Trainspotting. Η ταινία που έπαιξε στην Ελλάδα αφού ο εισαγγελέας την είδε δύο φορές. Οι καταγγελίες για διαφήμιση των ναρκωτικών και η απειλή για αυτόφωρο

Τον Οκτώβριο του 1996 το “Trainspotting”, του Ντάνι Μπόιλ, κυκλοφορεί στις ελληνικές αίθουσες. Η ταινία παρακολουθεί την ιστορία μίας παρέας νεαρών αγοριών, βουτηγμένων στα ναρκωτικά. 

Ένας από αυτούς προσπαθεί να ξεφύγει. Προχωρά στην απεξάρτηση του και στην προσπάθεια του να επανενταχθεί στην κοινωνία κλέβει τα λεφτά των φίλων του και εξαφανίζεται…

Η ταινία είχε ήδη σπάσει ταμεία σε Ευρώπη και Αμερική. Κόστισε 700 εκατομμύρια δραχμές και στη Βρετανία από την πρώτη μέρα προβολής της εισέπραξε 7, 5 δις δραχμές. Στην Αμερική έφτασε 3,5 δις δραχμές. Σε όσες χώρες προβλήθηκε, το περιεχόμενο της ταινίας, προκάλεσε αντιδράσεις. Σε καμία όμως δεν έφτασε στο σημείο να λογοκριθεί και να απαγορευθεί.

Στην Ελλάδα οι αντιδράσεις, τις οποίες κάλυπτε για μέρες μεγάλο μέρος του τύπου, προκάλεσαν την εισαγγελική παρέμβαση. Έτσι την πρώτη ημέρα της προβολής στάλθηκε εισαγγελέας μετά από παραγγελία του Εισαγγελέα Πρωτοδικών προκειμένου να αποφανθεί αν το περιεχόμενο της ταινίας παροτρύνει τους νέους σε χρήση των ναρκωτικών.

Οι αιθουσάρχες κινδύνευαν με σύλληψη

Αν διαπίστωνε ότι η ταινία αποτελεί διαφήμιση των ναρκωτικών ουσιών θα προχωρούσε στην απαγόρευση της προβολής της. Παράλληλα έπρεπε να ενημερώσει τους υπεύθυνους των κινηματογραφικών αιθουσών ότι με την προβολή της ταινίας, διαπράττουν αδίκημα. Αν μάλιστα δεν συμμορφώνονταν, θα συλλαμβάνονταν με τη διαδικασία του αυτόφωρου η οποία θα συνοδευόταν από την κατάσχεση της ταινίας.

Η εισαγγελική παρέμβαση όπως ήταν λογικό προκάλεσε έντονες διαμαρτυρίες. Ο πρόεδρος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Νικηφόρος Βρεττάκος δήλωνε: “Απαράδεκτη κάθε είδους επέμβαση σε καλλιτεχνικό έργο, γιατί αυτό είναι μία μορφή προληπτικής λογοκρισίας τη στιγμή που το αίσχος της τηλεόρασης οργιάζει εντελώς ελεύθερο” .

Ο τότε υπουργός Πολιτισμού, Ευάγγελος Βενιζέλος είχε εκφράσει και αυτός την αντίθεση του στην εισαγγελική παρέμβαση αναφέροντας σε ανακοίνωση του ότι “οι απαγορεύσεις και αμφισβητήσεις έχουν συμβάλλει μέχρι στιγμής στην ενίσχυση του ενδιαφέροντος της κοινής γνώμης για τις συγκεκριμένες ταινίες”.

Με τον εισαγγελέα και έξι αστυνομικούς στην αίθουσα

Στις 18 Οκτωβρίου 1996 ο εισαγγελέας Ισίδωρος Ντογιάκος έφτασε σε έναν από τους έξι κινηματογράφους της Αθήνας, που πρόβαλαν την ταινία. Συνοδευόταν από έξι αστυνομικούς, εκ των οποίων δύο φορούσαν πολιτικά ρούχα. Μάλιστα για να αποφασίσει αν θα επιτραπεί η προβολή της ταινίας στο ελληνικό κοινό, είδε την ταινία δύο φορές.

“Η ταινία δείχνει τον σκληρό κόσμο των ναρκωτικών, τη σκληρή ζωή και την ανθρώπινη κατάντια αυτών που τα χρησιμοποιούν, αλλά θέλω να σκεφτώ νηφάλια κατά πόσο παρασύρει τους νέους στη χρήση τους”, ανέφερε πριν από την προβολή.

Έξω από την αίθουσα περιφερόταν μες στην αγωνία ο εισαγωγέας της ταινίας. Περίμενε να βγει ο εισαγγελέας και να μάθει για την “τύχη” της ταινίας του.

“Είναι παράλογο να δημιουργούνται τέτοια θέματα που θίγουν την ελεύθερη διακίνηση του καλλιτεχνικού έργου. Το φιλμ αυτό είναι παραγωγής της αγγλικής τηλεόρασης και σε καμία άλλη χώρα δεν έχει κινηθεί διαδικασία της απαγόρευσης του”, έλεγε ο εισαγωγέας της ταινίας.

Η είδηση της εισαγγελικής παρέμβασης έκανε το κοινό να τηλεφωνεί ασταμάτητα στους κινηματογράφους για να μάθει αν θα συνεχιστούν οι προβολές. Όταν οι θεατές ενημερώνονταν ότι δεν έχει απαγορευτεί ακόμη, έσπευσαν να γεμίσουν τους κινηματογράφους. Την ημέρα της εισαγγελικής παρέμβασης τουλάχιστον 3.000 θεατές σε έξι κινηματογράφους της Αθήνας και έναν στη Θεσσαλονίκη είδαν το “Trainspotting”.

Η φασαρία που προκλήθηκε μετά την εισαγγελική παρέμβαση αποτέλεσε την καλύτερη διαφήμιση της ταινίας. Μέσα σε τρεις μέρες, από τη μέρα που είδε ο εισαγγελέας την ταινία μέχρι να ανακοινωθεί το πόρισμα του τα ταμεία της Αθήνας έκοψαν 14.000 εισιτήρια.

Τελικά ο εισαγγελέας αποφάνθηκε ότι η ταινία δεν διαφημίζει την χρήση ναρκωτικών και δεν προτρέπει τρίτους σε χρήση τους, επιτρέποντας να συνεχίσει κανονικά η προβολή της ταινίας. Στις ευρωπαϊκές χώρες το κοινό του Trainspotting χαρακτηρίστηκε κυρίως νεανικό, ενώ στην Ελλάδα παρέσυρε στην προβολή της κάθε ηλικία.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η επεισοδιακή προβολή της ταινίας Woodstock στην Αθήνα των συνταγματαρχών. Με το πρόσχημα της παρενόχλησης της κυκλοφορίας έξω από το Παλλάς, η δεύτερη προβολή απαγορεύθηκε. Μετά έγινε ντου (βίντεο)