Τρία διάσημα τραγούδια που κατηγορήθηκαν ότι είναι αντιγραφές. Η δικαστική απόφαση που έκρινε ένοχο τον καλλιτέχνη, αλλά αναγνώρισε ότι «το αντέγραψε υποσυνείδητα»

“Στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση”  λένε πολλοί για να εξηγήσουν τις ομοιότητες ανάμεσα στα έργα διάφορων δημιουργών. Με αυτόν τον τρόπο δικαιολογούν τους νέους καλλιτέχνες που εμπνέονται από τους παλαιότερους, υιοθετούν στοιχεία τους και με τη σειρά τους, προσθέτουν νέα.

Ωστόσο, εδώ και πολλές δεκαετίες, εντείνεται η αντιπαράθεση που μπαίνει η διαχωριστική γραμμή μεταξύ έμπνευσης και αντιγραφής.

Nirvana – “Come as you are”

Το “Come as you are”, σε στίχους και μουσική Kurt Cobain, ήταν το δεύτερο σινγκλ του άλμπουμ Nevermind  των Nirvana που κυκλοφόρησε το 1992. Πρόκειται αναμφισβήτητα για ένα από τα πλέον γνωστά τραγούδια του συγκροτήματος, αφού μαζί με το “Smells like teen spirit” που συμπεριλαμβανόταν στον ίδιο δίσκο, καθιέρωσαν τη μπάντα στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα.

Ωστόσο, όπως αποκάλυψε χρόνια αργότερα ο τότε μάνατζέρ τους, Danny Goldberg, ο Cobain είχε αρκετές αμφιβολίες για το αν έπρεπε να λανσάρουν το συγκεκριμένο τραγούδι ως σινγκλ. «Ο Kurt ήταν αγχωμένος για το “Come as you are” γιατί έμοιαζε πολύ με ένα τραγούδι των Killing Joke. Όμως όλοι θεωρούσαμε ότι ήταν το καλύτερο τραγούδι που θα μπορούσαμε να λανσάρουμε. Πάντως, είχε δίκιο, οι Killing Joke πράγματι διαμαρτυρήθηκαν αργότερα», είχε δηλώσει το 2000 ο Goldberg.

Λίγους μήνες μετά την κυκλοφορία του, τα μέλη των Killing Joke, μίας από τις σπουδαιότερες μπάντες της post-punk rock σκηνής, εξέφρασαν δημόσια την ενόχλησή τους. Ισχυριζόμενοι ότι οι συγχορδίες του σινγκλ των Nirvana ήταν πανομοιότυπες με το κομμάτι “Eighties”, το οποίο είχαν κυκλοφορήσει 8 χρόνια νωρίτερα, απείλησαν ότι θα κινούνταν νομικά εναντίον των Αμερικανών συναδέλφων τους. Είχαν μάλιστα επιστρατεύσει δύο μουσικολόγους, που υποστήριζαν τις κατηγορίες τους.

Εν τέλει ωστόσο, οι απειλές τους δεν έγιναν ποτέ πράξη. Οι Killing Joke επικαλέστηκαν οικονομικούς και προσωπικούς λόγους και δεν προχώρησαν με την αγωγή. Σημαντικό ρόλο φέρεται να έπαιξε και ο αιφνίδιος θάνατος του Kurt Cobain το 1994. Μάλιστα, μία δεκαετία αργότερα, το 2003, ο πρώην ντράμερ των Nirvana, Dave Grohl, συμμετείχε στην παραγωγή του δίσκου των Killing Joke, γεγονός που εξέπληξε πολλούς θαυμαστές, οι οποίοι πίστευαν ότι είχε καθιερωθεί μία διαχρονική διαμάχη ανάμεσα στα μέλη των συγκροτημάτων.

Ακούστε τα δύο τραγούδια:

Coldplay – “Viva la vida”

Το “Viva la vida”, ένα από τα κορυφαία κομμάτια των Coldplay ηχογραφήθηκε στα τέλη του 2007 και κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του επόμενου έτους. Μέσα σε λίγες εβδομάδες το τραγούδι έγινε ανάρπαστο, σκαρφαλώνοντας στο νούμερο 1 των αμερικανικών και των βρετανικών τσαρτ, ενώ τον επόμενο χρόνο κατέκτησε το βραβείο Grammy ως το καλύτερο τραγούδι του 2008.

Η ανέλπιστη επιτυχία συνοδεύτηκε από ένα μπαράζ κατηγοριών μουσικής κλοπής. Οι Creaky Boards, μία εναλλακτική αμερικανική μπάντα, κατηγόρησε αρχικά τον Chris Martin ότι αντέγραψε τη μελωδία του τραγουδιού τους “The Songs I Didn’t Write”, το οποίο μάλιστα είχε ακούσει ζωντανά τον Οκτώβρη του 2007. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί γρήγορα αποδείχθηκαν ανυπόστατοι, καθώς τα πρώτα demo του “Viva la vida” είχαν ηχογραφηθεί πριν την εν λόγω συναυλία.

