Η πρώτη επίθεση με τορπίλη έγινε από ελληνικό υποβρύχιο. Η περιπετειώδης αναμέτρηση του ΔΕΛΦΙΝ με τουρκικό καταδρομικό

Η δράση του υποβρύχιου Δελφίν στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, η παραλίγο βύθισή του λόγω δυσλειτουργιών και η περιπετειώδης επίθεση κατά του καταδρομικού Μετζιδιέ.

Δύο χρόνια πριν από τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να ενισχύσει το Πολεμικό Ναυτικό με αξιόμαχα καταδρομικά και υποβρύχια. Οι αυξημένες ανάγκες λόγω της επικείμενης αναμέτρησης με τους Οθωμανούς έκανε τους επιτελείς πιεστικούς προς τους Γάλλους ναυπηγούς ώστε να παραλάβουν έγκαιρα τα νέα πλοία. Ανάμεσά τους και το “Δελφίν” που ανήκε στην κατηγορία των αποκαλούμενων “καταδυόμενων” σκαφών.

Τον Σεπτέμβριο του 1912 κηρύχτηκε ο Α Βαλκανικός Πόλεμος. Το επόμενο μήνα το Δελφίν κατέπλευσε εσπευσμένα στο Ναύσταθμο της Σαλαμίνας και εν συνεχεία με εντολή του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού πήγε στη Κέρκυρα. Το υποβρύχιο με την έναρξη των εχθροπραξιών στο Αιγαίο είχε ένα σημαντικό μειονέκτημα: το πλήρωμα δεν είχε εκπαιδευτεί επαρκώς στη δοκιμή των υλικών, αλλά ούτε και στην επιχειρησιακή δράση. Οι 130 ώρες πλους που πραγματοποιήθηκαν, κρίθηκαν οριακά επαρκείς για την εξοικείωση του προσωπικού στο νέο όπλο. Αποτέλεσμα ήταν να μην αποκτήσουν ουσιαστική εμπειρία, πάνω στην αποστολή που επρόκειτο να εκτελέσουν.

Η συνένωση του με τον υπόλοιπο στόλο και οι πρώτες του αποστολές

Το υποβρύχιο Δελφίν συνενώθηκε με τον υπόλοιπό ελληνικό στόλο στις 12 Οκτωβρίου στη Λήμνο. Ο ναύαρχος Κουντουριώτης ήθελε να στείλει το υποβρύχιο να χτυπήσει το τουρκικό στόλο στο αγκυροβόλιο του Ναγάρα στον Ελλήσποντο. Λαμβάνοντας όμως υπόψη τα ισχυρά αντίθετα ρεύματα και τη μικρή ακτίνα δράσης που είχε το Δελφίν, άλλαξε σχεδιασμό. Ο καπετάνιος του υποβρυχίου διατάχτηκε να συνενωθεί με το στόλο των αντιτορπιλικών και να εκτελέσει περιπολίες στα στενά με ορμητήριο την Τένεδο.

Η παραλίγο βύθιση του ελληνικού υποβρυχίου

Το ελληνικό υποβρύχιο όλο το βράδυ της 8ης Δεκεμβρίου ήταν ετοιμοπόλεμο στο Βόρειο Αιγαίο. Την επόμενη μέρα το πρωί εντόπισε να το πλησιάζει το τουρκικό καταδρομικό “Μετζιδιέ” συνοδευόμενο από 4 αντιτορπιλικά. Ο πλωτάρχης Στέφανος Παπαρηγόπουλος ήξερε ότι δεν ήταν σε πλεονεκτική θέση καθώς είχε εξαντλήσει τις μπαταρίες του λόγω της νυχτερινής επιφυλακής σε όρμο της Τενέδου. Ψύχραιμα επιχείρησε κατάδυση. Το σκάφος όμως πήρε κλίση 20 μοιρών αναγκάζοντας τον κυβερνήτη να καταναλώσει τον εναπομείνοντα αέρα για να το επαναφέρει στην επιφάνεια. Το μεγάλο μειονέκτημα αυτού του μοντέλου ήταν ότι δεν διέθετε πυροβόλο, γεγονός που το καθιστούσε ευάλωτο στην επιφάνεια. Τα εχθρικά πλοία άρχισαν να το κανονιοβολούν και ο κυβερνήτης έδωσε δραματική εντολή κατάδυσης, χωρίς πλέον να έχει δυνατότητα άμεσης ανάδυσης, επειδή είχε καταναλωθεί όλος ο αέρας.

Η απόπειρα βύθισης του Μετζηδιέ

Ο Παπαρηγόπουλος δεν τράπηκε σε φυγή, ανασυντάχτηκε και αποφάσισε να αντεπιτεθεί. Στις 10:30 το πρωί της 9ης Δεκεμβρίου το ελληνικό υποβρύχιο πλησίασε το τουρκικό καταδρομικό. Τότε ο κυβερνήτης διέταξε να εκτοξευτεί μια τορπίλη κατά του Μετζιδιέ που πλέον βρισκόταν στα 500 μέτρα. Η τορπίλη όμως δεν κατάφερε να φτάσει στον στόχο, καθώς βυθίστηκε. Όπως αποδείχτηκε ήταν ακατάλληλη για υποβρύχια, καθώς δεν είχε απαιτούμενη στεγανότητα για μεγάλη παραμονή στο νερό…

Το Δελφίν μπροστά στον κίνδυνο να δεχτεί νέα επίθεση από τα εχθρικά πλοία, αναγκάστηκε να καταδυθεί. Συνέχισε τον πλου σε βάθος 18 μέτρων και τελικά προσάραξε σε αβαθή νερά στη θαλάσσια περιοχή δυτικά της Τενέδου. Εκεί ο Παπαρηγόπουλος αφού εξέτασε όλα τα δεδομένα, πήρε την κρίσιμη απόφαση για τη διάσωση του πλοίου και του πληρώματος. Απέρριψε το μολύβδινο έρμα και πέτυχε την ανάδυση του υποβρυχίου. Στη συνέχεια έβαλε πορεία για Σαλαμίνα. Αυτή θεωρείται ότι ήταν η πρώτη χρησιμοποίηση υποβρυχίου σε πολεμικές επιχειρήσεις στην παγκόσμια ναυτική ιστορία.

Το υποβρύχιο Δελφίν επισκευάστηκε στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας και στη συνέχεια ανέλαβε την ασφάλεια του λιμανιού του Πειραιά.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας και πληροφορίες από το βιβλίο: Ελληνικά Υποβρύχια 1885-2010, του Αλέξανδρου Μαδωνή και Γεώργιου Μαστρογεωργίου, Εκδόσεις Κλειδάριθμος

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Εχθρός εξέρχεται». Η απόπειρα του τουρκικού στόλου να χτυπήσει το θωρηκτό Αβέρωφ, ενώ στο κατάστρωμα γινόταν ο γάμος του λιμενάρχη Λήμνου…