Τολμηροί δημοσιογράφοι που αποκάλυψαν τη διαφθορά των βιομηχάνων και την κακοποίηση πολιτών και εργαζομένων στις ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού, μια ομάδα ερευνητών δημοσιογράφων έμεινε γνωστή ως “muckrakers”. Αποκάλυπτε στο ευρύ κοινό την πολιτική διαφθορά και την κοινωνική εξαθλίωση της εποχής.

Η Προοδευτική Εποχή (1890-1920) ήταν μία περίοδος εκτεταμένου κοινωνικού ακτιβισμού και πολιτικών μεταρρυθμίσεων που διέσχισε τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ανάμεσα στα ζητήματα που απασχολούσαν το προοδευτικό κίνημα ήταν η παιδική εργασία, οι επισφαλείς συνθήκες εργασίας, η ρύθμιση των μονοπωλίων και η αντιμετώπιση των κοινωνικών αδικιών και προβλημάτων που προέκυπταν από τη βιομηχανοποίηση, την αστικοποίηση και την οικονομική δύναμη των μεγάλων επιχειρήσεων.

Λίνκολν Στέφενς

Ο Λίνκολν Στέφενς υπήρξε υπεύθυνος σύνταξης του περιοδικού McClure’s. To 1902, έγραψε ένα άρθρο με τίτλο “Tweed Days in St. Luis”.

Σε αυτό αποκάλυπτε το πώς οι αξιωματούχοι της πόλης Σεντ Λιούις συνεργάζονταν με μεγάλες επιχειρήσεις για να διατηρήσουν την εξουσία τους, ζημιώνοντας το δημόσιο ταμείο.

Ακολούθησε μια σειρά άρθρων για τη διαφθορά και σε άλλες πόλεις, όπως η Μινεάπολις, το Πίτσμπουργκ, η Φιλαδέλφεια, το Σικάγο και η Νέα Υόρκη.

Το 1904, συγκέντρωσε αυτά τα άρθρα στο βιβλίο, “Η ντροπή των πόλεων“. Στη εισαγωγή του έγραψε ότι, για τον ίδιο, η πιο σημαντική πληροφορία στο έργο του δεν ήταν η απόδειξη της διαφθοράς, αλλά η απόδειξη της συνενοχής του κοινού σε αυτό.

Η δουλειά του Στέφενς έλαβε ευρεία αναγνώριση. Προκάλεσε δημόσια κατακραυγή και απαίτηση για μεταρρυθμίσεις στις κυβερνήσεις των πόλεων.

“Δεν έχει τυπωθεί τίποτε που να απεικονίζει τόσο καλά τις δημοτικές συνθήκες στην Αμερική“, δήλωσε ο τότε ιδιοκτήτης της εφημερίδας Chicago Tribune, Μέντιλ ΜακΚόρμικ.

Ίντα Τάρμπελ

Η Ίντα Τάρμπελ έγραψε από παλιά για την κοινωνική ανισότητα και αδικία. Έμεινε γνωστή για το βιβλίο της “Η ιστορία της εταιρείας Standard Oil” που δημοσιεύτηκε το 1904.

Εκεί η Τάρμπελ συμπεριέλαβε μια σειρά από 19 άρθρα της, για λογαριασμό του περιοδικού McClure’s, στα οποία διερευνούσε τις επιθετικές και αθέμιτες μεθόδους πίσω από την άνοδο του εκατομμυριούχου Τζον Ροκφέλερ και της πετρελαϊκής εταιρείας του Standard Oil.

Τα κίνητρα της Τάρμπελ φαίνεται ότι ήταν και προσωπικά, καθώς ο πατέρας της έχασε την επιχείρησή του λόγω του μονοπωλίου του Ροκφέλερ.

Η έρευνά της προκάλεσε αίσθηση. Χαρακτηρίστηκε ως “αριστούργημα ερευνητικής δημοσιογραφίας” και οδήγησε στη διάλυση της Standard Oil, όταν το 1911 το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε πως η εταιρεία παραβίαζε τον αντιμονοπωλιακό νόμο Σέρμαν.

Τρία χρόνια μετά, τo έργο της Τάρμπελ οδήγησε στη θέσπιση του νέου αντιμονοπωλιακού νόμου Κλέιτον.

Άπτον Σίνκλερ

Ο μυθιστοριογράφος Άπτον Σίνκλερ αφιερώθηκε από νωρίς στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων της εργατικής τάξης. Έμεινε γνωστός για το μπεστ-σέλερ μυθιστόρημά του “Η ζούγκλα” που εκδόθηκε το 1906.

Ο ίδιος ο Σίνκλερ ταξίδεψε στο Σικάγο για λογαριασμό της σοσιαλιστικής εφημερίδας Appeal to Reason, προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες γύρω από την τοπική βιομηχανία συσκευασίας κρέατος.

Μέσα από τη “Ζούγκλα“, στηλίτευσε τις άθλιες συνθήκες εργασίας των εργαζομένων. Οι τελευταίοι θυσίαζαν τα δάχτυλά τους και τα νύχια τους δουλεύοντας με οξύ, έχαναν άκρα, κολλούσαν ασθένειες και δούλευαν σκληρά πολλές ώρες σε ψυχρές συνθήκες.

