Το τρίγωνο του πογκρόμ. Οι περιοχές που λεηλατήθηκαν από τους Τούρκους στα Σεπτεμβριανά του 1955. Το δραματικό παρασκήνιο και οι συγκλονιστικές μαρτυρίες στη “Μηχανή του Χρόνου”. Νέα εκπομπή

Τις συγκλονιστικές μαρτυρίες των ρωμιών που έζησαν τα τραγικά γεγονότα των Σεπτεμβριανών του 1955, παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 8 Οκτωβρίου στις 21.00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή καταγράφει λεπτό προς λεπτό το δραματικό χρονικό της νύχτας του πογκρόμ κατά του Ελληνισμού που στήθηκε μετά την προβοκάτσια στο τουρκικό προξενείο της Θεσσαλονίκης. Το σχέδιο με την  βομβιστική επίθεση εκτελέστηκε με ακρίβεια από πράκτορες της Τουρκίας, ενώ εκείνες τις ημέρες Αγγλία, Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονταν σε διάσκεψη στο Λονδίνο για το Κυπριακό.

Η έρευνα δείχνει πώς οργανώθηκε η «εκδίκηση» με την μεταφορά χιλιάδων Τούρκων από τα βάθη της ανατολής στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης. Τον όχλο εφοδίασε με οπλισμό ο στρατός και η αστυνομία ώστε να εξαπολύσουν επίθεση κατά των ανύποπτων ρωμιών. Αυτόπτες μάρτυρες της επίθεσης περιγράφουν πως κάποιοι Τούρκοι ειδοποίησαν τους Έλληνες γείτονές τους για την προγραμματισμένη έφοδο.

Το σύνθημα για το πογκρόμ δόθηκε όταν κυκλοφόρησε το χαλκευμένο δημοσίευμα της εφημερίδας “Instabul ekspres” που παρουσίαζε παραποιημένες φωτογραφίες από την δήθεν επίθεση στο σπίτι του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη. Χιλιάδες «αγανακτισμένοι» συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ταξίμ και από εκεί ξεχύθηκαν στο Πέρα και σε άλλες ελληνικές γειτονιές για να καταστρέψουν οτιδήποτε ελληνικό.

Η «Μηχανή του Χρόνου» μετά από αναλυτική έρευνα, εντόπισε Κωνσταντινουπολίτες που έζησαν τα γεγονότα σε διαφορετικές γειτονιές της Πόλης. Περιέγραψαν πως οι επιδρομείς κυκλοφορούσαν με λίστες και ονόματα Ελλήνων, προκειμένου να τους εντοπίσουν και να τους κακοποιήσουν. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες τα ελληνικά σπίτια ήταν σημαδεμένα από πριν και σε αρκετές περιπτώσεις οι Τούρκοι προσπαθούσαν να βρουν τους Έλληνες φωνάζοντας τα μικρά τους ονόματα.

Οι μεγαλύτερες καταστροφές σημειώθηκαν στο Πέρα όπου οργανωμένος όχλος εξαπέλυσε τρία κύματα επιθέσεων. Το πρώτο έσπαγε και κατέστρεφε ελληνικά μαγαζιά, το δεύτερο λεηλατούσε και το τρίτο έβαζε φωτιές. Στο στόχαστρο του όχλου βρέθηκαν επίσης ναοί, εφημερίδες, σχολεία και νεκροταφεία της ελληνικής κοινότητας.

Στην εκπομπή φιλοξενούνται και  μαρτυρίες ρωμιών που ανέφεραν ότι κατάφεραν να σωθούν από τις επιθέσεις από γείτονες και φίλους Τούρκους που τους προστάτευσαν από το πογκρόμ.

Στην εκπομπή μιλούν ο πρόεδρος της Ένωσης Ομογενών Κωνσταντινουπολιτών Β. Ελλάδος Πολύβιος  Στράντζαλης, ο πρόεδρος του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών Γιώργος Λεύκαρος, ο καθηγητής Βαλκανικής και Ύστερης Οθωμανικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Δημήτρης Σταματόπουλος, ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονία Νίκος Λιάζος.

Φιλοξενούνται μαρτυρίες από  Κωνσταντινουπολίτες:  Αλκμήνη Σταυρίδου, Γιάννης Ντοκμετζίογλου, Ευδοξία Κοσμίδου, Θεμιστοκλής Παχόπουλος, Στέλλα Μηνά, Ιωάννα Κωτσοπούλου, Χιονία Γεωργιάδου, Λεωνίδας Κουμάκης, Ηλίας Κότσης, Αλέξανδρος Αλεξανδρίδης και ο Κωνσταντινουπολίτης καθηγητής πολιτικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Ηρακλής Μήλλας.