Το “ματς της ντροπής” στο Μουντιάλ του ’78 . Όταν το Περού δέχθηκε έξι γκολ για να πάει στον τελικό η διοργανώτρια Αργεντινή

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 1978 διεξήχθη στην Αργεντινή και νικήτρια αναδείχθηκε η ίδια η οικοδέσποινα, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Μέχρι σήμερα, θεωρείται από πολλούς το πιο “σκοτεινό” Μουντιάλ, ακόμη κι από εκείνο που πραγματοποιήθηκε στη φασιστική Ιταλία το 1934.

Όχι επειδή η Αργεντινή δεν διέθετε καλή ομάδα ή δεν άξιζε να κατακτήσει το τρόπαιο, αλλά γιατί η διοργάνωση εργαλειοποιήθηκε με απροκάλυπτο τρόπο από το καθεστώς του στρατηγού, Χόρχε Ραφαέλ Βιδέλα.

Ο Αργεντινός δικτάτορας, που ανέλαβε πραξικοπηματικά την εξουσία το 1976, προσπάθησε να κρύψει τις απίστευτες θηριωδίες του καθεστώτος του, που περιελάμβαναν διωγμούς, βασανισμούς και εξαφανίσεις, πίσω από τη μεγαλύτερη γιορτή του ποδοσφαίρου.

Ήθελε πάση θυσία η χώρα του να κατακτήσει το Μουντιάλ και να εξωραΐσει την εικόνα της στον υπόλοιπο κόσμο. Εν τέλει, το πέτυχε. Η Αργεντινή αναμετρήθηκε με την Ολλανδία στο μεγάλο τελικό και επικράτησε με 3-1 στην παράταση.

Την ίδια ώρα που οι Αργεντινοί πανηγύριζαν στο στάδιο Monumental και τους δρόμους του Μπουένος Άιρες την κατάκτηση του βαρύτιμου τροπαίου, χιλιάδες “αντιφρονούντες” συμπατριώτες τους βασανίζονταν και εκτελούνταν λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, στη διαβόητη Μηχανική Σχολή Υπαξιωματικών του Ναυτικού (ESMA).

Αυτή ήταν η μεγαλύτερη “σκιά” στο Μουντιάλ του 1978, αλλά όχι η μοναδική.

Η πορεία προς τον τελικό

Η διοργανώτρια Αργεντινή, με προπονητή τον Σέζαρ Λουίς Μενότι, κληρώθηκε σε έναν πολύ ανταγωνιστικό όμιλο, με αντιπάλους την Ιταλία του Ντίνο Τζοφ, τη Γαλλία του Μισέλ Πλατινί και την Ουγγαρία. Νίκησε τη Γαλλία και την Ουγγαρία και ηττήθηκε από την Ιταλία, με αποτέλεσμα να προκριθεί στην επόμενη φάση ως δεύτερη.

Μετά τη φάση των ομίλων, δεν ακολουθούσαν νοκ άουτ προημιτελικοί αγώνες, όπως συμβαίνει στις μέρες μας. Το σύστημα της εποχής προέβλεπε τη δημιουργία δύο ομίλων των τεσσάρων ομάδων. Οι πρώτοι κάθε ομίλου θα συναποτελούσαν το ζευγάρι του μεγάλου τελικού και οι δεύτεροι του μικρού τελικού.

Η Αργεντινή βρέθηκε σε όμιλο με το μεγάλο “εχθρό” την Βραζιλία, το Περού και την Πολωνία. Την τελευταία αγωνιστική, Βραζιλία και Αργεντινή ήταν ισόβαθμες και έπαιζαν την πρωτιά του ομίλου με την Πολωνία και το Περού αντίστοιχα.

Οι δύο αγώνες υποτίθεται ότι θα διεξάγονταν την ίδια ώρα. Ωστόσο, αυτό δεν συνέβη ποτέ. Το παιχνίδι Αργεντινή – Περού καθυστέρησε τόσο όσο χρειάζονταν οι οικοδεσπότες, ώστε να γνωρίζουν από πριν το αποτέλεσμα του αγώνα της Βραζιλίας.

Η Βραζιλία επικράτησε της Πολωνίας με 3-1 και ήταν “με το ένα πόδι” στον τελικό εναντίον της Ολλανδίας. Η Αργεντινή χρειαζόταν νίκη με τέσσερα γκολ διαφορά απέναντι στο αδιάφορο Περού, προκειμένου να βρεθεί εκείνη στο μεγάλο τελικό.

