Το “σκυλί του πολέμου”. Η θρυλική μηχανή της BMW με το καλάθι που αντέγραψαν σοβιετικοί και αμερικανοί. Μετέφερε 450 κιλά και “κόλλησε” μόνο στο παγωμένο Στάλινγκραντ. Γιατί σταμάτησε η παραγωγή της

Η ιστορία των μηχανών με το καλάθι χρονολογείται από τα τέλη του 19ου αιώνα, ωστόσο κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου η συγκεκριμένη μοτοσικλέτα έγινε συνώνυμο του τρόμου και της παρουσίας των Ναζί τόσο στα κατεχόμενα έθνη όσο και στην πρώτη γραμμή του πολέμου.

Κερδίζοντας επάξια το όνομα “σκυλιά του πολέμου”, κυρίως το μοντέλο R75 της “BMW”, οι θρυλικές αυτές  μηχανές χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και για την καταστροφή των αρμάτων μάχης και το μόνο που τους σταματούσε ήταν οι πολικές θερμοκρασίες της ρωσικής επικράτειας. Μετά τον πόλεμο, οι μηχανές με το καλάθι έδωσαν τη θέση τους στα μεγάλα τετρακίνητα που τόσο επιθυμούσαν οι εύποροι Αμερικανοί, ενώ γνώρισαν μια μικρή άνθιση μέσα από τις κωμωδίες, κυρίως του αείμνηστου κωμικού Λουί Ντε Φινές.

Η “BMW”, τα θρυλικά μοντέλα και ο Στάλιν

Ο Χίτλερ και οι σύμβουλοί του είχαν αναγνωρίσει την πρακτικότητα των δικύκλων, εφόσον ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, δεν ήταν ένας πόλεμος των χαρακωμάτων. Η BMW κατασκεύασε διάφορα μοντέλα, αλλά δύο ήταν αυτά που ξεχώρισαν, το R12 και το “σκυλί του πολέμου”, R75. Το πρώτο μοντέλο ήταν αυτό αρχικά που επέλεξε ο Φύρερ και οι επιτελείς του για τον στρατό του Γ’ Ράιχ.

Η R12 έπαιξε καθοριστικό ρόλο στις πρώτες συγκρούσεις του πολέμου, κατά τη διάρκεια της εισβολής στη Γαλλία, αλλά και στην επιχείρηση “Μπαρμπαρόσα”.

Παρόλο που η μηχανή είχε ειδική θέρμανση για τους επιβαίνοντες, τους φθινοπωρινούς και τους χειμερινούς μήνες, η χρήση της ήταν περιορισμένη. Έτσι η BMW έστειλε μηχανικούς και τεχνικούς στην πρώτη γραμμή του πολέμου, με σκοπό να καταγράψουν τις εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες. Μετά κατασκεύασαν το θρυλικό μοντέλο μηχανής με καλάθι, την R75.

Καθώς βέβαια, ο γερμανικός στρατός είχε μεγάλη ανάγκη από μηχανές με καλάθια, πέρα από τη BMW, και άλλοι κατασκευαστές, μεταξύ των οποίων οι “Zundapp”, “Stoye”, “Royal” , “Steib” και “NSU”, εργάστηκαν πυρετωδώς και έστειλαν μηχανές στον πόλεμο. Κανείς όμως δεν μπόρεσε να ξεπεράσει το μοντέλο της BMW.

Αυτό το μικρό “θηρίο” των 750 κυβικών, γνωστό και ως “Type Russia” είχε τη δυνατότητα να μεταφέρει βάρος 450 κιλά που ξεπερνούσε το δικό της βάρος, το οποίο ήταν 420.

Είχε κίνηση και στον τρίτο τροχό με αποτέλεσμα να κάνει πιο εύκολα ελιγμούς και να λειτουργεί το ίδιο καλά τόσο εντός όσο και εκτός δρόμου.

