Το σπάνιο φαινόμενο στη λίμνη Βαϊκάλη. Οι πέτρες που «αψηφούν» τον νόμο της βαρύτητας. Η επιστημονική εξήγηση

Το «Μπαϊκάλ Ζεν» (Baikal Zen) περιγράφει ένα σπάνιο φαινόμενο που δίνει την ψευδαίσθηση στις πέτρες στη λίμνη Βαϊκάλη ότι «επιπλέουν».  

Η Βαϊκάλη, στη Σιβηρία, αποτελεί την πιο βαθιά λίμνη στον πλανήτη. Η ιδιόμορφη γεωγραφία της δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για το Μπαϊκάλ Ζεν.|

Το φαινόμενο αφορά στη στήριξη επίπεδης πέτρας πάνω σε μια λεπτή κολώνα πάγου, δίνοντας την αίσθηση ότι αψηφά το νόμο της βαρύτητας.

Η ονομασία του προκύπτει από τις στοιβαγμένες πέτρες που παρατηρούνται σε κήπους στην Ιαπωνία.

Οι θεωρίες για την εξήγηση του φαινομένου της Βαϊκάλης

Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για το πώς δημιουργείται το Μπαϊκάλ Ζεν. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι, αφού έχει παγώσει η πέτρα πάνω στον πάγο της λίμνης, οι ισχυροί άνεμοι της Σιβηρίας λειτουργούν ως «σμίλες» σκαλίζοντας τον πάγο και δημιουργώντας λεπτές μικροσκοπικές βάσεις.

Άλλοι ισχυρίζονται ότι, όταν το φως του ηλίου πέσει στην επίπεδη πέτρα, λιώνει το πάγο από κάτω της, αφήνοντας μόνο μια λεπτή βάση, για να την στηρίζει. Η κολώνα πάγου δημιουργείται στο κέντρο και όχι στο πλάι, για να αποφύγει το λιώσιμο, ενώ το νερό από κάτω παγώνει πάλι τη νύχτα.

Σε καθεμία από τις παραπάνω θεωρίες, πιστεύεται ότι ο ρόλος έχει σημαντικό ρόλο, όπως και η καθαρότητα του νερού της λίμνης Βαϊκάλη.

Το πείραμα και η λύση του μυστηρίου της λίμνης Βαϊκάλης

Το 2021, δύο Γάλλοι φυσικοί, ο Νίκολα Ταμπερλέ και ο Νίκολα Πλιόν υπέθεσαν ότι το Μπαϊκάλ Ζεν δεν έχει καμία  σχέση με τη θερμότητα που αποκτά η πέτρα από την έκθεσή της στον ήλιο.

Θεώρησαν ότι η εξάχνωση είναι υπεύθυνη για το σπάνιο φαινόμενο.

Εξάχνωση ονομάζεται η διαδικασία κατά την οποία ένα σώμα μετατρέπεται από στέρεα μορφή σε αέρια, χωρίς να περάσει από το ενδιάμεσο στάδιο της υγρής μορφής. Στην προκειμένη περίπτωση, το χιόνι ή ο πάγος γίνεται απευθείας ατμός, χωρίς να γίνει νερό.

Σύμφωνα με τους ίδιους, η σκιά της πέτρας προκαλεί γρήγορη εξάχνωση του πάγου που βρίσκεται κοντά της.

«Η σπανιότητα του φαινομένου πηγάζει από την σπανιότητα των παχιών, επίπεδων, χωρίς χιόνι στρωμάτων πάγου, τα οποία απαιτούν μακροχρόνιες και ξηρές συνθήκες», ανέφεραν στη μελέτη τους.

Για να επιβεβαιωθούν οι υποθέσεις τους, προχώρησαν στην εκτέλεση πειράματος υπό ελεγχόμενες συνθήκες.

Χρησιμοποίησαν δίσκους από χαλκό και αλουμίνιο ως ανάλογα των επίπεδων πετρών στη λίμνη Βαϊκάλη, τοποθετημένους σε τεμάχια πάγου σε έναν λυοφιλοποιητή, ένα όργανο που δημιουργεί την εξάχνωση.

Τόσο οι δίσκοι από αλουμίνιο, όσο και οι δίσκοι από χαλκό, υλικό με διπλάσια θερμική αγωγιμότητα από το αλουμίνιο, έφτιαξαν σχηματισμούς Μπαϊκάλ Ζεν.

Η θεωρία επιβεβαιώθηκε. Η πέτρα λειτουργεί ως «ομπρέλα», η σκιά της οποίας εμποδίζει την εξάχνωση. Έτσι, ο πάγος κάτω από αυτήν προστατεύεται, δημιουργώντας μια μικρή κολώνα-βάση.

Δείτε βίντεο με το πείραμα εδώ.

Πηγή αρχικής: Olga Zima, CNRS