Οι κατηγορίες περί μουσικής κλοπής που έκαναν το γύρο των ΜΜΕ, εκφράστηκαν τον Δεκέμβριο του 2008 από τον αμερικανό κιθαρίστα Joe Satriani. Στην αγωγή που απέστειλε στους Coldplay, ο Satriani υποστήριζε ότι το “Viva la vida” περιείχε «ουσιαστικά, πρωτότυπα τμήματα από το κομμάτι “If I could fly” που είχε βγάλει το 2004». Η απάντηση της μπάντας ήταν ότι «όποιες ομοιότητες ήταν πλήρως συμπτωματικές».

Η υπόθεση αυτή έφτασε τελικά στο δικαστήριο της Καλιφόρνια, όπου το βρετανικό συγκρότημα δικαιώθηκε.

Οι περιπέτειές τους δεν τελείωσαν εκεί. Η τελευταία κατηγορία που κλήθηκαν να αντικρούσουν ήρθε το Μάιο του 2009. Αυτή τη φορά ο τραγουδιστής Yusuf Islam ισχυρίστηκε ότι το “Viva la vida” ήταν αντιγραφή του δικού του κομματιού με τίτλο “Foreigner Suite”. Ωστόσο, ο Islam ξεκαθάρισε ότι δεν είχε την πρόθεση να κινηθεί νομικά. «Αντέγραψαν το τραγούδι μου, όμως δεν πιστεύω ότι το έκαναν επίτηδες. Δεν θέλω να νομίζουν ότι είμαι θυμωμένος μαζί τους». Η μόνη απάντηση που έδωσε ο ντράμερ των Coldplay ήταν ότι «είμαστε σίγουροι ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα λάθος».

Ακούστε τα τραγούδια των Coldplay και του Joe Satriani:

George Harrison – “My Sweet Lord”

Το “Sweet Lord” ήταν το πρώτο σινγκλ που κυκλοφορούσε ο Τζορτζ Χάρισον ως σόλο καλλιτέχνης. Αυτή η πρώτη απόπειρα αποσύνδεσης του ονόματός του από τους Beatles έδειχνε να στέφεται με απόλυτη επιτυχία, καθώς τόσο το συγκεκριμένο τραγούδι, όσο και το άλμπουμ “All Things Must Pass” στο οποίο συμπεριλαμβανόταν, σκαρφάλωσαν πολύ γρήγορα στην κορυφή των τσαρτ.

Οι κατηγορίες περί μουσικής κλοπής σε αυτήν την περίπτωση εκφράστηκαν από τα μέλη ενός γυναικείου συγκροτήματος των 60s. Οι The Chiffons ισχυρίζονταν ότι η μελωδία του “Sweet Lord” ήταν πανομοιότυπη με αυτήν του κομματιού τους, “He’s So Fine”. Η δισκογραφική εταιρεία του συγκροτήματος κατέθεσε μήνυση εναντίον του πρώην σκαθαριού και η υπόθεση οδηγήθηκε σε δίκη το 1976. Στα χρόνια που διαμεσολάβησαν, ο Χάρισον είχε προσπαθήσει να λύσει το ζήτημα εξωδικαστικά. Προσέφερε το 40% των πνευματικών δικαιωμάτων του τραγουδιού στη δισκογραφική, μαζί με όλα τα κέρδη που το ποσοστό αυτό συνεπάγετο. Ωστόσο, η πρότασή του δεν έγινε δεκτή.

Το Σεπτέμβριο του 1976, το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι τα δύο τραγούδια ήταν πανομοιότυπα και ο δικαστής δικαίωσε το γυναικείο συγκρότημα. Αναγνώρισε ωστόσο, στον Χάρισον το ελαφρυντικό ότι η αντιγραφή δεν είχε γίνει «εκ προθέσεως». Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στο λόγο του, «ο Τζορτζ Χάρισον αντέγραψε υποσυνείδητα το “He’s So Fine”. Όπως παραδέχθηκε ο ίδιος, είχε ακουστά το τραγούδι, όμως δεν πιστεύω ότι το έκανε σκόπιμα».

Καιρό αργότερα, ο Χάρισον εξαγόρασε τα δικαιώματα του «He’s so Fine». Το 2002, μετά τον θάνατό του, το τραγούδι επανακυκλοφόρησε και έφτασε στο Νο 1 των βρετανικών τσαρτ.

Ακούστε τα δύο τραγούδια:

Αρχική φωτογραφία: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Φωτογραφικά ντοκουμέντα από την αυτοκτονία του Κερτ Κομπέιν των Νιρβάνα. Ανοίγει ξανά ο φάκελος;