Η πίεση ήταν μεγάλη. Ούτε ο Βιδέλα, που επένδυσε εκατομμύρια, ούτε ο αργεντίνικος λαός διανοούνταν τη χώρα τους εκτός τελικού. Την ήθελαν νικήτρια και μόνο νικήτρια.

Το αμφιλεγόμενο ματς εναντίον του Περού

Στις 21 Ιουνίου 1978, Αργεντινή και Περού αναμετρήθηκαν στο κατάμεστο στάδιο Gigante de Arroyito του Ροζάριο. Η ομάδα του Μενότι όχι μόνο κατάφερε να βρει τα τέσσερα γκολ που χρειαζόταν, αλλά σκόραρε και επιπλέον δύο. Τελικό σκορ: 6-0.

Το Περού διασύρθηκε, η Αργεντινή ισοβάθμισε με τη Βραζιλία, αλλά πήρε το “εισιτήριο” για το μεγάλο τελικό εναντίον της Ολλανδίας λόγω καλύτερης διαφοράς τερμάτων.

Σχεδόν αμέσως μετά τη λήξη του αγώνα, οι φήμες και οι συζητήσεις για το κατά πόσο “καθαρή” ήταν η νίκη των Αργεντινών έδιναν κι έπαιρναν. Όπως συμβαίνει πάντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις, έτσι κι εδώ οι απόψεις διίσταντο.

Για ένα ποσοστό φιλάθλων, οι Περουβιανοί αμυντικοί μάρκαραν “με τα μάτια” και δεν έβαζαν τα πόδια τους “στη φωτιά”, ενώ για ένα άλλο, το Περού ήταν ανταγωνιστικό λόγω του δοκαριού που είχε στο 11ο λεπτό του αγώνα, όταν το σκορ ήταν ακόμη στο 0-0.

Στο στόχαστρο βρέθηκε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον ο τερματοφύλακας του Περού, Ραμόν Κιρόγα. Οι υποψίες προς το πρόσωπό του ενισχύονταν ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι είχε αργεντίνικη καταγωγή.

Η γαλλική αθλητική εφημερίδα L’ Equipe δημοσίευσε, μάλιστα, μια γελοιογραφία με τον Κιρόγα, απεικονίζοντάς τον με στραβά πόδια να δέχεται το ένα γκολ μετά το άλλο.

“Το Περού δεν σεβάστηκε το άθλημα”

Όπως ήταν αναμενόμενο, το 6-0 προκάλεσε την οργή της Βραζιλίας, η οποία έμεινε εκτός τελικού, ενώ ήταν η μοναδική αήττητη ομάδα του τουρνουά.

“Η περουβιανή ενδεκάδα έχασε απόψε κάτι περισσότερο από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Έχασε τη διεθνή πίστη και τιμή της“, δήλωσε ο αρχηγός της βραζιλιάνικης αποστολής, Κάρλος Αλμπέρτο Καβαλέιρο.

“Δεν προσπάθησαν και εγκατέλειψαν αμαχητί το ματς. Μερικοί Περουβιανοί παίκτες δεν σεβάστηκαν το άθλημα“, ανέφερε ο προπονητής της Βραζιλίας, Κλαούντιο Κουτίνιο.

Η αποστολή του Περού επέστρεψε στην πρωτεύουσα Λίμα. Κατά κάποιους πλουσιότερη, κατά άλλους απλώς ζωντανή. Πολλά χρόνια αργότερα, ο τότε αρχηγός της ομάδας, Έκτορ Τσουμπιτάθ και άλλοι δύο παίκτες αρνήθηκαν ότι δωροδοκήθηκαν, για να αφήσουν την Αργεντινή να κερδίσει.

Η ύποπτη επίσκεψη Βιδέλα και Κίσινγκερ

Ένα ακόμη στοιχείο που ενισχύει τη θέση ότι το αποτέλεσμα του αγώνα είχε προκαθοριστεί ήταν ότι ο δικτάτορας Βιδέλα επισκέφθηκε τα αποδυτήρια του Περού πριν τον αγώνα. Μάλιστα, δεν ήταν μόνος του, καθώς συνοδευόταν από τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ.

Η επίσκεψη δεν έχει διαψευστεί από κανέναν, αλλά κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει όλα όσα ειπώθηκαν. Έχει λεχθεί πως ο Βιδέλα εντυπωσίασε με την ομιλία του τους ποδοσφαιριστές του Περού, τονίζοντάς τους το πόσο σημαντικό ήταν το τουρνουά για την Αργεντινή, ενώ, παράλληλα, έκανε λόγο για “λατινοαμερικάνικη αλληλεγγύη”.

