Ο άνθρωπος που δημιούργησε εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας και αρνήθηκε να το κατοχυρώσει. Έχασε 7 εκατ. δολάρια

Ο χειρότερος φόβος των Αμερικάνων μετά την ατομική βόμβα ήταν η πολιομυελίτιδα. Η επιδημία που χτύπησε τις ΗΠΑ το 1952 είχε θύματα χιλιάδες ανθρώπους, κυρίως παιδιά, ενώ πάνω από 20.000 έμειναν ανάπηροι. 

Τρία χρόνια αργότερα, ο ιατρικός ερευνητής και ιολόγος, Τζόνας Σολκ, ανακάλυψε το κατάλληλο εμβόλιο, προσφέροντας αποτελεσματική θωράκιση από την καλπάζουσα, μέχρι τότε, ασθένεια. Η πολιομυελίδα είχε πια ηττηθεί.

Ο Αμερικανός ερευνητής, αψηφώντας το προσωπικό όφελος, δεν κατοχύρωσε ποτέ την ανακάλυψή του, ώστε να υπάρχει χαμηλή τιμή και να χτυπηθεί αποτελεσματικά η νόσος. Σύμφωνα με εκτίμηση του Forbes, θα μπορούσε να είχε κερδίσει τουλάχιστον 7 δισεκατομμύρια δολάρια.

Πιστός στα ιδανικά της επιστήμης του, έμεινε γνωστός στην ιστορία από τη φράση του “Ποιος μπορεί να πατεντάρει τον Ήλιο;”.

Η ανακάλυψη του εμβολίου

Μέχρι το 1955, η πολιομυελίτιδα αποτελούσε τον τρομακτικότερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Η επιδημία του 1952, με 58.000 καταγεγραμμένα κρούσματα, άφησε πίσω της πάνω από τρεις χιλιάδες νεκρούς και 21 χιλιάδες ανάπηρους. Το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν παιδιά.

Η ασθένεια θέριζε και η επιστημονική κοινότητα είχε επιδοθεί σε συνεχείς έρευνες και μελέτες, προκειμένου να ανακαλυφθεί τρόπος πρόληψης ή θεραπείας της νόσου.

Διαβάστε ακόμα: Το «σιδηρούν πνευμόνι». Ο θαυματουργός σωλήνας που κινούσε τα πνευμόνια και έσωσε τη ζωή σε χιλιάδες ασθενείς που παρέλυαν από πολιομυελίτιδα

Το 1947, ο Τζόνας Σολκ, που ήδη είχε εργαστεί για την παραγωγή αντιγριπικών εμβολίων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, άνοιξε δικό του εργαστήριο στο Πίτσμπουργκ, προκειμένου να επιδοθεί κι αυτός στον αγώνα κατά της πολιομυελίτιδας. Την επόμενη χρονιά, ανέλαβε να πραγματοποιήσει μια έρευνα, προκειμένου να προσδιοριστεί ο ακριβής αριθμός των διαφορετικών τύπων του ιού και σταδιακά επικεντρώθηκε στη δημιουργία εμβολίου.

Συγκέντρωσε δίπλα του μια ομάδα επιστημόνων και αφιέρωσε στην έρευνα επτά ολόκληρα χρόνια.

Ο Αμερικανός ερευνητής, σε αντίθεση με την επίσημη ιατρική γνώμη, πίστευε ότι ο καλύτερος τρόπος για το ανοσοποιητικό σύστημα ήταν να χρησιμοποιήσει απενεργοποιημένους, νεκρούς ιούς. Παρά την αμφισβήτηση που δέχτηκε, κατάφερε όχι μόνο να αναγνωρίσει τρία στελέχη του ιού αλλά απέδειξε ότι ο νεκρός ιός, δημιουργούσε αντισώματα. Αρχικά, απέδειξε την πρακτική του σε πιθήκους και το 1954 ήρθε η σειρά των ανθρώπων.

Ο “θαυματοποιός”

Η επιτόπια δοκιμή πειραματικού ελέγχου του εμβολίου ήταν, σύμφωνα με τον ιστορικό Ο’Νηλ, “το πιο πολύπλοκο πρόγραμμα του είδους του στην ιστορία, περιλαμβάνοντας 20.000 ιατρούς και δημόσιους λειτουργούς υγείας, 64.000 άτομα προσωπικό σχολείων και 220.000 εθελοντές”.

Στη δοκιμή συμμετείχαν πάνω από 1.800.000 παιδιά, ηλικίας έξι έως εννέα ετών. 

Στις 12 Απριλίου 1955, δημοσιοποιήθηκε πως το εμβόλιο μείωνε τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου. Η ανθρωπότητα καλωσόρισε την είδηση με ενθουσιασμό και ο Σολκ χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο της εποχής ως “θαυματοποιός”. Η 12η Απριλίου παραλίγο να ανακηρυχθεί εθνική εορτή, ενώ ο ερευνητής αντιμετωπίστηκε ως εθνικός ήρωας. Συνεντεύξεις, ομιλίες, διακρίσεις, πολυτελή γεύματα και δώρα τον βομβάρδιζαν καθημερινά.

Ο Σολκ θα μπορούσε να είχε γίνει εκατομμυριούχος. Όμως, δεν κολακεύτηκε ούτε από τις τιμές που έλαβε ούτε είδε στην ανακάλυψή του μια ευκαιρία οικονομικού κέρδους. Αντιθέτως, δεν κατοχύρωσε καν την “πατέντα” του εμβολίου, προκειμένου να παραμείνει σε χαμηλή τιμή και να μπορεί να διατεθεί σε όσο το δυνατόν περισσότερο κόσμο. Όταν ρωτήθηκε σε τηλεοπτική συνέντευξη ποιος είχε την πατέντα του εμβολίου, ο Σολκ απάντησε:

 Δεν υπάρχει πατέντα. Μπορείς να πατεντάρεις τον Ήλιο; 

Το 1960, ίδρυσε το «Ινστιτούτο Σολκ για Βιολογικές Μελέτες» (Salk Institute for Biological Studies) στην Λα Χόγια της Καλιφόρνια, που σήμερα αποτελεί κέντρο ιατρικής και επιστημονικής έρευνας. Συνέχισε να ασχολείται με την έρευνα και να εκδίδει βιβλία και τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούσε έρευνα για τη δημιουργία εμβολίου ενάντια στον ιό HIV.

Πέθανε στις 23 Ιουνίου του 1995, σε ηλικία 81 ετών.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Τα εμβόλια που εξάλειψαν τον θάνατo και τις αναπηρίες στις μεγαλύτερες επιδημίες του κόσμου. Πως νικήθηκε η ευλογιά, η χολέρα, η ιλαρά και η πολιομυελίτιδα