Το σύστημα που είχαν οι Βενετοί για να καταγγέλονται μεταξύ τους οι πολίτες ανώνυμα. Το «στόμα του λιονταριού» και οι καταγγελίες για “απλυσιά” και φοροδιαφυγή

Στόμα λιονταριού για θέματα υγιεινής.

Μεταφορικά θα λέγαμε ότι όπως το σημερινό ΑΤΜ, ήταν μία σχισμή σ’ ένα τοίχο όπου οι πολίτες έριχναν ανώνυμα καταγελίες για διάφορα θέματα δημοσίου συμφέροντος.

Αυτές στη συνέχεια τις διάβαζαν οι αρμόδιοι κρατικοί λειτουργοί και αξιοποιούσαν τις πληροφορίες κατά το δοκούν. Στην περίπτωση του “Στόματος του Λιονταριού” δεν γίνονταν τραπεζικές συναλλαγές, αλλά (ανώνυμες) καταγγελίες σε βάρος Βενετών και ξένων κατοίκων της πόλης.

Όποιος ήθελε, έγραφε ένα ραβασάκι και το έριχνε -πάντα νύχτα- μέσα στη σχισμή που ήταν το στόμα του λιονταριού. Αυτό ήταν τοποθετημένο συνήθως μέσα στον τοίχο κάποιου δημοσίου κτιρίου. Τα ραβασάκια έπεφταν  στο πάτωμα ενός μικρού δωματίου της υπηρεσίας και φυσικά δεν φαίνονταν πίσω από τον τοίχο. Το πρωί ο αρμόδιος κρατικός αξιωματούχος ξεκλείδωνε το δωμάτιο μάζευε τα ραβασάκια, τα μελετούσε και ενεργούσε ανάλογα. Η Βενετία είχε δεκάδες “στόματα του λιονταριού”, αλλά τα πιο σπουδαία ήταν δύο στους τοίχους του παλατιού του Δόγη. Σε αυτά γίνονταν σοβαρές καταγγελίες εναντίον ανωτάτων κρατικών αξιωματούχων ακόμη και κατηγορίες για εσχάτη προδοσία. Σήμερα σώζεται ένα από αυτά στο παλάτι του Δόγη και είναι το πιο διάσημο “Στόμα του Λιονταριού” αν και έχει χαρακτηριστικά ανθρώπου.

Όμως το πιο ενδιαφέρον “Στόμα του Λιονταριού” στη Βενετία είναι αυτό όπου γίνονταν ανώνυμες καταγγελίες εναντίον όσων δεν τηρούσαν τα μέτρα υγιεινής (Denontie Contra La Sanita). Ειδικά σε περιόδους πανδημίας, το στόμα αυτό γέμιζε με ραβασάκια που κατήγγειλαν κατοίκους της Βενετίας που είχαν θεαθεί να ουρούν, να φτύνουν ή να πετούν σκουπίδια σε δημόσιους χώρους. Επίσης, γίνονταν καταγγελίες και εναντίον όσων δεν είχαν κάνει ποτέ μπάνιο στη ζωή τους. Συνήθως οι καταγγελίες αυτές γίνονταν από τους γείτονές τους. Έτσι, η έκφραση στο «Στόμα του Λιονταριού» απέκτησε κυριολεκτική σημασία στη Βενετία, αφού οι συνέπειες, μετά από έρευνα μπορεί να ήταν αρκετά αυστηρές. Οι Βενετοί είχαν βρει ένα σύστημα να συλλέγουν πληροφορίες απ΄όλη την πόλη και δυνητικά ολοι οι κάτοικοι ήταν πληροφοριοδότες αλλά και κατηγορούμενοι.

Κάτι παρόμοιο έγινε στη χιτλερική γερμανία, καθώς σε πόλεις των δέκα χιλιάδων κατοίκων με δυο γκεσταπίτες, βρέθηκαν στα αρχεία έξι και εφτά χιλιάδες καταγγελίες. Αν κάποιος αφαιρέσει τα παιδιά του δημοτικού και τους υπερήλικες, όλοι κατηγγειλαν όλους.

Στόμα λιονταριού με ανθρώπινη μορφή στο Παλάτι του Δόγη. Η πινακίδα γράφει: μυστικές καταγγελίες εναντίον εκείνων που κάτι κρύβουν ή συνεργάζονται για να κρύψουν το πραγματικό τους εισόδημα

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Δείτε από ψηλά το μυθικό βασίλειο των Λεόντων. Γιατί κάποιοι αμφισβήτησαν τον Σλήμαν όταν εντόπισε το χρυσό προσωπείο του Αγαμέμνονα στις Μυκήνες