Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι. Η συμμαχία του Ανδρέα Παπανδρέου με τον στρατηγό που κήρυξε στρατιωτικό νόμο στην Πολωνία και συνέλαβε τον Λεχ Βαλέσα

Το 1994 ο πρώην πρόεδρος της Πολωνίας, στρατηγός Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι, υπέγραφε αντίτυπα του βιβλίου του «Στρατιωτικός Νόμος».

Όταν τελείωσε, ένας αγρότης τον πλησίασε και με δύναμη του πέταξε μια πέτρα στο πρόσωπο.

Η γνάθος του στρατηγού έσπασε. Ο λιθοβολισμός ήταν μία πράξη, που ευχαρίστως θα έκαναν εκατομμύρια Πολωνοί, αν τον είχαν απέναντί τους.

Ο Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι είναι ίσως, ένας από τους πιο αμφιλεγόμενους ηγέτες που πέρασαν από τη χώρα.

Αν και δεν έκανε στρατιωτικό πραξικόπημα, καθώς ήταν ήδη πρωθυπουργός, οι ενέργειές του, από τη στιγμή που διαδέχθηκε τον παραιτηθέντα πρόεδρο, είχαν όλα τα χαρακτηριστικά απολυταρχικού καθεστώτος.

Όταν ανέλαβε καθήκοντα, τον Οκτώβριο του 1981, οι μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις του νεοσύστατου Συνδικάτου Αλληλεγγύη, που αριθμούσε 10 εκατομμύρια μέλη, είχαν φτάσει στο αποκορύφωμά τους.

Ο Γιαρουζέλσκι θεωρούσε ότι η μη κομμουνιστική οργάνωση, υπό τον Λεχ Βαλέσα, που μεγάλωνε καθημερινά και μάλιστα με τη στήριξη της Καθολικής Εκκλησίας, έφερνε όλο και πιο κοντά το ενδεχόμενο εισβολής από τη Σοβιετική Ένωση.

Ήταν αποφασισμένη να μην επιτρέψει στην Πολωνία να γίνει η πρώτη χώρα του ανατολικού μπλοκ, που θα κατέρεε ο κομμουνισμός.

Ο στρατιωτικός νόμος

Δύο μήνες αργότερα, ο στρατηγός κάνει την κίνησή του. Υπό τις εντολές του, περίπου 10 χιλιάδες στρατιώτες καταλαμβάνουν στρατηγικά σημεία, με πρώτους στόχους τις τηλεπικοινωνίες και όλα τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης. Όταν το πρόγραμμα της τηλεόρασης επανήλθε, οι Πολωνοί είδαν τον στρατηγό Γιαρουζέλσκι, φορώντας τη στολή του, να κηρύττει στρατιωτικό νόμο και να ανακοινώνει την επίσημη λειτουργία του Στρατιωτικού Συμβουλίου Εθνικής Σωτηρίας. Ο Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι εξηγούσε ότι ήθελε να σώσει τη χώρα από την οικονομική κατάρρευση, λόγω των μαζικών απεργιών που είχε κηρύξει το πανίσχυρο Συνδικάτο Αλληλεγγύη.

Το κυνήγι των συνδικαλιστών και της Αλληλεγγύης

Η πρώτη εντολή του συμβουλίου ήταν να διαλυθεί η Αλληλεγγύη και να συλληφθούν όλα τα κορυφαία στελέχη του, όπως ο ηλεκτρολόγος συνδικαλιστής Λέχ Βαλέσα.

Σχεδόν 100 χιλιάδες άτομα, τα περισσότερα μέλη του Συνδικάτου, οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ στα δύο χρόνια που εφαρμόστηκε ο στρατιωτικός νόμος, περίπου 100 πολίτες σκοτώθηκαν.

Όλες οι απεργιακές κινητοποιήσεις που έγιναν, πνίγηκαν στο αίμα από δυνάμεις του στρατού.

Κατά τη διάρκεια απεργίας στο ανθρακωρυχείο του Βούιζεκ, η αστυνομία και ο στρατός χρησιμοποίησαν άρματα μάχης και άνοιξαν πυρ εναντίον των ανθρακωρύχων.

Από τις συγκρούσεις, σκοτώθηκαν εννέα άνθρωποι και άλλοι 20 τραυματίστηκαν.

Ο φόβος είχε ριζώσει για τα καλά στον πολωνικό λαό.

Όταν φίμωσε οποιαδήποτε αντιπολιτευτική φωνή, ο Γιαρουζέλσκι προσπάθησε να «αναστηλώσει» το Κομμουνιστικό Κόμμα της Πολωνίας και την οικονομία.

Η κρίση όμως, είχε ήδη χτυπήσει την πόρτα της Πολωνίας.

Σύντομα έγιναν περικοπές σε μισθούς, η έλλειψη βασικών αγαθών ήταν μεγάλη και η ακρίβεια έκανε την εμφάνισή της.

Οι μετακινήσεις είχαν περιοριστεί από το καθεστώς, ενώ τα «μάτια» των αρχών ήταν πάνω σε όλες τις παράνομες πλέον εκδηλώσεις και ενέργειες του συνδικάτου.

Παρά το γεγονός ότι όλες οι επιχειρήσεις ήταν υπό τον κρατικό έλεγχο, αρκετοί άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους.

Ο Γιαρουζέλσκι ήταν πλέον ο πιο μισητός άνθρωπος στην Πολωνία.

