Το “Βαθύ Λαρύγγι”, ο πληροφοριοδότης του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ που έριξε τον Νίξον. Πότε και πώς αποκαλύφθηκε

«Βαθύ Λαρύγγι» ήταν το ψευδώνυμο που δόθηκε στον μυστικό πληροφοριοδότη που παρείχε πληροφορίες το 1972-1973 στον δημοσιογράφο Μπόμπ Γούντγουορντ της εφημερίδας «Ουάσιγκτον Ποστ» για την ανάμειξη μελών της κυβέρνησης Νίξον στο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.

Οι αποκαλύψεις αυτές οδήγησαν σε παραίτηση τον Ρίτσαρντ Νίξον από την προεδρία των ΗΠΑ. Το «Βαθύ Λαρύγγι» ήταν ο αναπληρωτής διευθυντής του Ομοσπονδιακού Γραφείου Ερευνών (FBI), Μαρκ Φέλτ. Η ταυτότητά του κρατήθηκε μυστική για τρεις δεκαετίες, μέχρι το 2005.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Η γνωριμία του Γούντγουορντ με τον Φελτ

Το 1970, ο Μπομπ Γούντγουορντ υπηρετούσε τη θητεία του στο αμερικανικό πολεμικό ναυτικό και είχε διαταχθεί να παραδώσει ένα δέμα στη Δυτική Πτέρυγα του Λευκού Οίκου. Ενώ ήταν στην αίθουσα αναμονής περιμένοντας να έλθει η υπάλληλος που θα παραλάμβανε το δέμα, εμφανίστηκε εκεί ο υποδιευθυντής του FBI, Μαρκ Φελτ.

Έτυχε να έχει ραντεβού με κάποιο αξιωματούχο του Νίξον. Ενώ οι δύο τους ήταν στην αίθουσα αναμονής, ο Γούντγουορντ άνοιξε συζήτηση με τον Φελτ και έμαθε ότι ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος του FBI.

Ο Γούντγουορντ, ο οποίος σύντομα θα απολυόταν από το ναυτικό, δεν ήταν ακόμη βέβαιος για το τι θα έκανε στη συνέχεια. Ζήτησε το τηλέφωνο του Φελτ για να του δώσει πληροφορίες για το πως θα μπορούσε να εργαστεί στο FBI. Πράγματι, ο Φελτ έδωσε στο Γούντγουορντ το τηλέφωνό του και του είπε να του τηλεφωνήσει.

Όμως, τον Αύγουστο του 1971 ο Γούντγουορντ τελικά έγινε δόκιμος ρεπόρτερ στην εφημερίδα Ουάσιγκτον Ποστ. Παρά ταύτα, θεώρησε υποχρέωσή του να ενημερώσει σχετικά τον Φελτ και να τον ευχαριστήσει για την προθυμία του να τον βοηθήσει στην επαγγελματική του αποκατάσταση.

Ο Φελτ του ευχήθηκε καλή τύχη στο επάγγελμα που διάλεξε. Όλα έδειχναν ότι αυτή θα ήταν και η τελευταία επικοινωνία μεταξύ τους.

Τα σκάνδαλα του Νίξον

Όμως, ένα χρόνο αργότερα, ο Γούντγουορντ δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από τον Φελτ.

Του είπε ότι ήθελε να γνωστοποιηθούν πληροφορίες στο αμερικανικό λαό για παράνομες ενέργειες της κυβέρνησης Νίξον. Ως υποδιευθυντής του FBI, ο Μαρκ Φελτ γνώριζε ότι ακόμη και ο ίδιος ο Νίξον είχε εμπλοκή. Έτσι, είχε τη χειρότερη άποψη γι’ αυτόν και την κυβέρνησή του.

Όμως, εκτίμησε ότι αν έβγαινε δημοσίως να κάνει τις καταγγελίες, στην καλύτερη περίπτωση η κυβέρνηση θα τις «κουκούλωνε» και ο ίδιος θα κατέληγε στη φυλακή. Στη χειρότερη, θα χαρακτηριζόταν τρελός ή θα «εξαφανιζόταν».

Για τον λόγο αυτό θα διοχέτευε τις πληροφορίες αυτές στον Γούντγουορντ για να δημοσιευθούν στη Ουάσιγκτον Ποστ.

Όχι ονόματα…

Ο μοναδικός όρος που έθεσε ο Φελτ ήταν να μην αποκαλύψει ποτέ ότι αυτός ήταν η πηγή των πληροφοριών. Ωστόσο, δέχτηκε να μάθουν την ταυτότητά του, ο Καρλ Μπέρνσταϊν, ο συνεργάτης του Γούντγουορντ στην εφημερίδα, καθώς και ο αρχισυντάκτης τους, Μπράντλεϊ.

Ο Φελτ επέμεινε ότι θα έδινε τις πληροφορίες του αποκλειστικά στον Γούντγουορντ.

