Το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Οι κομάντος που ανατίναξαν 13 βομβαρδιστικά των Ναζί και εκείνοι για αντίποινα σκότωσαν 50 Έλληνες. Τους πρόδωσε ένας ντόπιος

12 Ιουνίου 1942. Μια πενταμελής ομάδα ανδρών της SAS (Special Air Service) με οδηγό τον έφεδρο ανθυπολοχαγό Κώστα Πετράκη, αποβιβάστηκε από το ελληνικό υποβρύχιο “Τρίτων Υ5” και διείσδυσε στην Κρήτη από την βόρεια ακτή της, ανατολικά του αεροδρομίου Ηρακλείου. 

Τα αεροδρόμια του Ηρακλείου, Καστελίου, Τυμπακίου, Μάλεμε, αποτελούσαν σημαντικές πηγές ανεφοδιασμού των ναζιστικών στρατευμάτων, που υπό τον στρατηγό Ρόμελ, προέλαυναν στην Βόρεια Αφρική. Με μοναδικό στόχο να ανακόψουν την προέλαση του Ρόμελ, οι Βρετανοί αποφάσισαν την καταστροφή των αεροδρομίων της Κρήτης.

“Γενίκαμε θεατές των εκρήξεων”

Οι πέντε άνδρες, με επικεφαλής τον Γάλλο ταγματάρχη Ζορζ Μπερζέ, εισχώρησαν τα ξημερώματα της 13ης Ιουνίου στο αεροδρόμιο και με βόμβες τύπου Lewes, κατέστρεψαν 13 αεροπλάνα της γερμανικής πολεμικής αεροπορίας, εγκαταστάσεις και έναν μεγάλο αριθμό βομβών που βρισκόταν στο έδαφος με σκοπό να φορτωθούν στα αεροσκάφη.

Συγκλονιστική είναι η μαρτυρία του ανθυπολοχαγού Πετράκη, ο οποίος περιέγραψε τις στιγμές που ακολούθησαν μετά την τοποθέτηση των εκρηκτικών μηχανισμών στα γερμανικά αεροσκάφη:

“Το σχέδιο της επιχείρησης ήταν είσοδος από την ανατολική πλευρά, κόψαμε τα συρματοπλέγματα με ειδικές ψαλίδες και ο ένας πίσω από τον άλλο έπρεπε να προχωρήσουμε με αρκετά γοργό ρυθμό για να φτάσουμε στην πίστα. Σε σχετικά μικρές αποστάσεις ήταν προσγειωμένα 38 μεταγωγικά βομβαρδιστικά Γιούνκερς που έπρεπε να είναι ο στόχος μας. Μοιραστήκαμε σε τρεις δυάδες. Ο ένας από τη δυάδα θα έπαιζε το ρόλο σκοπού και ο άλλος θα αναρριχώταν επάνω στα Γιούνκερς, και θα τοποθετούσε τα εκρηκτικά στις αποθήκες καυσίμων.

Η επιχείρηση είχε τερματιστεί γύρω στις 2:15 και με το συνθηματικό που ήταν προσυμφωνημένο, ο αρχηγός της αποστολής, ο ταγματάρχης Μπερζέ, έδωσε το σήμα της αποχώρησης από τη νότια πλευρά αυτή τη φορά του αεροδρομίου προς τα δυο υψώματα που ήταν πίσω από το αεροδρόμιο. Με μικροεμπλοκές καταφέραμε και φτάσαμε και περιμέναμε και γενίκαμε θεατές των εκρήξεων, που τελείωσαν με πλήρη επιτυχία”.

Η δραματική επιστροφή στη βάση και τα αντίποινα 

Η ομάδα των σαμποτέρ παρότι πέτυχε τον σκοπό της, προδόθηκε από έναν ντόπιο και περικυκλώθηκε από τους Γερμανούς έξω από τα Βασιλικά Ανώγεια. Στον κλοιό βρέθηκαν οι τέσσερις από τους έξι σαμποτέρ. Οι Γάλλοι συνελήφθησαν. Στη μάχη που προηγήθηκε, ο δεκαεννιάχρονος Πιέρ Λεοστίκ σκοτώθηκε από την ρίψη χειροβομβίδων.

Ο Βρετανός λοχαγός, κόμης Ζορζ Τζελικό και ο έφεδρος ανθυπολοχαγός, Κώστας Πετράκης, γλύτωσαν, επειδή λίγη ώρα πριν την περικύκλωση είχαν σταλεί σε αποστολή. Έτσι κατάφεραν να διαφύγουν στη Μέση Ανατολή.

Την επόμενη μέρα του σαμποτάζ, στις 14 Ιουνίου 1942, οι Γερμανοί εκτέλεσαν πενήντα Έλληνες πολίτες ως αντίποινα. Το συγκεκριμένο σαμποτάζ, έγινε ταυτόχρονα με άλλες δολιοφθορές σε αεροδρόμια στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου. Η Luftwaffe βρέθηκε σε αδυναμία να αναχαιτίσει σημαντικές για τος συμμάχους νηοπομπές που έπλεαν εκείνο το διάστημα με προορισμό τη Μάλτα.

Οι φωτογραφίες του άρθρου είναι από τα εκθέματα του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης που αξίζει να επισκεφθείτε.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Από τα Γιάννενα μας μετέφεραν στο Μπίρκεναου. Ήταν και η τελευταία φορά που είδα τους δικούς μου». Η 90χρονη Νίνα Νεγκρίν περιγράφει πως σώθηκε και μιλά για το σαμποτάζ που έκαναν Έλληνες κρατούμενοι στο Άουσβιτς