Το βραβευμένο σίριαλ του BBC που καταξίωσε την Έμα Τόμσον και τον Κένεθ Μπράνα. Το επεισόδιο που γυρίστηκε στην Ελλάδα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το 1987 το BBC μετέδωσε την τηλεοπτική σειρά «Fortunes of War» («Τύχες του Πολέμου»). Πρόκειται για μεταφορά στην τηλεόραση των βιβλίων της «Βαλκανικής Τριλογίας» της Βρετανίδας συγγραφέως Ολίβια Μάνινγκ. Θεωρείται μία από τις καλύτερες τηλεοπτικές παραγωγές όλων των εποχών του BBC και το 1987 κέρδισε 7 Βραβεία της Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (BAFTA). Ένα επεισόδιο έχει ελληνικό ενδιαφέρον αφού τοποθετείται χρονικά στην Ελλάδα στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. Για το λόγο αυτό, τα γυρίσματα έγιναν στην Αθήνα και το Ναύπλιο.

Έμα Τόμσον

Η Έμα Τόμσον παίζει το ρόλο της Χάριετ Πρίνγκελ. Όταν την 1^η Σεπτεμβρίου 1939 ξεκινά ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, η Χάριετ έχει μόλις παντρευτεί τον κουμουνιστή Γκάι Πρίνγκελ (Κένεθ Μπράνα). Την εποχή εκείνη, ο Γκάι έχει βρει δουλειά ως λέκτορας Αγγλικής Λογοτεχνίας στο Βουκουρέστι. Έτσι αυτός και η Χάριετ πάνε στη Ρουμανία.

Όμως ένα χρόνο αργότερα, στις αρχές Οκτωβρίου 1940, η χώρα πρόκειται να μπει στον Άξονα και οι Γερμανοί θα την καταλάβουν ειρηνικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όσοι Βρετανοί ζουν εκεί να προσπαθήσουν να φύγουν πριν έλθουν οι Γερμανοί.

Στην Αθήνα

Μετά από περιπέτειες, πρώτα η Χάριετ και στη συνέχεια ο Γκάι φθάνουν στην Αθήνα λίγες μέρες πριν την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου. Εκεί συναντούν διάφορους άλλους Βρετανούς, δημοσιογράφους, διπλωμάτες, εκπαιδευτικούς καθώς και πράκτορες και απατεώνες, που είχαν γνωρίσει στο Βουκουρέστι.

Ο Γκάι και η Χάριετ παραμένουν στην Αθήνα μέχρι και το τέλος Απριλίου του 1941. Η Χάριετ εργάζεται στο γραφείο πληροφοριών και προπαγάνδας της Βρετανικής Πρεσβείας Λίγο πριν οι Γερμανοί καταλάβουν την ελληνική πρωτεύουσα, αυτή και ο σύζυγός της προλαβαίνουν να φύγουν για το Ναύπλιο. Την ώρα που η πόλη βομβαρδίζεται από τη γερμανική αεροπορία, επιβιβάζονται σ’ ένα πλοίο που αποπλέει.

Τελικά φθάνουν στο Κάιρο όπου συνεχίζονται οι περιπέτειές τους.

Το διάστημα των έξι μηνών που το ζεύγος Πρίνγκελ βρίσκεται στην Αθήνα είναι πολύ σημαντικό στο έργο της Μάνινγκ. Αυτό ισχύει και για την τηλεοπτική μεταφορά του BBC. Για το λόγο αυτό, έχει αφιερωθεί ένα ολόκληρο επεισόδιο του σίριαλ,  στην Ελλάδα, με τίτλο «Ελλάδα Οκτώβριος 1940». Τα γυρίσματα έγιναν στην Αθήνα, το Σούνιο και το Ναύπλιο.

Ελληνοϊταλικός Πόλεμος

Στο επεισόδιο υπάρχει ρεαλιστική αναπαράσταση της κατάστασης που επικρατούσε στην Αθήνα τις μέρες λίγο πριν την ιταλική εισβολή. Επίσης, τους επόμενους έξι μήνες του ελληνοϊταλικού πολέμου και της γερμανικής εισβολής.