Η Αμερική, η Σοβιετική Ένωση και η Κίνα προσπάθησαν να φτιάξουν παρόμοια μοντέλα μηχανών με καλάθια. Ο Στάλιν, μάλιστα, ίδρυσε την “IMZ-Ural” ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Ζήτησε από τους μηχανικούς να αντιγράψουν το μοντέλο της BMW με σκοπό να την χρησιμοποιήσει ο κόκκινος στρατός. Το σοβιετικό μοντέλο M72 κυκλοφόρησε σε 10.000 κομμάτια και ήταν πιστό αντίγραφο της R75.

Για την ίδια δουλειά, επιστρατεύτηκαν στην Αμερική οι εταιρείες “Harley-Davidson” και “Indian” για την κατασκευή αντίστοιχης αποτελεσματικότητας μοντέλων.

Η “Harley-Davidson” αντέγραψε με εξαιρετική ακρίβεια τον κινητήρα και το σύστημα μετάδοσης της BMW, μετατρέποντας απλώς τη μονάδα μέτρησης σε ίντσες. Το 1942 κυκλοφόρησε η 750 κυβικών Harley-Davidson ΧΑ.

Για περισσότερο από μια δεκαετία μετά τη λήξη του πολέμου και η Κίνα λάνσαρε ένα παρόμοιο με το R75 μοντέλο το “Yangtze River 750” ή αλλιώς “Chang Jiang 750”.

Οι αναβάτες “καμικάζι” και η καταστροφή αρμάτων μάχης

Το “σκυλί του πολέμου”, ευτυχώς για τις συμμαχικές δυνάμεις κυκλοφόρησε λιγότερα από 16.500 κομμάτια και χρησιμοποιήθηκε από τη Βέρμαχτ, όταν πια ήταν σίγουρη η ήττα της Γερμανίας και των δυνάμεων του Άξονα. Ανάμεσα στις πολεμικές αποστολές που έπαιρναν μέρος οι μηχανές με καλάθια R75 ήταν η μεταφορά αξιωματικών στα πεδία της μάχης, η παράδοση πολεμοφοδίων και γευμάτων, αλλά και οι συχνές περιπολίες.

Το ανθεκτικό μοντέλο της BMW ήταν σχεδιασμένο να καταστρέψει ακόμη και άρματα μάχης! Ικανοί ήταν όμως και οι οδηγοί των μηχανών που έπαιρναν μέρος σε επιχειρήσεις, οι οποίες έμοιαζαν με αποστολές αυτοκτονίας.

Με το όνομα “kradfahrer”, που σήμαινε κάτι βαθύτερο από απλοί μοτοσικλετιστές, εξερευνούσαν τα πεδία μάχης χωρίς τον πολεμικό τους εξοπλισμό, με αποτέλεσμα να γίνονται πολύ εύκολος στόχος των αντίπαλων δυνάμεων, κυρίως των ελεύθερων σκοπευτών.

Αυτοί οι μοτοσικλετιστές άλλωστε κοσμούσαν και πολλές “κάρτες θανάτου”, όπως ονόμαζαν τα γράμματα οι Γερμανοί που έστελναν στις οικογένειες των πεσόντων, καθώς η πλειοψηφία τους δεν επέστρεψε ποτέ πίσω.

Ο εφερεύτης του καλαθιού ήταν γάλλος αξιωματικός

Η ιστορία των μηχανών με καλάθι ξεκινά πολύ νωρίτερα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πρώτη τους εμφάνιση έγινε το μακρινό 1893, όταν μια γαλλική εφημερίδα ανακοίνωσε ένα μεγάλο για την εποχή χρηματικό έπαθλο, σε όποιον μπορούσε να κατασκευάσει ένα βολικό μεταφορικό μέσο για τον συνεπιβάτη του. Δεδομένου ότι πολλοί συνεπιβάτες ήταν γυναικείου φύλου, έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος οι γυναίκες να μετακινούνται χωρίς να χρειάζεται να “καβαλήσουν” μηχανή, κάτι που σίγουρα θα προκαλούσε έντονες αντιδράσεις στη συντηρητική κοινωνία του 19ου αιώνα.