Το μποϊκοτάζ των Αμερικανών

ΟΙ ΗΠΑ ήταν οι πρώτες που αντέδρασαν. Ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν καθιστούσε υπεύθυνη τη Σοβιετική Ένωση για τον στρατιωτικό νόμο και τον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ως αντίποινα, επιβλήθηκαν περιορισμοί στην εξαγωγή αμερικανικού τεχνολογικού εξοπλισμού και κυρίως ηλεκτρονικών υπολογιστών, ενώ απαγορεύθηκε στα σοβιετικά πλοία να ελλιμενίζονται σε λιμάνια των ΗΠΑ.

Αργότερα, οι περισσότερες δυτικές χώρες ακολούθησαν το παράδειγμα των ΗΠΑ.

Ο ψυχρός πόλεμος «θερμαινόταν» για άλλη μια φορά.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου σπάει την απομόνωση του Γιαρουζέλσκι

Ο Γιαρουζέλσκι πάντως, βρήκε στην Ελλάδα έναν ανέλπιστο σύμμαχο.

Στις 3 Ιανουαρίου του 1982, ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου έπαυσε από τα καθήκοντά του τον υφυπουργό Εξωτερικών, Ασημάκη Φωτήλα, όσο αυτός βρισκόταν στις Βρυξέλλες.

Είχε παραβιάσει την εντολή του και αποδέχθηκε το κείμενο της ΕΟΚ για την Πολωνία.

Στον υπουργό Εξωτερικών, Γιάννη Χαραλαμπόπουλο, είπε απλώς στο τηλέφωνο να δει το βραδινό δελτίο ειδήσεων, γιατί θα έπαιζε μια είδηση που τον ενδιέφερε.

Το 1984 ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν ο πρώτος δυτικός ηγέτης, που «έσπαγε» τη διεθνή απομόνωση του καθεστώτος Γιαρουζέλσκι.

Επισκέφθηκε επίσημα τη Βαρσοβία, κίνηση η οποία έκανε έξω φρενών τις ΗΠΑ.

Σε συνέντευξή του, ο Παπανδρέου έλεγε ότι «αν ο Γιαρουζέλσκι δεν ήταν εκεί, η πολωνική κυβέρνηση θα είχε τελειώσει για τα καλά.

Οποιαδήποτε πολωνική κυβέρνηση, καθώς η Σοβιετική Ένωση θα είχε εισβάλλει για να αναλάβει απευθείας τη διακυβέρνηση της χώρας.

Ήταν η μόνη εναλλακτική λύση». Το παράδειγμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ πάντως, ακολούθησαν αργότερα και άλλοι ηγέτες χωρών.

Η δολοφονία του ιερέα

Την ίδια χρονιά πάντως, ο Γιαρουζέλσκι δέχθηκε τη διεθνή κατακραυγή.

Τρεις άνδρες των μυστικών υπηρεσιών, απήγαγαν τον δημοφιλή ιερέα Γιόρζι Ποπιελούσκο, ο οποίος ήταν ένθερµος υποστηρικτής της Αλληλεγγύης.

Ξυλοκοπήθηκε, έως ότου έπεσε σε κώµα. Στη συνέχεια, οι βασανιστές του τον έδεσαν και αφού τον έβαλαν µαζί µε πέτρες σε έναν σάκο, τον πέταξαν στον ποταµό Βιστούλα.

Το πτώµα του βρέθηκε δύο εβδοµάδες αργότερα, προκαλώντας τεράστιο κύµα οργής στην Πολωνία.

Η κηδεία του μετατράπηκε σε διαδήλωση καταγγελίας του κοµµουνιστικού καθεστώτος, µε τη συµµετοχή χιλιάδων ανθρώπων.

Οι τρεις πράκτορες συνελήφθησαν και έπειτα από μια σύντοµη δίκη, καταδικάστηκαν σε 25 χρόνια κάθειρξη ο καθένας, χωρίς όμως να αποκαλυφθεί ποιος είχε δώσει την εντολή.

Πρόσφατα, ο ιερέας Γιόρζι Ποπιελούσκο ανακηρύχθηκε όσιος από την καθολική εκκλησία, αλλά εκείνη την εποχή, οι Πολωνοί είδαν για άλλη μια φορά το σκληρό πρόσωπο του αυταρχικού καθεστώτος.

Ο συμβιβασμός

Με την άνοδο του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, αλλά και την ανεπιτυχή οικονομική πολιτική που εφάρμοσε, ο Γιαρουζέλσκι αναγκάστηκε σιγά – σιγά να συμβιβαστεί και να αρχίσει τις περίφημες συνομιλίες της «στρογγυλής τραπέζης», που οδήγησαν στις πρώτες εκλογές μετά το 1981 και τον στρατιωτικό νόμο.

Τον Ιούνιο του 1989, το Συνδικάτο Αλληλεγγύη κέρδισε τις 99 από τις 100 έδρες της Γερουσίας και όλες τις έδρες της Βουλής.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Λεχ Βαλέσα και ο Βόιτσεχ Γιαρουζέλσκι έδωσαν τα χέρια και ο άλλοτε ηγέτης της Αλληλεγγύης, που τόσο κυνηγήθηκε, τον επισκέφθηκε ακόμη και στο νοσοκομείο.

Εκτός από τα προβλήματα υγείας, ο στρατηγός είχε να αντιμετωπίσει πολλές και σοβαρές κατηγορίες, για αδικήματα που τέλεσε κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του, όπως τον στρατιωτικό νόμο.

Στην Πολωνία, μέχρι σήμερα συνεχίζονται οι συζητήσεις, για το αν ο στρατηγός ήταν ένας εγκληματίας ή σωτήρας της χώρας από τη σοβιετική στρατιωτική εισβολή.

Διαβάστε ακόμα : Ο 90χρονος Γιαρουζέλσκι απάτησε τη γυναίκα του με τη νοσοκόμα