Οι περιγραφές του Σίνκλερ δεν προκάλεσαν στο κοινό τόσο συμπόνια για την εκμετάλλευση των εργαζομένων, όπως εκείνος σκόπευε. Προκάλεσαν αγανάκτηση για την ποιότητα των επεξεργασμένων κρεάτων, πολλά εκ των οποίων είχαν ακαθαρσίες αρουραίων.

Όπως σχολίασε τότε ο Σίνκλερ, “στόχευσα στην καρδιά του κοινού και κατά λάθος χτύπησα στο στομάχι“.

Έτσι, το έργο του οδήγησε στην ψήφιση της πρώτης νομοθεσίας της χώρας για την ασφάλεια των τροφίμων: του νόμου για την επιθεώρηση κρέατος και του νόμου για τα καθαρά τρόφιμα και φάρμακα.

Άλλοι διάσημοι muckrakers

Εκτός από τους παραπάνω, υπήρξαν κι άλλοι σημαντικοί ερευνητές δημοσιογράφοι που επέφεραν αλλαγές με τις αποκαλύψεις τους, όπως:

• Τζέικομπ Ρίις: δημοσίευσε μια σειρά από αναφορές, φωτογραφίες και βιβλία σχετικά με τα κτίρια και τις συνθήκες διαβίωσης στις φτωχογειτονιές του Μανχάταν. Απαθανάτισε εικόνες με παιδιά μεταναστών υποσιτισμένα και ντυμένα με κουρέλια και σοκάκια γεμάτα σκουπίδια. Κληρονομιά του έργου του ήταν η κατασκευή αποχετεύσεων υγιεινής και η εφαρμογή της συλλογής των σκουπιδιών.
• Ίντα Ουέλς-Μπάρνετ: με τα δημοσιεύματά της στον Τύπο καταδίκασε το λιντσάρισμα μαύρων ανδρών και προώθησε το ζήτημα του δικαιώματος ψήφου των γυναικών.
• Τζον Σπάργκο: αποκάλυψε τη φρίκη της παιδικής εργασίας στα ανθρακωρυχεία στο βιβλίο του “Η πικρή κραυγή των παιδιών“. Στην ανάδειξη του ζητήματος συνέβαλε, επίσης, ο φωτορεπόρτερ, Λιούις Χάιν.

Από πού πήραν το όνομά τους οι “muckrakers”

Σύμφωνα με το λεξικό της Merriam-Webster, η έννοια “muckraker” κάποτε δεν είχε καμία σχέση με τη λάσπη (muck) και την τσουγκράνα (rake). Στις αρχές του 17ου αιώνα, η λέξη ήταν συνώνυμη του τσιγκούνη και είχε υποτιμητική σημασία.

Όμως, η χρήση της ήταν πολύ περιορισμένη, σε λίγα αλληγορικά κείμενα, όπως το “Η πρόοδος του προσκυνητή” του Άγγλου ιεροκήρυκα Τζον Μπάνιαν.

Τον Απρίλιο του 1906, η έννοια έγινε δημοφιλής και απέκτησε καινούργιο νόημα χάρη στο Θεόδωρο Ρούζβελτ. O τότε πρόεδρος των ΗΠΑ χρησιμοποίησε το παράδειγμα του Μπάνιαν σε μία ομιλία του για να αναφερθεί στους ρεπόρτερς που έψαχναν βαθιά τα γεγονότα, όπως κάποιος που μαζεύει τη βρωμιά με τη τσουγκράνα:

“Οι άνθρωποι με τις λασπωμένες τσουγκράνες είναι συχνά αναγκαίοι για την ευημερία της κοινωνίας. Aλλά μόνο αν ξέρουν πότε να σταματήσουν να σκαλίζουν τη βρωμιά. Υπάρχει βρωμιά στο πάτωμα, και πρέπει να ξύνεται με τη λασπωμένη τσουγκράνα. Kαι υπάρχουν στιγμές και μέρη όπου αυτή η υπηρεσία είναι η πιο απαραίτητη από όλες τις υπηρεσίες.

Αλλά ο άνθρωπος που ποτέ δεν κάνει τίποτα άλλο, που ποτέ δεν σκέφτεται, δεν μιλάει ή γράφει, εκτός από τα κατορθώματά του με τη τσουγκράνα, γίνεται γρήγορα όχι βοηθός, αλλά μία από τις πιο ισχυρές δυνάμεις για κακό“.

Παρ’ όλ’ αυτά, οι δημοσιογράφοι ενστερνίστηκαν τον όρο. Σήμαινε πλέον εκείνον που με γενναιότητα αναζητά δυσάρεστες πληροφορίες για δημόσια πρόσωπα και οργανισμούς για να τις κάνει γνωστές στο κοινό.

Την ίδια περίοδο, αναδείχθηκαν περιοδικά όπως το McClure’s Magazine. Φιλοξενούσε ιστορίες των muckrakers και διαβαζόταν όλο και περισσότερο από την αναπτυσσόμενη εργατική τάξη.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube