Ο πρώτος μαύρος φοιτητής στο Μισισιπή, πυροβολήθηκε στη μέση του δρόμου. Οι τρομερές ταραχές και η μεγαλειώδης πορεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα

Την 1η Οκτωβρίου 1962, ο τριαντάχρονος Τζέιμς Μέρεντιθ κατάφερε να γίνει ο πρώτος μαύρος φοιτητής στο πανεπιστήμιο του Μισισιπή, ύστερα από χρόνια αδιάκοπου αγώνα.

Το προηγούμενο βράδυ, χιλιάδες λευκοί φοιτητές που έμαθαν τον ερχομό του Μέρεντιθ στην πόλη, συγκεντρώθηκαν έξω από το κτήριο που διέμενε απαιτώντας να φύγει. Σύντομα ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ των διαδηλωτών και της αστυνομίας, με αποτέλεσμα εκατοντάδες να τραυματιστούν και 2 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους. Γιατί; για να μην σπουδάσει ένας αφροαμερικανός νέος.

Ο Μέρεντιθ, μόλις αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο, ρίχτηκε στη μάχη κατά των φυλετικών διακρίσεων και πρωταγωνίστησε στο κίνημα για τα δικαιώματα των Αφροαμερικάνων. Τον Ιούνιο του 1966 πυροβολήθηκε στην πλάτη και τα πόδια, σε μια προμελετημένη απόπειρα δολοφονίας από την οποία έζησε εκ θαύματος. Η στιγμή του πυροβολισμού αποτυπώθηκε στον φωτογραφικό φακό και απέσπασε το βραβείο Πούλιτζερ της επόμενης χρονιάς.

Οι αντιδράσεις των λευκών φοιτητών και του κυβερνήτη της πολιτείας

Την 1η Οκτωβρίου 1962 ο Τζέιμς Μέρεντιθ έγινε ο πρώτος απόγονος σκλάβων που εγγράφηκε στο πανεπιστήμιο του Μισισιπή. Την περιοχή που ήταν η μέκα του ρατσισμού. Δεν ήταν όμως μια εύκολη υπόθεση. Την προηγούμενη μέρα, ο 30χρονος βετεράνος στρατιώτης των ΗΠΑ κατέφτασε στην Οξφόρδη του Μισισιπή, συνοδευόμενος από δυνάμεις του στρατού. Στόχος του Στρατού ήταν να προστατεύσει τον Μέρεντιθ από το ενδεχόμενο λιντσαρίσματος, μιας και κάτι τέτοιο ήταν σύνηθες φαινόμενο στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’60.

Τις προηγούμενες μέρες, ο κυβερνήτης του Μισισιπή Ρος Μπάρνετ καλούσε τους πολίτες να υπερασπιστούν τα “λευκά” σχολεία και πανεπιστήμια. Εκείνη την περίοδο, ίσχυε ακόμη στην πολιτεία ο διαχωρισμός των φοιτητών σε λευκούς και μαύρους, παρόλο που από το 1954 ο διαχωρισμός αυτός είχε κατοχυρωθεί ως αντισυνταγματικός. Χρειάστηκε η παρέμβαση του γενικού εισαγγελέα των ΗΠΑ, Ρόμπερτ Φ. Κένεντι, για να επιτρέψει ο κυβερνήτης, αν και απρόθυμα, την εγγραφή του Μέρεντιθ στο πανεπιστήμιο.

Το βράδυ της 30ης Σεπτεμβρίου, χιλιάδες φοιτητές είχαν συγκεντρωθεί έξω από την πανεπιστημιούπολη, όπου βρισκόταν ο κοιτώνας του Μέρεντιθ, ζητώντας να φύγει από την πόλη. Ο πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι διέταξε τα ομοσπονδιακά στρατεύματα να σταματήσουν τις ταραχές με κάθε μέσο. Το αποτέλεσμα ήταν 2 νεκροί και εκατοντάδες τραυματίες. Η ημέρα αυτή έμεινε γνωστή ως η εξέγερση του Ολ Μις (Ole Miss riot).

