Το πρώτο ψυγείο θεωρήθηκε άχρηστη εφεύρεση γιατί χάλασε και ο εφευρέτης του χλευάστηκε. Τι αναγκάστηκε να κάνει για να πείσει τους επικριτές του

Το 1868 ένας γάλλος μηχανικός έπεισε τους υπευθύνους του πλοίου “Σίτυ οφ Ρίο ντε Τζανέιρο” να τοποθετήσει ένα μηχάνημα, που αποτελούσε ευρεσιτεχνία του. Τους διαβεβαίωνε ότι σε αυτό το μηχάνημα το κρέας θα μπορούσε να διατηρείται επ’ αόριστον σε άριστη κατάσταση.

Η ιδέα του Λουί Σαρλ Αλμπέρ Τελιέ προκάλεσε τη γενική χλεύη. Παρόλα αυτά οι υπεύθυνοι της αγγλικής ακτοπλοϊκής εταιρείας που έκανε το δρομολόγιο Μοντεβίδεο-Λονδίνο αποφάσισαν να το δοκιμάσουν. Ο χημικός ονόμασε το μηχάνημά του, ψυγείο. Στη διάρκεια του ταξιδιού η μηχανή του χάλασε και το σάπιο κρέας κατέληξε στη θάλασσα.

Το ψυγείο θεωρήθηκε άχρηστη εφεύρεση και ο Τελιέ αναγκάστηκε οκτώ χρόνια αργότερα να αγοράσει ένα δικό του πλοίο για να κάνει ο ίδιος το πείραμα, αφού δεν έβρισκε χρηματοδότη.

Πήρε το ατμόπλοιο “Εύβοια”, το μετονόμασε σε “Φριγκορίφικ”, δηλαδή ψυκτικό, εγκατέστησε σε αυτό ένα ψυγείο. Του φόρτωσε δέκα βόδια, δώδεκα πρόβατα και δύο μοσχάρια και απέπλευσε από τη Ρουέν της Γαλλίας για το Μπουένος Άιρες.

Εκεί ξαναφόρτωσε αργεντίνικα βουβάλια και μετά από ταξίδι 105 ημερών, επέστρεψε στην αφετηρία του. Επειδή όμως κανείς δεν τον πίστευε, μάζεψε όλους τους εκπροσώπους των τοπικών αρχών και τους παρέθεσε ένα μεγάλο δείπνο με το κρέας αυτό. Εκείνοι αναγκάστηκαν να ομολογήσουν ότι το κρέας ήταν μια χαρά και το ψυγείο ήταν πια γεγονός για την ανθρωπότητα. Μόνο τότε έγινε δυνατή η μεταφορά κρέατος και νωπών τροφίμων σε μεγάλες αποστάσεις.

Το εμπόριο πάγου από τους Πέρσες και τους Ρωμαίους

Από τα πρώτα ψυγεία των ατμοκίνητων πλοίων ως τα σύγχρονα οικογενειακά ψυγεία των σπιτιών η απόσταση είναι τεράστια. Ο πάγος όμως και τα διατηρημένα τρόφιμα ήταν πάντα ένα ζητούμενο για όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς. Οι Πέρσες βασιλείς κουβαλούσαν πάγο με καμήλες από τα βουνά του Λιβάνου και οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες έπιναν το κρασί τους παγωμένο με πάγο που ερχόταν από τα Απένινα. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο πάγος ήταν περιζήτητος και το εμπόριό του από τα πιο κερδοφόρα. Το 1806, ο Αμερικανός Φρέντερικ Τιούντορ, ο επονομαζόμενος και “βασιλιάς του πάγου”, έβγαζε τον πάγο από τον παγωμένο ποταμό Χούδσον της Αλάσκας και τον έστελνε στην Κούβα και στη Μαρτινίκα. Το 1832 έστειλε 180 τόνους πάγου από την Αλάσκα στην Καλκούτα, δουλειά που του απέφερε μεγάλα κέρδη, παρά το γεγονός ότι του έλιωσαν οι 60 τόνοι και από τους 180 έφτασαν τελικά οι 120.

Λίγα χρόνια αργότερα οι σκανδιναβικές χώρες πήραν τα πρωτεία στις εξαγωγές πάγου. Το 1920 η Νορβηγία πούλησε στην Αγγλία 200.000 τόνους πάγο, τον οποίο μάζεψε από τις απέραντες παγωμένες λίμνες της. Από τα μέσα του 19ου αιώνα γενικεύτηκε η παραγωγή πάγου με την εξάτμιση του αιθέρα. Κάθε πόλη απέκτησε το παγοποιείο της και στους δρόμους άρχισαν να κινούνται τα περίφημα κάρα πάγου, που τροφοδοτούσαν τα ψυγεία πάγου, τα οποία αποτελούσαν τότε σύμβολα οικονομικής και κοινωνικής υπεροχής. Πάντως, το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για μικρό ψυγείο που εξυπηρετούσε τις ανάγκες ενός σπιτιού ή ενός καταστήματος το πήρε ο Γάλλος Φερνάν Καρέ, ο οποίος το 1859 εγκατέστησε ένα τέτοιο μηχάνημα σε μια μπιραρία στη Μασσαλία. Με αυτόν τον τρόπο, άλλωστε διαιωνίστηκε και η προαιώνια αντίθεση ανάμεσα στους Γάλλους και στους Άγγλους. Οι Γάλλοι υιοθέτησαν την παγωμένη μπίρα, ενώ οι Βρετανοί συνέχισαν να την πίνουν χλιαρή.

Πηγή: Μια σταγόνα ιστορία, του Δημήτρη Καμπουράκη, εκδόσεις Πατάκη

Διαβάστε ακόμη στη “ΜτΧ”: Το τεράστιο υδροηλεκτρικό φράγμα που χρησιμοποιήθηκε πάγος αντί για νερό για την δημιουργία 30 εκατομμυρίων τόνων σκυροδέματος. Χρειάστηκαν 40.000 εργάτες για την κατασκευή που ονομάστηκε «ναός από μπετόν» (βίντεο)