Ο Γούντγουορντ κατάλαβε ότι ο Φελτ είχε επιλέξει εκείνον να δημοσιοποιήσει τις πληροφορίες του, γιατί ήταν νέος στο χώρο της δημοσιογραφίας στην Ουάσιγκτον.

Δεν είχε ακόμη αναπτύξει διαπλοκές με το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο, όπως οι περισσότεροι παλαιοί συνάδελφοί του. Έτσι, ο Φελτ θεωρούσε ότι μπορούσε να τον εμπιστευθεί.

Το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ

Αυτό το τηλεφώνημα έγινε μερικές εβδομάδες πριν από την διάρρηξη του Γουότεργκεϊτ, και αφορούσε ένα παλαιότερο πολιτικό σκάνδαλο της κυβέρνησης του Νίξον που ερευνούσε ο Μαρκ Φελτ.

Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, ο Φελτ ξεκίνησε να διοχετεύει πληροφορίες γι’ αυτό στον Γούντγουορντ που έδειχνε την εμπλοκή μελών της κυβέρνησης του Νίξον. Οι απόπειρες του Ρίτσαρντ Νίξον να καλύψει τους συνεργάτες του τελικά οδήγησαν στην παραίτησή του από την αμερικανική προεδρία. Αυτό δεν το έκανε από ευθιξία, αλλά για να μην καταλήξει και αυτός στη φυλακή, όπως συνεργάτες του.

Ο διάδοχος του, Τζέραλντ Φορντ τον αμνήστευσε και έτσι δεν δικάστηκε ποτέ. Μέχρι σήμερα, ο Νίξον είναι ο μοναδικός πρόεδρος των ΗΠΑ που έχει παραιτηθεί.

Ο Μπράντλεϊ ήταν αυτός που έδωσε στον Μαρκ Φελτ το παρατσούκλι «Βαθύ Λαρύγγι», από μία διάσημη ταινία πορνό που παιζόταν την ίδια εποχή στους κινηματογράφους.

Διαβάστε πως ο Μαρκ Φελτ επικοινωνούσε με τον Γούντγουορντ προκειμένου να του περάσει πληροφορίες για το σκάνδαλο του Γουότεργκειτ. 

 Υποψίες για τον Φελτ

Ο Γούντγουορντ τήρησε το λόγο του και δεν αποκάλυψε ποτέ την ταυτότητα του πληροφοριοδότη του. Ωστόσο υπήρξαν υποψίες ότι ο Φελτ μπορεί να ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι», ακόμη και την εποχή που το σκάνδαλο ήταν υπό έρευνα. Μέχρι και ο Νίξον, μέσα στην παράνοιά του, είχε υποπτευθεί τον Μαρκ Φελτ.

Ωστόσο, καθώς είχε εντονότερες υποψίες για ανθρώπους πιο κοντά του, δεν ερεύνησε τον υποδιευθυντή του FBI,

Στα χρόνια μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ και την παραίτηση του Νίξον, ο Φελτ, όπως πολλοί άλλοι αξιωματούχοι, δεχόταν ερωτήσεις από δημοσιογράφους αν ήταν αυτός το «Βαθύ Λαρύγγι». Απαντούσε πάντα αρνητικά.

Παρά λίγο να αποκαλυφθεί

Το 1976 ήταν η κρίσιμη χρονιά που ο Μαρκ Φελτ παραλίγο να αποκαλυφθεί ότι ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι». Στο πλαίσιο μίας επίσημης ανάκρισης για παράνομες έρευνες σε σπίτια αντιφρονούντων που είχε κάνει το FBI επί προεδρίας Νίξον, ο  βοηθός Γενικός Εισαγγελέας Τζον Στάνλεϊ Πότινγκερ συγκάλεσε μία επιτροπή ενόρκων. Αυτή θα αποφάσιζε ποιοι θα διώκονταν για τις ενέργειες αυτές.

Ως υποδιευθυντής του FBI εκείνη την εποχή, ο Φελτ που ήταν πια συνταξιούχος, κατέθεσε στην επιτροπή για το τι γνώριζε για τη υπόθεση.

Τότε ένας ένορκος τον ρώτησε, ξαφνικά, αν ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι».

Ο Πότινγκερ που προήδρευε της διαδικασίας, πρόσεξε ότι Φελτ είχε γίνει κάτασπρος από το φόβο του και δεν απαντούσε. Κατάλαβε αμέσως ότι ήταν ο διαβόητος πληροφοριοδότης, αλλά και το πρόβλημα που αντιμετώπιζε: Είχε ορκιστεί να πει αλήθεια στην επιτροπή. Αν έλεγε ότι δεν ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι» και αργότερα αποκαλυπτόταν ότι ήταν αυτός, θα πήγαινε φυλακή για ψευδορκία.

