τη Μεγάλη Πέμπτη 16 Απριλίου 1941 μέσω Καλλιπεύκης έφτασαν στους Γόννους. Στις 18 Απριλίου έφτασαν και οι υπόλοιπες γερμανικές δυνάμεις στην κοιλάδα των Τεμπών και αφού εξουδετέρωσαν τους Άγγλους και τους Νεοζηλανδούς προχώρησαν προς την Αθήνα.
«Σύμφωνα με συγκεκριμένα στοιχεία από το αρχείο επιχειρήσεων ανατινάχθηκαν στην περιοχή του Ολύμπου συνολικά στο διάστημα της κατοχής 48 χιλιάδες μέτρα σιδηροδρομικής γραμμής, 36 γέφυρες, 41 καμπύλες, σήματα βραδυπορίας, κλειδιά, τηλεγραφικοί στύλοι κλπ. Η συγκοινωνία διακόπηκε συνολικά για 1.324 ώρες ενώ οι απώλειες των Γερμανών έφθασαν σε 3.065 νεκρούς.
Πιο σημαντική ήταν η ανατίναξη στις 23/2/1944 της γερμανικής αμαξοστοιχίας αριθ. 53 που μετέφερε Γερμανούς αξιωματικούς και στρατιώτες από την Αφρική στο ανατολικό μέτωπο της Ρωσίας.
Το “χαμένο” κάστρο της Ωριάς
Σε περίπτωση κινδύνου το παρατηρητήριο ειδοποιούσε τη φρουρά που ήταν μάλλον εγκατεστημένοι χαμηλότερα: «… οι φρουροί του τετράγωνου πύργου της Ωριάς επισκοπούσαν από μακριά όλη την περιοχή των Τεμπών προς τη Θεσσαλία και προς τη Μακεδονία ώστε σε περίπτωση κινδύνου να δώσουν το σύνθημα του συναγερμού στους άνδρες του κάτω περιβόλου οι οποίοι τότε έκλειναν τον δρόμο των Τεμπών».
Ο τετράγωνος αυτός πύργος που σήμερα αποκαλείται Κάστρο της Ωριάς είναι φραγκικής ή καταλανικής προέλευσης.
Σύμφωνα με τον Ελευθέριο Γαρδέλη (1909) η αναρρίχηση στο Κάστρο ήταν δυνατή και από την κοιλάδα των Τεμπών ενώ σήμερα η μόνη πρόσβαση είναι από τα Αμπελάκια στο ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία και από εκεί μέσα από ένα δύσβατο μονοπάτι φτάνει κανείς στα ερείπια του Κάστρου που μόλις διακρίνονται. Ορισμένοι ταυτίζουν το Κάστρο της Ωριάς για το οποίο υπάρχουν πολλοί θρύλοι και παραδόσεις , με το Κάστρο της Ωριάς.
Πηγή: Το άρθρο του Μιχάλη Στούκα, Τέμπη: Η ιστορία της πανέμορφης «ματωμένης» κοιλάδας (“Πρώτο Θέμα“), με πληροφορίες από το βιβλίο του Ζήση Δ. Παπαδημητρίου, «ΤΕΜΠΗ. ΤΟ ΕΝΔΙΑΙΤΗΜΑ ΤΩΝ ΝΥΜΦΩΝ», Εκδόσεις ΝΗΣΙΔΕΣ, 2015
Αρχική φωτογραφία : Larissanet
Ειδήσεις σήμερα:
- Κονσερβοποιημένο αέρα από τη Λίμνη Κόμο πουλάει εταιρεία μάρκετινγκ
- Έκρηξη σε διυλιστήρια στη Νικομήδεια Τουρκίας. Είναι από τις μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες της χώρας
- Συνελήφθη η γυναίκα που παρέσυρε με αυτοκίνητο 12χρονο στη Μεσογείων. Σε κρίσιμη κατάσταση το παιδί
- Φραστικό επεισόδιο στην ακρόαση της Ευρωβουλής για τον Τζιτζικώστα. Η αντίδραση Βόζεμπέργκ για τον Παπαδάκη του ΚΚΕ
Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