O Αφροαμερικανός σκλάβος που πολέμησε γενναία το 1821. Πέθανε στη μάχη, μετά την απελευθέρωση της Ναυπάκτου

Η συμβολή του αμερικανικού φιλελληνισμού στην Ελληνική Επανάσταση έχει επισημανθεί από την σύγχρονη βιβλιογραφία αρκετές φορές. Ωστόσο, αυτό που παραμένει άγνωστο, είναι η υποστήριξη των Αφροαμερικανών σκλάβων στον ελληνικό αγώνα για την ελευθερία.

Ο Αφροαμερικανός φιλέλληνας, Τζέιμς Τζέικομπ Ουίλιαμς, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Ο Ουίλιαμς, κάτοικος της Βαλτιμόρης των ΗΠΑ, υπηρέτησε ως πεζοναύτης στο Πολεμικό Ναυτικό της χώρας και το 1815 συμμετείχε στον πόλεμο μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αλγερίας. Ο διοικητής του και ναύαρχος, Στίβεν Ντεκατούρ, ανέφερε συχνά στα γραπτά του πόσο γενναίος και άξιος πολεμιστής ήταν ο Ουίλιαμς.

Όταν τελείωσε ο πόλεμος και αφού ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία, ο Ντεκατούρ του πρότεινε να πάει στην Ελλάδα, όπου η δουλεία είχε καταργηθεί. Πράγματι, τον Ιανουάριο του 1827 ο Ουίλιαμς έφτασε στην Ελλάδα και διορίστηκε βοηθός του Βρετανού ναυάρχου, Τόμας Κόχραν. Για έναν χρόνο, ο Αφροαμερικάνος από τη Βαλτιμόρη υπηρέτησε πιστά στο πλευρό του διοικητή του.

Όταν, όμως, ο Κοχρέιν έφυγε από την Ελλάδα, τον Δεκέμβριο του 1827, ο Ουίλιαμς έμεινε πίσω να πολεμήσει για την απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων.

Έλαβε μέρος σε μάχες και ναυμαχίες. Αναφέρεται, μάλιστα, πως αρκετές φορές και διακινδυνεύοντας τη ζωή του, κατάφερε να διεισδύσει στα στέκια των εχθρών και να συλλέξει πολύτιμες πληροφορίες, τις οποίες αργότερα μετέφερε στους Έλληνες συναγωνιστές του.

Την ίδια περίοδο, στην Αμερική, κυκλοφόρησε η πρώτη εφημερίδα των χειραφετημένων μαύρων της Αμερικής, η Freedom’s Journal, η οποία δημοσίευε αρκετά άρθρα για την επανάσταση του 1821. Έδινε ιδιαίτερη έμφαση στα ελληνικά γεγονότα και στον αγώνα των υπόδουλων Ελλήνων, αφού το αναγνωστικό της κοινό ήταν κατά βάση Αφροαμερικανοί σκλάβοι και η επανάσταση στην Ελλάδα αποτελούσε έμπνευση για τον “δικό τους” αγώνα προς την ελευθερία.

Αποκόμματα ειδήσεων από τη φιλελληνική δράση διαφόρων «Ελληνικών Επιτροπών» στις ΗΠΑ. Πάνω: ένα δωδεκάχρονο παιδί χαρίζει το ρολόι του στην φιλελληνική επιτροπή του Pittsburgh, με την παράκληση τα έσοδα να δοθούν στους πεινασμένους Έλληνες (Εφημερίδα Freedom’s Journal)

Τον Απρίλιο του 1829, ο Ουίλιαμς πολέμησε στο πλευρό του Ανδρέα Μιαούλη για την απελευθέρωση της Ναυπάκτου. Κατά τη διάρκεια των κανονιοβολισμών τραυματίστηκε στο χέρι και το πόδι και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο του Πόρου. Λίγο καιρό αργότερα, άφησε την τελευταία του πνοή.

Τα στοιχεία του Αφροαμερικανού φιλέλληνα παρέμεναν για αρκετά χρόνια άγνωστα στο ελληνικό κοινό. Πολλοί τον μπερδεύουν μέχρι και σήμερα με τον αποκαλούμενο “αράπη του Σούτσου”.

Ο εικονιζόμενος πολεμιστής ήταν υπηρέτης του Ρουμάνου πρίγκιπα και γερουσιαστή της Βραΐλας, Γρηγορίου Σούτσου, γόνου της γνωστής οικογένειας Φαναριωτών.

Ο νεαρός ήταν Αρναούτης από το Μαυροβούνιο και έμενε στο παλάτι του Σούτσου, ο οποίος ήταν περήφανος για τον “εξωτικό” υπηρέτη και σωματοφύλακά του. Στον πριγκιπικό περίγυρο έμεινε γνωστός ως «ο αράπης του Σούτσου» και έτσι τον αποκαλούσαν οι κάτοικοι του Βουκουρεστίου, χωρίς η προσφώνηση να είναι υποτιμητική για τα μέτρα της εποχής.

Η μορφή του Τζέιμς Τζέικομπ Ουίλιαμς, θα ήταν αδύνατο να αποτυπωθεί σε φωτογραφία, αφού όταν πέθανε, το 1829, δεν υπήρχαν φωτογραφικές μηχανές.

Πιστεύεται ότι η παλαιότερη φωτογραφία  τοπίου, “τραβήχτηκε” από τον Nicephore Niepce, είτε το 1826 είτε το 1827 ενώ η πρώτη φωτογραφία ανθρώπου τυπώθηκε το 1838.

Τη μορφή του μαύρου υπηρέτη φιλοτέχνησε στο Βουκουρέστι ο Ούγγρος ζωγράφος, λιθογράφος και φωτογράφος Carol Popp de Szathmáry γύρω στα 1860.

_{Αντλήθηκαν πληροφορίες από: Μουσείο Φιλελληνισμού}