Τότε ο Πόντινγκερ «έσωσε» τον Φελτ αφού είπε ότι το ερώτημα ήταν εκτός της εμβέλειας της έρευνας, και ο Φελτ δεν χρειαζόταν να απαντήσει.

«Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου»

Την ίδια χρονιά που ο Φελτ κατέθεσε στην επιτροπή του Πότινγκερ, μία από τις πιο πετυχημένες ταινίες που προβάλλονταν στους κινηματογράφους ήταν το «Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου» (All the President’s Men). Πρόκειται για πολιτικό θρίλερ παραγωγής 1976 σε σκηνοθεσία Άλαν Πάκουλα. Βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο των Καρλ Μπέρνσταϊν και Μπομπ Γούντγουορντ που πραγματεύεται τις έρευνές τους γύρω από το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.

Τους βασικούς ρόλους στην ταινία είχαν ο Ντάστιν Χόφμαν και ο Ρόμπερτ Ρέντφορντ ως Μπέρνσταϊν και Γούντγουορντ αντίστοιχα.

Ο Γούντγουορντ βοήθησε τον Πάκουλα να κάνει την ταινία του όσο το δυνατό πιο ρεαλιστική. Σ’ αυτή θα τονιζόταν ο σημαντικός ρόλος που έπαιξε το «Βαθύ Λαρύγγι» στην αποκάλυψη του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ.

Όπως ήταν φυσικό, δεν θα αποκαλυπτόταν το πραγματικό του όνομα. Μάλιστα, ο Πάκουλα αποφάσισε ότι ο ηθοποιός που θα τον έπαιζε δεν θα εμφάνιζε καν το πρόσωπό του στην ταινία. Έτσι, στις σκηνές της συνάντησής του με τον Γούντγουορντ-Ρέντφορντ θα φαινόταν μόνο η σιλουέτα του μέσα στο σκοτάδι και θα ακουγόταν η φωνή του.

Μαρκ Φελτ και Χαλ Χαλμπρουκ

Τότε ο Πάκουλα και Γούντγουορντ έκαναν μία γκάφα που παραλίγο να αποκαλύψει τον Φελτ. Ο Πάκουλα κανόνισε με τους παραγωγούς της ταινίας, ο Γούντγουορντ να κοιτάξει τις φωτογραφίες εκατοντάδων ηθοποιών και να επιλέξει εκείνον που έμοιαζε περισσότερο στο «Βαθύ Λαρύγγι».

Θεώρησε ότι από τη στιγμή που δεν θα εμφάνιζε το πρόσωπό του στην οθόνη δεν θα υπήρχε πρόβλημα για το πραγματικό «Βαθύ Λαρύγγι».

Ο Μπομπ Γούντγουορντ διάλεξε τον Χαλ Χόλμπρουκ, ο οποίος όντως έμοιαζε πολύ με τον Φελτ. Ήταν ήδη γνωστός ηθοποιός και η φωνή του ήταν χαρακτηριστική. Επιπλέον, το όνομά του αναφερόταν στο τέλος της ταινίας.

Μετά την προβολή της ταινίας, πολλοί που είχαν υποπτευθεί ότι ο Μαρκ Φελτ ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι» ήταν πια βέβαιοι! Εκτός από την ομοιότητα που είχαν ο Φελτ και ο Χόλμπρουκ, έτυχε και οι δύο να πεθάνουν 95 χρονών, ο πρώτος το 2008, και ο δεύτερος το 2021.

Αποκαλύπτεται η ταυτότητά του

Στις 31 Μαΐου 2005, 31 χρόνια μετά την παραίτηση του Νίξον και 11 χρόνια μετά τον θάνατό του, το περιοδικό “Βάνιτι Φερ” αποκάλυψε ότι ο Φελτ ήταν το «Βαθύ Λαρύγγι». Την πληροφορία είχαν δώσει στο περιοδικό η κόρη και ο δικηγόρος του Φελτ. Ο τότε 91χρονος Μαρκ Φέλτ έπασχε από άνοια και θεωρήθηκε ότι ήταν στα τελευταία του.

Ο Γούντγουορντ και ο Μπέρνσταΐν επιβεβαίωσαν την πληροφορία του Βάνιτι Φερ. Στις 2 Ιουνίου 2005, η Ουάσιγκτον Ποστ δημοσίευσε στο πρωτοσέλιδό της ένα μακροσκελές άρθρο του Γούντγουορντ όπου περιέγραφε λεπτομερώς τη φιλία του με τον Μαρκ Φελτ και πως αυτός ήταν ο άνθρωπος του έδωσε τις πληροφορίες με τις οποίες αποκαλύφθηκε το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.

Δείτε εδώ απόσπασμα από την ταινία «Όλοι οι άνθρωποι του Προέδρου» με τον Μπομπ Γούντγουορντ (Ρόμπερτ Ρέντφορντ) να συναντά τον Μαρκ Φελτ (Χάλ Χόλμπρουκ)