Ο Χουάν Κάρλος Ομπλίτας, μέλος της αποστολής του Περού σε εκείνο το Μουντιάλ, είχε αναφέρει:

“Δεν υπήρχε πίεση προς τη μεριά μας, αλλά ο Βιδέλα πράγματι ήρθε να μας δει στα αποδυτήρια. Εγώ άλλαζα και δεν έδωσα τόση πολλή σημασία. Αναγνώρισα, όμως, τότε τον Κίσινγκερ και αυτό τράβηξε την προσοχή μου. Σκέφτηκα “Τι κάνει εδώ ο Κίσινγκερ;” Ήρθαν και πριν και μετά το παιχνίδι και είπαν ότι είμαστε αδέρφια και έτσι πρέπει να παίζουμε ποδόσφαιρο.

Δεν μίλησαν για τίποτε παραπάνω. Το μόνο πράγμα που μπορώ να πω είναι πως ήταν ένα αφύσικο αποτέλεσμα εκείνη την περίοδο. Ήταν αφύσικο, γιατί η Αργεντινή ήταν μεν ανώτερη από το Περού, αλλά όχι τόσο ανώτερη ώστε να φτάσει να νικήσει με 6-0 “.

Σε αντίθεση με τον Ομπλίτας, ο συμπαίκτης του, Χοσέ Βελάσκεθ ισχυρίστηκε σε συνέντευξή του πως “υπήρξε πίεση προς τους μάνατζερ, το τεχνικό επιτελείο και τους παίκτες της εθνικής“.

Εξέφρασε, επίσης, την απορία του για την επίσκεψη του Βιδέλα και τη δυσαρέσκειά του για την ξαφνική αντικατάστασή του στο 55ο λεπτό της αναμέτρησης. “Δεν υπήρχε λόγος να γίνω αλλαγή. Πάντα ήμουν ένα σημαντικό κομμάτι της ομάδα. Τι μπορεί λοιπόν να σκεφτεί κανείς;“, διερωτήθηκε.

Όσο για τον Κίσινγκερ, κανείς δεν ξέρει τι ρόλο ακριβώς εξυπηρετούσε η παρουσία του στα αποδυτήρια. Το βέβαιο είναι πως η σχέση του με το καθεστώς Βιδέλα ήταν στενή.

Είχε συναντηθεί πολλές φορές με τους ηγέτες των Ενόπλων Δυνάμεων της Αργεντινής μετά το πραξικόπημα του 1976 και, σύμφωνα με αποχαρακτηρισμένα αμερικανικά έγγραφα, φέρεται να ενθάρρυνε τη συνέχιση των διώξεων και των εξαφανίσεων του καθεστώτος, πριν αυξηθούν οι κατακραυγές για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Διεθνή Αμνηστία.

Η φερόμενη μυστική συμφωνία των δύο δικτατόρων

Το 2012, ένας Περουβιανός πρώην γερουσιαστής, ο Τζενάρο Λεντέσμα ισχυρίστηκε ότι το αποτέλεσμα του αγώνα κανονίστηκε έπειτα από συμφωνία ανάμεσα στον Χόρχε Βιδέλα και τον δικτάτορα του Περού, Φρανθίσκο Μοράλες Μπερμούδες.

Σύμφωνα με τον Λεντέσμα και διάφορα δημοσιεύματα σε βρετανικά ΜΜΕ, το Περού δέχθηκε να “δώσει” το παιχνίδι με αντάλλαγμα τη φυλάκιση και εξαφάνιση 13 Περουβιανών “αντιφρονούντων” από το καθεστώς του Βιδέλα και την παράδοση χιλιάδων τόνων σιτηρών, ακόμη και μερικών δωρεάν όπλων, στο Περού.

Την ίδια χρονιά, φημολογήθηκε ότι η FIFA σκόπευε να ερευνήσει την υπόθεση και, εφόσον έβρισκε αδιάσειστα αποδεικτικά στοιχεία, θα μπορούσε ακόμη και να αφαιρέσει τον τίτλο από την Αργεντινή.

Παρ’ όλ’ αυτά, καμία έρευνα δεν προχώρησε και, μέχρι σήμερα, δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα αν το “ματς της ντροπής”, όπως έμεινε στην ιστορία, ήταν όντως στημένο ή όχι.

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, πάντως, το 6-0 της Αργεντινής επί του Περού θα παραμείνει στο μυαλό όλων ως μία από τις μεγαλύτερες “σκιές” στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube