Βερόνικα. Η “εταίρα πολυτελείας” που έγινε φεμινιστικό είδωλο και διακρίθηκε ως ποιήτρια

Η Βερόνικα Φράνκο έμεινε στην ιστορία ως μία από τις πιο γοητευτικές και πολυμήχανες γυναίκες του 16ου αιώνα.

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βενετία και παρά τις επιταγές της εποχής, που ήθελαν τα κορίτσια να μην ασχολούνται με την πνευματική τους καλλιέργεια, χάρη στον πατέρα της έμαθε να διαβάζει και να γράφει. Η μητέρα της, την δίδαξε την “τέχνη” της γοητείας. Η εξασφάλιση ενός καλού συζύγου θεωρούταν το σπουδαιότερο επίτευγμα ζωής για μια γυναίκα. Έτσι, η Βερόνικα στην ηλικία των 16 παντρεύτηκε με έναν πλούσιο μεσήλικα γιατρό.

Στο πλάι του όμως δυστυχούσε. Δύο χρόνια αργότερα, και ενώ είχαν αποκτήσει ένα παιδί, η Βερόνικα πήρε διαζύγιο. Η απόφασή της ήταν ριζοσπαστική για τα δεδομένα της περιόδου. Μία γυναίκα μόνη της, στην Αναγέννηση, δεν είχε πολλές επιλογές βιοπορισμού.

Η δίοδος της πορνείας

Η πορνεία ήταν ένα θεσμικά αναγνωρισμένο επάγγελμα στη Βενετία. Είναι χαρακτηριστικό ότι έχει διασωθεί τυπωμένος οδηγός με τις καλύτερες “συνοδούς της πόλης”. Στις σελίδες του αναγράφονται οι 200 κορυφαίες από τις περίπου 3.000 ιερόδουλες που δραστηριοποιούνταν στην πόλη. Περιέχονταν οι διευθύνσεις, το κόστος καθώς και τα ιδιαίτερα ταλέντα τους.

Ωστόσο, οι εκδιδόμενες γυναίκες χωρίζονταν σε δύο κατηγορίες: τις εταίρες πολυτελείας (cortigiana onesta-αξιότιμη εταίρα) και τις λαϊκές εταίρες (cortigiana di lume). Η Βερόνικα, λόγω της μόρφωσης, της καλλιτεχνικής της έφεσης αλλά και της εντυπωσιακής της εμφάνισης, συγκαταλεγόταν στα επιφανέστερα μέλη της πρώτης κατηγορίας.

«Ήταν ιερόδουλες που συνδύαζαν την ομορφιά και τη χάρη τους με μια ευρεία κουλτούρα, γεγονός που τους επέτρεπε να ενεργούν ως αληθινοί σύντροφοι των ανδρών όχι μόνο κατά την ερωτική συνεύρεση, αλλά και ως συνομιλήτριες στο τραπέζι».

Οι πελάτες της ήταν η “αφρόκρεμα” της βενετσιάνικης κοινωνίας και όχι μόνο. Ανάμεσα στους “τακτικούς” ήταν ο πρίγκιπας της Γαλλίας, Ερρίκος Γ’.

Φυσικά, η αμοιβή της ήταν ανάλογη και πολύ σύντομα ήταν σε θέση να είναι πολύ επιλεκτική. Αυτό την έκανε ακόμα πιο περιζήτητη.

Μία πλούσια εταίρα

Πριν κλείσει τα 30, με την περιουσία που είχε συγκεντρώσει, αγόρασε ένα μέγαρο και συγκέντρωσε επιφανείς ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων. Περνούσε τις μέρες της γράφοντας ποίηση, συζητώντας και συναντώντας τους εραστές της. Μάλιστα εξέδωσε πολλές συλλογές έργων της. Μεταξύ των σελίδων τους συμπεριελάμβανε πάντα και γράμματα εραστών της.

Παράλληλα, κάθε βδομάδα διέθετε μέρος των χρημάτων της για τη στήριξη ανύπαντρων μητέρων, ορφανών κοριτσιών και αδύναμων γυναικών. Θεωρείται μία αναγεννησιακή φεμινίστρια, καθώς αναγνώριζε την καταπίεση που υφίσταντο οι γυναίκες και μαχόταν για την υπεράσπισή των δικαιωμάτων τους.

Παρόλα αυτά, η πτώση της από την “κορυφή” ήταν εξίσου απότομη με την ανέλιξή της.

Εξαθλίωση

Μόλις ξέσπασε η επιδημία της πανώλης το 1575, η Βερόνικα έφυγε εσπευσμένα από την Βενετία. Όταν επέστρεψε, το σπίτι της είχε καταπατηθεί και ό,τι περιουσιακό στοιχείο διέθετε είχε λεηλατηθεί. Είχε όμως να αντιμετωπίσει και ένα σοβαρότερο πρόβλημα. Την παρέπεμπαν σε δίκη με την κατηγορία της μαύρης μαγείας. Λέγεται ότι κατάφερε να αθωωθεί χάρη στις γνωριμίες της. Ωστόσο, οικονομικά ήταν πια εξαθλιωμένη.

Η ηλικία της δεν της επέτρεπε πλέον να βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τις πιο περιζήτητες εταίρες. Πολλοί από τους πελάτες της είχαν πεθάνει και δυσκολευόταν αρκετά να βρει νέους.

Κατέληξε να ζει στο περιθώριο, βυθισμένη στη μοναξιά και τη φτώχεια. Πέθανε σε ηλικία 45 ετών.

Η παρακαταθήκη της, τα ερωτικά της ποιήματα, θεωρούνται μέχρι σήμερα σπουδαίο κομμάτι της λογοτεχνικής ιστορίας του 16ου αιώνα.