Το ρητινοεργοστάσιο “φάντασμα”. Το έφτιαξαν οι “ρετσινάδες” για να αντιμετωπίσουν την εκμετάλλευση των βιομηχάνων. Γιατί έκλεισε

Το πρώτο εργοστάσιο επεξεργασίας ρετσίνας στην Ελλάδα βρίσκεται στην Ποσειδωνία Κορίνθου. Το 1951 λειτούργησε για πρώτη φορά και σήμερα στέκει άδειο και εγκαταλελειμμένο.

Το 1947 οι εννέα ρητινικοί συνεταιρισμοί που δρούσαν στην περιοχή, αποφάσισαν να ιδρύσουν ένα ολότελα δικό τους εργοστάσιο. Αυτό θα ήταν η απάντηση στην εκμετάλλευση από τους βιομήχανους της Κορίνθου. Η λήξη του καταστροφικού παγκοσμίου πολέμου ήταν για αυτούς έναν νέο ορόσημο ώστε να πάρουν την ζωή στα χέρια τους.

Ο Διευθυντής Δασών Ν .Κορινθίας, Παναγιώτης Καλλίρης, στο βιβλίο του “Το Ρητινεργοστάσιο της Ποσειδωνίας” περιέγραψε την εκρηκτική κατάσταση που βίωναν οι ρητινοκαλλιεργητές:

“Τους έπιναν τα αίμα, όπως αφηγούνται πολλοί ρετσινάδες. Έπαιρναν τα ρετσίνι τους τόσο φθηνά που ήταν αδύνατον να ζήσουν. Έτσι κάθε χρόνο έβγαιναν όλο και πιο ζημιωμένοι, όλο και πιο χρεωμένοι στους εμπόρους, που ήταν τοπικοί εκπρόσωποι των ρητινοβιομηχάνων”.

Οι αποκαλούμενοι “ρετσινάδες” εξουσιοδότησαν την Ένωση Γεωργικών Συναιτερισμών Κορινθίας (ΕΓΣΚ) να προχωρήσει στην σύναψη δανείου με την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδας (ΑΤΕ), προκειμένου να αγοράσει ένα οικόπεδο και να ιδρύσει το Πρώτο συνεταιριστικό Ρητινεργοστάσιο στην Ελλάδα.

Οι Ρητινοβιομήχανοι πανικοβλήθηκαν

Διαμαρτυρήθηκαν στην κυβέρνηση, λέγοντας ότι με την χρηματοδότηση και ίδρυση του συνεταιριστικού εργοστασίου, διακινδύνευαν τα συμφέροντά τους. Λέγεται ότι προσέφυγαν και στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), αλλά εκείνο όχι μόνο απέρριψε την προσφυγή τους, αλλά άνοιξε τον δρόμο για την χρηματοδότηση του Ρητινεργοστασίου.

Δείτε το βίντεο drone του συνεργάτη μας Life After Gravity από το πρώτο εργοστάσιο ρετσίνας στη χώρα:

Το πρώτο συνεταιριστικό εργοστάσιο

Μέχρι το 1950 είχαν κατασκευαστεί οι κατάλληλες εγκαταστάσεις και είχαν ολοκληρωθεί όλες οι απαραίτητες οικοδομικές εργασίες. Τόσο τα κτίρια όσο και ο μηχανολογικός εξοπλισμός εγκαταστάθηκαν με ευθύνη της ΑΤΕ. 

Την επόμενη χρονιά, το 1951, το εργοστάσιο λειτούργησε για πρώτη φορά. Παρά τις προσδοκίες, η χρονιά έκλεισε με τεράστια ζημιά. Όπως εξηγεί ο κ. Καλλίρης, “το εργοστάσιο απέτυχε στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων εξ αιτίας της κακής κατασκευής, της απειρίας και κυρίως του κακού μηχανολογικού εξοπλισμού“.

Ωστόσο, οι ρητινοσυλλέκτες της Κορίνθου αλλά και άλλων περιοχών της Ελλάδας, συνέχισαν να ενισχύουν το εργοστάσιό τους. Έτσι, ενώ το 1951 είχαν συγκεντρωθεί 212.420 οκάδες ρετσίνι, το 1957 οι ρετσινάδες συνέλλεξαν 1.616.330 οκάδες.

