Το πρώτο κολυμβητήριο εγκαινιάστηκε στο Ζάππειο το 1940. Παλαιότερα, στη θέση του υπήρχαν τα “Λουτρά του Δαμασκηνού” που γέμιζαν με θαλασσινό νερό από το Φάληρο

 Το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο Ζαππείου βρίσκεται επί της οδού Βασιλίσσης Όλγας 4 και εγκαινιάστηκε, το 1940. