Το “ξεχασμένο” νησί με τα σεληνιακά τοπία. Οφείλει την ύπαρξή του στο ηφαίστειο που ακόμα και σήμερα παραμένει ενεργό, αλλά σιωπηλό. Ένα άγνωστο τοπίο της Ελλάδος

Ανάμεσα στη Ρόδο και την Κω υπάρχει ένα «ξεχασμένο» νησί των Δωδεκανήσων, το οποίο δημιουργήθηκε από την ηφαιστειακή δραστηριότητα.

Η έκταση όλου του νησιού είναι 41 τ.χλμ. και οι κάτοικοί του μόλις που υπερβαίνουν τους 1.000.

Στη Νίσυρο η αίσθηση του «έρημου τόπου» είναι έντονη, αλλά προσφέρει μοναδικές εικόνες από σεληνιακά τοπία και προσεγγίζει κάθε χρόνο όσους θέλουν να δουν από κοντά τους κρατήρες του σιωπηλού αλλά ενεργού ηφαιστείου να βράζουν.

Το Μανδράκι

Το Μανδράκι, που είναι η πρωτεύουσα και το λιμάνι του νησιού, κρατά ζωντανή την τυπική αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική. Ασβεστωμένα σπίτια με χρωματιστά μπαλκόνια και δαιδαλώδη πλακόστρωτα καλντερίμια, συνθέτουν το τοπίο.

Όλα τα σοκάκια οδηγούν στην Πλατεία Ελευθερίας, την «Ηλικιωμένη» όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι, όπου προσφέρεται για ξεκούραση στους παραδοσιακούς καφενέδες κάτω από τη σκιά των θεόρατων φίκων.

Στο ύψωμα του λόφου δεσπόζει το μεσαιωνικό κάστρο των Ιωαννιτών με την όμορφη εκκλησία της Παναγιάς Σπηλιανής. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της Δωδεκανήσου και τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού.

Η ονομασία «Σπηλιανή» οφείλεται στο καθολικό του μοναστηριού που είναι κτισμένο σε κοίλωμα σπηλιάς όπου τον 15ο αιώνα βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας.

Νότια από το Μανδράκι στην κορυφή του ηφαιστειακού λόφου, διακρίνεται η ακρόπολη της αρχαίας πολιτείας στην τοποθεσία που είναι σήμερα γνωστή σαν Παλιόκαστρο.

Το τείχος, που περιέβαλλε την αρχαία πόλη της Νισύρου, αποτελεί ένα από τα καλύτερα οχυρωματικά έργα της κλασικής περιόδου που σώζονται στο Αιγαίο.

Στην εξωτερική όψη των τειχών είναι χαραγμένη η επιγραφή που αναφέρει ”ΔΑΜΟΣΙΟΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΠΕΝΤΕ ΠΟΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΙΧΕΟΣ”.

Οι «Πάλοι» και τον νησάκι «Γυαλί»

Ανατολικά του νησιού βρίσκεται το ψαροχώρι Πάλοι που αποτελεί το πιο τουριστικό σημείο του νησιού με καλές ψαροταβέρνες και μαρίνα για να δένουν τα σκάφη.

Από το λιμάνι στους Πάλους φεύγει κάθε μέρα καΐκι για το απέναντι νησάκι Γυαλί, όπου οι παραλίες της Eυαγγελίστριας, του Παλαιόκαστρου και τα Pωμαϊκών Λουτρών προσφέρονται για βουτιές.

Στο Γυαλί έχουν εντοπιστεί οικισμοί της Νεολιθικής περιόδου, αλλά και εγκαταστάσεις μεταλλουργίας που χρονολογούνται από το 6000 έως το 5300 π.Χ.

Το ηφαίστειο

Η Νίσυρος είναι το νεότερο από τα μεγάλα ηφαιστειακά κέντρα της Ελλάδας και περιλαμβάνεται μαζί με τα Μέθανα, τη Μήλο και τη Σαντορίνη στα ενεργά ηφαίστεια της χώρας μας.

Το θαλάσσιο ηφαίστειο που «έκτισε» αυτό το αιγαιοπελαγίτικο νησί ξεκίνησε τη δραστηριότητά του περίπου πριν από 150.000 χρόνια. Ωστόσο, τη σημερινή της μορφή η Νίσυρος την απέκτησε πριν από περίπου 20 με 25.000 χρόνια.