Στην αρχή η Χάριετ ανέμενε ότι η παραμονή της στην Αθήνα θα ήταν σύντομη. Ο λόγος ήταν ότι, όπως όλοι οι ξένοι στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 1940, δεν ανέμενε ότι ο ελληνικός στρατός θα αντιστεκόταν παραπάνω από δέκα μέρες στους Ιταλούς.

Όμως, διαψεύστηκε και έτσι τους έξι μήνες που έμεινε στην Αθήνα υπήρξε τακτική επισκέπτρια της Ακρόπολης και πολλών άλλων περιοχών στο κέντρο της πόλης. Επίσης, επισκέφθηκε και το ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο.

Κάποια στιγμή έξω από το Ζόναρς παρακολούθησε μαζί με τον άνδρα της την παρέλαση Ελλήνων στρατιωτών πριν την αναχώρησή τους στο μέτωπο της Αλβανίας.

Ο ωραίος αξιωματικός

Όμως, στις εξορμήσεις της Χάριετ εκτός του κέντρου της Αθήνας συνοδευόταν από ένα νέο και ωραίο Άγγλο αξιωματικό που βρισκόταν στην Ελλάδα με τη Βρετανική Στρατιωτική Αποστολή. Στη διάρκεια επίσκεψής τους στην αρχαία Αγορά της Αθήνας σημειώνεται αεροπορικός βομβαρδισμός και καταφεύγουν με μερικούς Έλληνες στο ναό του Ηφαίστου.

Ενώ η Χάριετ ήταν μαζί με τον αξιωματικό έτυχε να δουν τη μεταφορά τραυματιών Ελλήνων στρατιωτών από την Αλβανία, σε κάποιο νοσοκομείο της Αθήνας. Η Χάριετ λέει στον αξιωματικό ότι όταν είδε τους Έλληνες στρατιώτες να παρελαύνουν πριν φύγουν για το μέτωπο, της φάνηκαν σαν «Έλληνες θεοί». Τώρα, όμως, ήταν σε κακή κατάσταση.

Ο αξιωματικός της απαντά ότι αυτό συμβαίνει σε κάθε στρατό που πολεμά. Οι στρατιώτες φεύγουν για το μέτωπο σαν θεοί και επιστρέφουν έτσι. Και αυτοί είναι οι τυχεροί…

Ο αξιωματικός θέλει να κάνει έρωτα με την παντρεμένη Χάριετ και την καλεί στο ξενοδοχείο του. Αν και είναι γοητευμένη μαζί του, διστάζει να απατήσει τον άνδρα της. Όταν τελικά αποφασίζει να κάνει έρωτα με τον αξιωματικό, είναι πλέον πολύ αργά. Οι Γερμανοί εισβάλουν στην Ελλάδα και ο αξιωματικός φεύγει βιαστικά με τους άνδρες του Βρετανικού Εκστρατευτικού Σώματος για τη Βόρεια Ελλάδα για να συνδράμουν τον ελληνικό στρατό που πολεμά και τους νέους εισβολείς. Η Χαριέτ μόλις προλαβαίνει να τον δει μία τελευταία φορά ενώ αναχωρεί από την Αθήνα.

Το μοιραίο τσιγάρο

Για περίπου τρεις εβδομάδες, από τις 6 Απριλίου 1941 που οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Ελλάδα μέχρι και λίγο πριν μπουν στην Αθήνα στις 27, η Χάριετ και ο Γκάι παραμένουν εκεί. Σχεδόν καθημερινά σημαίνει ο αντιαεροπορικός συναγερμός εξαιτίας της δράσης της γερμανικής αεροπορίας.

Στη διάρκεια ενός τέτοιου συναγερμού σκοτώνεται ένας καλός τους φίλος τον οποίο είχαν γνωρίσει στο Βουκουρέστι. Είναι ο Βρετανός, ρωσικής καταγωγής, πρίγκιπας Γιακίμοφ. Αυτός αψηφούσε γενικά την εξουσία και δεν του άρεσε να τον διατάζουν.