Την επόμενη μέρα ο Τζέιμς Μέρεντιθ εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ήρθε αντιμέτωπος με την απομόνωση, καθώς ελάχιστοι ήταν εκείνοι που δεν τον παρενοχλούσαν. Στις 18 Αυγούστου 1963 έγινε πτυχιούχος των πολιτικών επιστημών. Συνέχισε τις σπουδές του, στον ίδιο τομέα, στη Νιγηρία και επέστρεψε στις ΗΠΑ το 1965.

Οργάνωσε διαδήλωση 220 μιλίων για να ενθαρρύνει τους Αφροαμερικάνους να ψηφίσουν. 

Το 1966 ο Τζέιμς Μέρεντιθ αποφάσισε να ριχτεί ολόψυχα στη μάχη κατά των φυλετικών διακρίσεων. Στις 6 Ιουνίου ξεκίνησε μόνος του με μια Βίβλο στο χέρι, την “Πορεία ενάντια στον φόβο” (March Against Fear), η οποία ξεκινούσε από το Μέμφις και κατέληγε στην πόλη Τζάκσον στο Μισισιπή, μια απόσταση που ξεπερνούσε τα 220 μίλια. Στόχος του ήταν να ενθαρρύνει τους νέους που δεν ήταν λευκοί, να εγγραφούν και να συμμετέχουν στις εκλογές, μετά και την έγκριση του νόμου περί δικαιώματος ψήφου, ένα χρόνο πριν. Και αυτό στο Νότο δεν ήταν μια ανώδυνη προσπάθεια.

Την δεύτερη μέρα ο Μέρεντιθ πυροβολήθηκε. Μια οργανωμένη επιχείρηση δολοφονίας είχε στηθεί εναντίον του από τον Άμπρεϊ Τζέιμς Νόρβελ, ο οποίος ομολόγησε την ενοχή του, χωρίς να εξηγήσει τα κίνητρα. Ο φωτογράφος Τζακ Τορνέλ κατάφερε να φωτογραφίσει τον Μέρεντιθ λίγα δευτερόλεπτα μετά την επίθεση και απέσπασε το βραβείο Πούλιτζερ της επόμενης χρονιάς.

Ο Μέρεντιθ, αν και πυροβολήθηκε στην πλάτη και τα πόδια, επέζησε και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Οι ηγέτες μεγάλων οργανώσεων για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών, όπως ο Μάρτιρ Λούθερ Κινγκ, έδωσαν υπόσχεση ότι θα ολοκληρώσουν την πορεία των 220 μιλίων στο όνομα του Μέρεντιθ. Περισσότεροι από 10.000 διαδηλωτές από τις γειτονικές πόλεις ξεχύθηκαν στους δρόμους, ενισχύοντας τη διαδήλωση.

Στις 26 Ιουνίου, ο Τζέιμς Μέρεντιθ ανέκαμψε από τα τραύματά του και επανήλθε στην πορεία λίγο πριν φτάσει στο Τζάκσον. Μαζί με 15.000 διαδηλωτές έφτασαν στο σημείο τερματισμού. Εκείνη την ημέρα σημειώθηκε η μεγαλύτερη διαδήλωση για πολιτικά δικαιώματα που είχε καταγραφεί στην αμερικανική ιστορία. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας περισσότεροι από 4.000 Αφροαμερικάνοι στο Μισισιπή εγγράφηκαν για να ψηφίσουν, ενώ μέχρι σήμερα διατηρούν υψηλό ποσοστό συμμετοχής στις εκλογικές διαδικασίες.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: The Nation

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο πρώτος αφροαμερικανός ακτιβιστής πέθανε μία μέρα πριν από την ιστορική ομιλια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Γουίλιαμ Έντουαρντ Μπέργκχαρντ Ντι Μπουά

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο πρώτος Αφροαμερικανός πιλότος που πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο έγραψε στο αεροπλάνο του «το αίμα όλων είναι κόκκινο». Ήταν ατρόμητος και προσγειώθηκε με 78 τρύπες στα πτερύγια και την άτρακτο. Τι απέγινε