ΒΟΤΡΥΣ. Το εργοστάσιο που παρήγαγε το διάσημο κονιάκ. Στήριξε την οικονομία στην σταφιδική κρίση και έβαλε λουκέτο όταν δολοφονήθηκε ο εκδότης Τζώρτζης Αθνασιάδης

Ανάμεσα σε νερόμυλους, πάρκα και τρεχούμενα νερά, το 1906 η Ελληνική Εταιρεία Οίνων & Οινοπνευμάτων ίδρυσε το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ σε ένα από τα πιο ειδυλλιακά προάστια των Αθηνών.

115 χρόνια αργότερα, τα δέντρα έχουν αντικατασταθεί από γκρίζες πολυκατοικίες, το ποτάμι έχει στερέψει και το άλλοτε σύγχρονο και ζωντανό οινοποιείο δεν είναι παρά ένα ακόμη ερειπωμένο κτίριο – φάντασμα της πρωτεύουσας.

Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Ελλάδα μαστιζόταν από την σταφιδική κρίση. Η υπερπαραγωγή του εθνικού προϊόντος της σταφίδας σε συνδυασμό με την κατακόρυφη πτώση της ζήτησής της, είχε προκαλέσει μία πρωτοφανή ύφεση στον αγροτικό τομέα της χώρας.

Η Ελληνική Εταιρεία Οίνων & Οινοπνευμάτων (Ε.Ε.Ο.Ο.) συστάθηκε από τους κορυφαίους οινοπαραγωγούς και οινοπνευματοποιούς της εποχής, ως μια προσπάθεια απορρόφησης του προϊόντος που σταμάτησε να έχει ζήτηση στο εξωτερικό. Τεράστιες ποσότητες έμεναν στα αζήτητα και η Εταιρεία που συστάθηκε είχε στόχο να βρει νέους τρόπους εκμετάλλευσης της σταφίδας και να προχωρήσει στην παραγωγή νέων προϊόντων.

Η Ε.Ε.Ο.Ο αρχικά στράφηκε στην παραγωγή μετουσιωμένου οινοπνεύματος. Η χρήση του γινόταν σε πεδία όπως ο φωτισμός, η θέρμανση και η κίνηση, που παλαιότερα ουδεμία σχέση είχαν με τη σταφίδα. Σύντομα, η βιομηχανία του καθαρού οινοπνεύματος για εξαγωγή και εσωτερική κατανάλωση (ποτοποιία και ανάμειξη με κρασί) αλλά και του μετασιωμένου οινοπνεύματος απορροφούσε παραπάνω από 50.000.000 σταφίδας ετησίως.

Για να υποστηρίξει τις νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, από το 1906 ακόμα, η Ε.Ε.Ο.Ο. άρχισε να ιδρύει εργοστάσια και αποθήκες σε όλη την Ελλάδα. Ένα από τα πιο μεγάλα βρισκόταν στα σημερινά Σεπόλια. Τότε, η περιοχή ονομαζόταν Μύλοι και δεν είχε καμία σχέση με αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Οι κάτοικοι ήταν μερικές εκατοντάδες, τα ορμητικά νερά του Κηφισού που τους διέσχιζε πότιζαν τα χωράφια με τα σιτηρά, ενώ οι ανεκμετάλλευτες εκτάσεις φάνταζαν ιδανικές για βιομηχανική ανάπτυξη.

Έτσι κατασκευάστηκε το εργοστάσιο ΒΟΤΡΥΣ. Φτιάχτηκε με τις προδιαγραφές ενός μεγάλου αποσταγματοποιείου με σύγχρονα μηχανήματα απόσταξης οίνου. Γρήγορα το εργοστάσιο πέτυχε να παράγει περίφημα κονιάκ που χαρακτηρίστηκαν εφάμιλλα των γαλλικών. Παρήγαγε ακόμα, το γλυκαντικό της σταφιδίνης, το οποίο βοήθησε στην αναπλήρωση της παντελούς έλλειψης ζάχαρης στις αρχές του 20ου αιώνα.