Στη διάρκεια ενός συναγερμού, βγήκε να καπνίσει ένα τσιγάρο. Αυτό ήταν κάτι που απαγορευόταν αυστηρά την ώρα του αεροπορικού βομβαρδισμού. Ένας Έλληνας στρατιωτικός που ήταν υπεύθυνος αεράμυνας τον διέταξε να το σβήσει αμέσως. Ο Γιακίμοφ αρνήθηκε, οπότε τον πυροβόλησε και τον σκότωσε ακαριαίως.

Λίγο αργότερα, ενώ οι Γερμανοί εισβολείς βρίσκονται κοντά στην Αθήνα, το ζεύγος Πρίνγκελς με άλλους Βρετανούς καταφεύγουν στο Ναύπλιο. Καθώς το φορτηγό που τους μεταφέρει μπαίνει στην πόλη, αυτή βομβαρδίζεται από τους Γερμανούς. Όλοι επιβιβάζονται σ’ ένα πλοίο που προλαβαίνει να αναχωρήσει. Λίγες μέρες αργότερα φθάνουν στο Κάιρο.

Ρεαλισμός και ιστορική ακρίβεια

Οι υπεύθυνοι του BBC ήθελαν η τηλεοπτική σειρά «Fortunes of War» να είναι ιδιαίτερα προσεγμένη και ακριβής στις ιστορικές λεπτομέρειες. Αυτό αποτυπώθηκε και στο επεισόδιο που αφορά την Ελλάδα.

Το πρώτο πλάνο δείχνει τη Χάριετ να φθάνει στην Αθήνα από το Βουκουρέστι με αεροπλάνο της Λουφτχάνσα. Εκείνη την εποχή το διεθνές αεροδρόμιο της πόλης ήταν στο Τατόι. Στη συνέχεια, στο επεισόδιο υπάρχουν ωραία πλάνα από την Πλάκα, την Ακρόπολη και το Σούνιο.

Το πλάνο στο Ναύπλιο δείχνει στρατιωτικά οχήματα και κτίρια στο λιμάνι να ανατινάζονται και να καίγονται, ενώ ακόμη και το Μπούρτζι μοιάζει σαν να έχει αρπάξει φωτιά.

“Οι φιλικοί Έλληνες”

Οι Έλληνες παρουσιάζονται ως φιλικός, φιλόξενος και υπερήφανος λαός. Η Χάριετ εντυπωσιάζεται από το γεγονός ότι τη χαιρετούν Έλληνες στο δρόμο παρόλο που δεν τη γνωρίζουν. Επίσης, τους βλέπει να ζητωκραυγάζουν με ενθουσιασμό τους στρατιώτες που φεύγουν για το μέτωπο.

Μία σκηνή δείχνει νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού και ένα παπά να συνδράμουν τους Έλληνες τραυματίες. Ακόμη και ο υπεύθυνος της αεράμυνας που πυροβολεί τον Γιακίμοφ το κάνει αφού εκείνος αρνείται να σβήσει το τσιγάρο την ώρα του αεροπορικού συναγερμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρωταγωνίστρια της σειράς, η τότε 28χρόνη Έμα Τόμσον, κέρδισε Βραβείο BAFTA Α΄ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στο “Fortunes of War”. Η Τόμσον τότε ξεκίνησε να γίνεται γνωστή διεθνώς. Το ίδιο ισχύει και για τον συμπρωταγωνιστή της, Κένεθ Μπράνα, ο οποίος είναι ένα έτος μικρότερος της Τόμσον. Στη διάρκεια των γυρισμάτων οι δύο ηθοποιοί ερωτεύθηκαν και σύντομα παντρεύτηκαν.

Δείτε εδώ ολόκληρο το 4ο επεισόδιο του “Fortunes of War” -Ελλάδα: Οκτώβριος 1940