Ένας γάλλος αξιωματικός του στρατού με το όνομα Μπερτού κέρδισε τον διαγωνισμό, όταν προσάρμοσε στο πλάι του μηχανοκίνητου ποδηλάτου του ένα καλάθι. Δέκα χρόνια αργότερα, πολλές εταιρείες παραγωγής μηχανών είχαν από μία μοτοσικλέτα με καλάθι.

Το 1903, τα αδέρφια Γκράχαμ από το Μίντλσεξ της Αγγλία πήραν το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την “πατέντα” με το καλάθι κολλημένο στη μηχανή.

Καθώς οι μηχανές με καλάθια ήταν πιο οικονομικές από το αυτοκίνητο, όλο και περισσότεροι κατασκευαστές παρείχαν εργοστασιακά μοντέλα με καλάθια στο πλάι, χωρίς απαραίτητα να προορίζονται για συνεπιβάτες. Υπήρχαν καλάθια αποκλειστικά για μεταφορά εμπορευμάτων, αλλά και ειδικά για πυροσβεστικό εξοπλισμό.

Μέχρι τον Μεγάλο Πόλεμο, χιλιάδες εταιρείες είχαν “ρίξει” στην αγορά μηχανές με πάρα πολλούς και διαφορετικούς τύπους καλαθιών.

Α Παγκόσμιος. Η άνοδος και η πτώση

Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος, οι συγκεκριμένες μηχανές χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά στο Δυτικό Μέτωπο. Η δράση τους, βέβαια, ήταν αρκετά περιορισμένη, καθώς ο πόλεμος αυτός χαρακτηρίστηκε και ως πόλεμος των χαρακωμάτων και οι μηχανές χρησίμευαν μόνο για μεταφορά αξιωματικών και υλικών αγαθών.

Με τη λήξη του πολέμου, η δημοτικότητα του συγκεκριμένου μοντέλου μηχανών μειώθηκε κατακόρυφα, επειδή οι καταναλωτές στράφηκαν στην αγορά αυτοκινήτων.

Κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου και την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, πολλοί την επέλεξαν για άλλη μια φορά ως οικονομικότερη λύση μετακίνησης μέσα στην πόλη.

Η κατάρρευση της “BMW” και ο Λουί Ντε Φινές

Η άλλοτε παντοδύναμη BMW μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καταστράφηκε. Τα εργοστάσια της στην Ευρώπη γκρεμίστηκαν και η σύνδεση του ονόματος της εταιρίας με την ηττημένη ναζιστική Γερμανία, της προκάλεσε περισσότερα προβλήματα.

Η πλειοψηφία των μηχανικών είχε μετακομίσει στις ΗΠΑ, ενώ ένας από τους όρους συνθηκολόγησης της Γερμανίας ήταν η απαγόρευση κατασκευής μηχανών BMW μέχρι το 1947.

Σταδιακά, όλο και λιγότερες εταιρίες κατασκεύαζαν πλέον  μηχανές με καλάθι στο πλάι, με αποτέλεσμα η συγκεκριμένη βιομηχανία να συρρικνωθεί σημαντικά.

Πλέον, στην πλούσια μεταπολεμική δεκαετία του ’50 της Αμερικής, οι πολίτες είχαν την ικανότητα να συντηρήσουν οικονομικό και, κατά πολύ περισσότερο, πρακτικό αυτοκίνητο.

Οι μηχανές με καλάθι σήμερα θεωρούνται συλλεκτικά κομμάτια, ενώ αν κάποιος είναι τυχερός και εντοπίσει το θρυλικό μοντέλο της BMW R75, θα χρειαστεί μεγάλο χρηματικό ποσό για να την αποκτήσει.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η σοβιετική αντεπίθεση στο Στάλινγκραντ. Η αρχή του τέλους για το Γ Ράιχ…