Ο Ιταλός απατεώνας που πλούτισε πουλώντας γιατροσόφια σε αριστοκράτες, με την 14χρονη σύζυγό του. Μυήθηκε στη μασονία και καταδικάστηκε σε θάνατο από την Ιερά Εξέταση

Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας», Έρικ Σαλίν, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Ο Τζουζέπε Μπάλσαμο γεννήθηκε στην πόλη του Παλέρμο, πρωτεύουσα της Σικελίας, το 1743.

Η Ιταλία δεν ήταν ποτέ μια ενωμένη χώρα μετά την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας το 476 μ.Χ., αλλά παρέμενε διαιρεμένη σε ένα μωσαϊκό κρατών, μεγάλων και μικρών, μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

Το βόρειο τμήμα της χώρας ανήκε στην αυστριακή ζώνη επιρροής, το νότιο στην ισπανική, και την κεντρική Ιταλία κυβερνούσε ο πάπας. Στην Ιταλία δε χρειαζόταν κανείς να πάει μακριά για να αλλάξει ταυτότητα και κοινωνική τάξη.

Ο Μπάλσαμο ήταν από σχετικά ευκατάστατη οικογένεια, αλλά χωρίς τίτλους ευγενείας.

Πήρε καλή μόρφωση για την εποχή και τον έστειλαν σε ένα μοναστήρι ως δόκιμο μοναχό.

Οι ιεροί κανόνες όμως δεν ενδιέφεραν το νεαρό Τζουζέπε.

Όσο ήταν στο μοναστήρι απέκτησε στοιχειώδεις γνώσεις αλχημείας, καθολικών λειτουργιών και φαρμακολογίας, που θα του χρησίμευαν αργότερα στη ζωή του. Ανέπτυξε επίσης ενδιαφέρον για το απόκρυφο, αν και περισσότερο για να εκμεταλλεύεται τους εύπιστους, παρά ως πραγματικός πιστός.

Η μεταμόρφωση

Στη Μεσσήνη, ο Μπάλσαμο είχε μία πλούσια και ηλικιωμένη θεία, της οποίας το επίθετο ήταν Καλιόστρο. Ήλπιζε ότι θα την κληρονομήσει, αλλά η θεία όταν πέθανε άφησε όλη της την περιουσία στην Εκκλησία.

Αντί για τα χρήματα στα οποία ήλπιζε, το μόνο που πήρε ο Τζουζέπε ήταν το όνομα της θείας του, το οποίο θεωρούσε πιο μυστηριώδες από το δικό του.

Τα λίγα επόμενα χρόνια, ο Τζουζέπε Μπάλσαμο θα μεταμορφωνόταν στον Αλεσάντρο ντι Καλιόστρο, έναν κόμη με μάλλον μυστηριώδες και εξωτικό γενεαλογικό δέντρο.

Ισχυριζόταν ότι ήταν γιος ενός πριγκιπικού οίκου από την αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.

Αργότερα, βρέθηκε στη Μάλτα όπου επινόησε ένα άλλο στοιχείο της βιογραφίας του, ισχυριζόμενος ότι είχε ανατραφεί ως χριστιανός στο μουσουλμανικό Μαρόκο και τον έσωσε ο μεγάλος Μάγιστρος των Ιωαννιτών Ιπποτών, του παλιού τάγματος των Σταυροφόρων που κυβερνούσε το νησί της Μάλτας μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα.

Το 1768, ο Καλιόστρο επέστρεψε στην Ιταλία, στη Ρώμη, όπου κατάφερε να βρει δουλειά ως γραμματέας ενός ρωμαιοκαθολικού καρδιναλίου. Όσο ήταν στην υπηρεσία της Εκκλησίας, διηύθυνε μια επικερδή επιχείρηση που πουλούσε μαγικά φίλτρα καλυμμένα με αιγυπτιακά ιερογλυφικά, σε συνεργασία με τον υπόκοσμο της Ρώμης, και βελτίωνε τις ικανότητές του ως πλαστογράφος και απατεώνας.

Γνώρισε και παντρεύτηκε τη 14χρονη Λορέντσα Φελιτσιάνι και μετακόμισε στο πατρικό της σπίτι. Όμως, ήλθε σύντομα σε διαφωνία με τους Φελιτσιάνι και το ζευγάρι ξεκίνησε μια μεγάλη περιοδεία στην Ευρώπη.

Ο Καλιόστρο και η νεαρή σύζυγός του επισκέφθηκαν τις αυλές της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας, πουλώντας ένα διασκεδαστικό μείγμα πνευματισμού, μαγείας και γιατρικών σε ταλαιπωρημένους αριστοκράτες, που πείθονταν από τους ισχυρισμούς του και αγόραζαν τα ερωτικά του ελιξίρια για εξωφρενικά ποσά.

Εισαγωγή στον ελευθεροτεκτονισμό

Στη διάρκεια μιας επίσκεψης στην Αγγλία, μυήθηκε στο Τεκτονικό κίνημα. Αργότερα, δημιούργησε τον δικό του Ελευθεροτεκτονισμό σε απόκρυφο αιγυπτιακό στυλ, που δεν είχε καμία σχέση με τους ορθολογιστικούς, κοσμικούς στόχους του Τεκτονικού κινήματος.

Αν και όλες οι μορφές της μαγείας τιμωρούνταν με θάνατο στις χώρες που ο Καλιόστρο ασκούσε τις εμπορικές του επιχειρήσεις, απολάμβανε την προστασία ανώτερων ευγενών, ακόμα και εστεμμένων.

Παραλίγο να χάσει την ελευθερία και το κεφάλι του όταν αναμίχθηκε στην υπόθεση του Διαμαντένιου Περιδέραιου (1785-1786), μία προδοσία της εμπιστοσύνης που έκανε να τρίξουν τα θεμέλια της γαλλικής μοναρχίας.

Πάντως, απαλλάχθηκε και επέστρεψε στην Ιταλία. Η τελευταία του κίνηση έμελλε να αποβεί μοιραία.

Το τέλος

Ο Ελευθεροτεκτονισμός ήταν παράνομος στην Καθολική Ρώμη, και είτε ο Καλιόστρο ξεγελάστηκε και αποκάλυψε τις Τεκτονικές του δραστηριότητες στην Ιερά Εξέταση, είτε τον κατέδωσε η ίδια η γυναίκα του η  Λορέντσα, η οποία ήθελε να απαλλαγεί από τον γάμο της.

Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο το 1789.

Ο πάπας, όμως, μετέτρεψε την καταδίκη του σε ισόβια δεσμά, και κλείστηκε στο Κάστρο Σαντάντζελο, το μεγάλο φρούριο απέναντι από τη βασιλική του Αγίου Πέτρου.

Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να δραπετεύσει, μεταφέρθηκε στο μεσαιωνικό κάστρο του Σαν Λεό στην κεντρική Ιταλία.

Παρά τους πολλούς ισχυρισμούς του ότι γνωρίζει τα μυστικά της αιώνιας ζωής και πολλά άλλα απόκρυφα μυστήρια, πέθανε πάμπτωχος όταν ήταν 52 ετών, το 1795.

Απόσπασμα από το βιβλίο «Οι μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας», Έρικ Σαλίν, εκδόσεις Κλειδάριθμος

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Tο μυστηριώδες παλάτι με τις υπόγειες στοές και τα πηγάδια που αναφέρονται ως «ανεστραμμένοι πύργοι». Τα χρησιμοποιούσαν για τελετές μύησης και συνδέονται με τους Μασόνους και τους Ναΐτες Ιππότες