Το 1959, η Διοικούσα Επιτροπή του Ρητινεργοστασίου έχασε τον έλεγχο και το εργοστάσιο κήρυξε χρεοκοπία. Την ίδια χρόνια η επιτροπή ενοικίασε το εργοστάσιο στον επιχειρηματία Γεωργιάδη & Σια.

Η τραπεζική διαμάχη

Το 1960 ήταν χρονιά σταθμός για την ιστορία του εργοστασίου. Τότε συνέβησαν δυο σημαντικά γεγονότα.

Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών μεταβίβασε τα ακίνητα και τις εγκαταστάσεις στην νεοσυσταθείσα Ένωση Ρητινικών Συνεταιρισμών Κορινθίας (ΕΡΣΚ), που ιδρύθηκε την ίδια χρονιά από τους οχτώ ρητινικούς Συνεταιρισμούς. Επίσης τον Αύγουστο του ιδίου χρόνου ιδρύθηκε η Κοινοπραξία ΑΤΕ – Ρητινικών Συνεταιρισμών – Ρητινεργοστάσιο Ποσειδωνίας, με 51% συμμετοχή της ΑΤΕ, 5% συμμετοχή της Ένωσης Ρητινικών Συνεταιρισμών και οι 8 Ρητινικοί συνεταιρισμοί (Σοφικού, Περαχώρας, Ρητού, Κατακαλίου, Αλμυρής, Πισσίων, Λουτρακίου και Αγίων Θεοδώρων) με 44%.

Το τίμημα με το οποίο οι ρητινικοί συνεταιρισμοί μπήκαν στην κοινοπραξία ήταν 2.400.000 δραχμές. Έκτοτε άνοιξε μία τεράστια τραπεζική διαμάχη, η οποία διήρκεσε περίπου είκοσι χρόνια.

Η Αγροτική Τράπεζα δεν πλήρωσε τίποτα για την είσοδό της στην Κοινοπραξία. Συμφωνήθηκε, όμως, οι ρητινικοί συνεταιρισμοί να πληρώσουν το χρέος προς την τράπεζα, το οποίο προερχόταν από δάνεια για την αγορά, ίδρυση και λειτουργία του ρητινεργοστασίου και ως αντάλλαγμα της αποπληρωμής, η ΑΤΕ θα μεταβίβαζε το μερίδιό της (51%) στους ρητινοκαλλιεργητές.

Η υπόθεση έφτασε στα δικαστήρια

Η συμφωνία δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Για πολλά χρόνια, όπως αναφέρει ο κ. Καλλίρης, “η Αγροτική Τράπεζα ισχυριζόταν ότι δεν είχε ξεχρεωθεί και αρνιόταν να παραδώσει το ποσοστό της στην Ένωση (ΕΡΣΚ)“. Οι συνεταιριστές, από την άλλη, ισχυρίζονταν ότι είχαν αποπληρώσει το χρέος και κατηγορούσαν την τράπεζα ότι διαρκώς εμφάνιζε νέα οφειλούμενα ποσά.

Το 1982, όταν και εκδικάστηκε η υπόθεση, η Αγροτική Τράπεζα αποδέχτηκε ενώπιον του δικαστηρίου ότι “η Κοινοπραξία ξεχρέωσε το χρέος της και δεν οφείλει τίποτε προς την ΑΤΕ για κάθε χρέος που έχει σχέση με την αγορά, ίδρυση και λειτουργία του εργοστασίου“.

Ήταν, όμως, πια πολύ αργά. Ήδη από το 1973, το Ρητινοεργοστάσιο είχε διακόψει οριστικά τη λειτουργία του.

Η πρόοδος της χημικής βιομηχανίας και η υποκατάσταση της φυσικής με τις τεχνητές ρητίνες είχαν σαν αποτέλεσμα χαμηλές τιμές στην αγορά, που σε συνδυασμό με τις δυσκολότατες συνθήκες εργασίας, οδήγησαν στην σταδιακή εξαφάνιση το επάγγελμα του ρητινοκαλλιεργητη.

Σήμερα στις περιοχές αυτές η ρητίνευση έχει εγκαταλειφθεί, ενώ το εργοστάσιο εκποιήθηκε και παραμένει εγκαταλειμμένο.

Με πληροφορίες: Παναγιώτης Καλλίρης, “Το Ρητινοεργοστάσιο της Ποσειδωνίας”, dasarxeio.com