Στα χρόνια του πολέμου, παρείχε άφθονο φωτιστικό οινόπνευμα στην τιμή κόστους, για να καλύψει τις ανάγκες της πρωτεύουσας. Η ζήτηση των σταφίδων την περίοδο εκείνη είχε άλλωστε μειωθεί δραματικά, οπότε η παραγωγή οινοπνεύματος ήταν μονόδρομος για την επιβίωση του εργοστασίου. Μεταπολεμικά, η εταιρεία ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τα χαρούπια ως πρώτη ύλη για το οινόπνευμα. Έτσι άνοιξαν νέες διέξοδοι για το εμπόριο των χαρουπιών της Κρήτης.

Τέλος εποχής

Μέχρι το 1979, η Ε.Ε.Ο.Ο. ανήκε στο Ίδρυμα Μποδοσάκη που την είχε εξαγοράσει. Μετά τον θάνατο του ιδιοκτήτη Προδρόμου Μποδοσάκη-Αθανασιάδη, η διοίκηση του εργοστασίου ΒΟΤΡΥΣ πέρασε στα χέρια του ανιψιού του και ιδιοκτήτη της “Βραδυνής”, Τζώρτζη Αθανασιάδη. Τρία χρόνια αργότερα, ο νέος ιδιοκτήτης δολοφονήθηκε από οργάνωση φάντασμα και η υπόθεση έμεινε ανεξιχνίαστη μέχρι σήμερα.

Έκτοτε το ιστορικό αποσταγματοποιείο δεν επανήλθε ποτέ. Έπαψε οριστικά τη λειτουργία του το 1986. Το εμπορικό σήμα «ΒΟΤΡΥΣ» σήμερα ανήκει στη εταιρεία «ΜΕΤΑΧΑ», η οποία από το 2000 είναι μέλος της Γαλλικής πολυεθνικής REMY-COINTR.

Ο χώρος του πρώην εργοστασίου εξαγοράστηκε το 1999 από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων, υπακούοντας στις πιέσεις των κατοίκων. Ωστόσο, η συγκυρία ήταν κακή. Ο ισχυρός σεισμός του Σεπτεμβρίου του ’99 επιδείνωσε περαιτέρω την ήδη άσχημη κατάσταση των παλιών εγκαταστάσεων. Ετσι το   κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο για στέγαση των μαθητών.

Το 2000, το Δημοτικό Συμβούλιο χαρακτήρισε το εργοστάσιο ως “διατηρητέο” και τον περιβάλλοντα χώρο ως κοινόχρηστο. Την απόφαση αυτή επικύρωσε αργότερα και το υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, το 2004, η ιδιωτική εταιρία Δόλιχος Μελετητική Ε.Π.Ε. διενήργησε μελέτη για την αναπαλαίωση των κτιρίων και την αποκατάσταση του χώρου του παλιού εργοστασίου. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα κανένα έργο δεν έχει υλοποιηθεί.

Το μεγάλο αποσταγματοποιείο που άλλοτε ήταν το καμάρι της οινοποιίας στην πρωτεύουσα, πλέον ρημάζει. Αφημένο στην τύχη του εδώ και δεκαετίες, το εσωτερικό του διατηρητέου κτιρίου είναι γεμάτο σκουπίδια, οι τοίχοι μισογκρεμισμένοι και οι μόνοι θαμώνες του πια είναι οι περιθωριακοί της υποβαθμισμένης Αθηναϊκής συνοικίας.

Δείτε πώς είναι σήμερα το παλιό εργοστάσιο του ΒΟΤΡΥΣ, όπως το κατέγραψε ο συνεργάτης μας, Drone AS:

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η ανεξιχνίαστη δολοφονία του διευθυντή της εφημερίδας «Βραδυνή» Τζώρτζη Αθανασιάδη. Γιατί ο Καραμανλής ζήτησε να γίνει κρυφά η κηδεία