Το ηφαίστειο εξερράγη το 1422, ενώ το 1872 έγινε μια έκρηξη συνοδευόμενη από σεισμούς, εκπυρσοκροτήσεις και κόκκινες και κίτρινες φλόγες που αναπήδησαν από την καλντέρα.

Κατά την έκρηξη το 1873, δημιουργήθηκε ένας κρατήρας περίπου 6 – 7 μέτρων, από όπου βγήκε τέφρα και λάσπη.

Το έδαφος των περιοχών Λακκοί και Ράμμος είχε μεταμορφωθεί σε μια λίμνη με ζεστό αλμυρό νερό, που ξεχείλισε από τον κρατήρα.

Η πιο πρόσφατη ισχυρή έκρηξη ήταν το 1888, η οποία σχημάτισε έναν κυλινδρικό αγωγό από ηφαιστειακά στοιχεία με διάμετρο τουλάχιστον 25 μέτρων.

Ο μεγαλύτερος κρατήρας του ηφαιστείου λέγεται «Πολυβώτης», έχει διάμετρο 260μ και βάθος 30μ. Στην περιοχή βρίσκονται άλλοι πέντε νεότεροι κρατήρες, ο μεγαλύτερος των οποίων είναι ο «Στέφανος», με διάμετρο 30μ και βάθος 30μ. Επίσης, το ηφαίστειο περιβάλλει μια κοιλάδα, η επονομμαζόμενη καλντέρα, με μήκος 2.400μ και πλάτος 950μ.

Φυσικά και σήμερα το ηφαίστειο της Νισύρου παραμένει σιωπηλό για περισσότερα από 120 χρόνια, αν και θεωρείται ακόμη ενεργό.

Η πιο πρόσφατη δραστηριότητα παρουσιάστηκε το 1956, όταν σχηματίστηκαν ρωγμές στο έδαφος από όπου έβγαιναν καπνοί και θειάφι.

Στο χωριό Νικιά, που απλώνεται γύρω από το ηφαίστειο, στεγάζεται το διαδραστικό Ηφαιστειακό Μουσείο σε ένα αναπαλαιωμένο κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου του χωριού. Το Μουσείο βρίσκεται σε προνομιούχα θέση πάνω στα χείλη της καλντέρας, απ΄ όπου προσφέρεται πανοραμική άποψη του εσωτερικού της καλντέρας και του ηφαιστείου.

Πρόκειται για ένα μοναδικό στο είδος τους μουσείο στην Ελλάδα, το οποίο εμπλουτίζεται συνεχώς με νέα εκθέματα.

Οι παραλίες

Οι παραλίες της Νισύρου χαρακτηρίζονται από την απόκοσμη ηφαιστειακή ομορφιά τους.

Από τις καλύτερες παραλίες του νησιού είναι οι Λυές με το σκουρόχρωμο βότσαλο και την άμμο κατά τόπους, η πλαζ Χοχλάκων με τα μεγάλα και εντυπωσιακά μαύρα βότσαλα και η Παχιά Άμμος.

Η τελευταία, με τα βαθιά νερά, είναι αρκετά απομονωμένη, καθώς προσεγγίζεται με δεκάλεπτο περπάτημα σε μονοπάτι κάτω από τα ηφαιστειακά βράχια.

Στο νοτιότερο άκρο της Νισύρου, η ακτή «Αυλάκι», γνωστή για τα ιαματικά λουτρά της, προσφέρεται για βουτιές από τα βράχια και θεωρείται ιδανικό σημείο για τους λάτρεις του ψαρέματος.

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: Το «Γιβραλτάρ της Ανατολής». Η κρυμμένη καστροπολιτεία με τη μεσαιωνική ατμόσφαιρα. Εκεί γεννήθηκε ο Γιάννης Ρίτσος και έχει χτιστεί εκκλησία αντίγραφο της Αγίας Σοφίας…

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Το νησάκι που «δονείται» και είναι καταφύγιο για γυμνιστές και εξερευνητές. Έχει αξιοθέατο το πιο ρηχό ναυάγιο: το αντιτορπιλικό «Ωρίων» που επιτάχθηκε από τους Γερμανούς και βυθίστηκε σε αεροπορική επιδρομή το ’44 (βίντεο)…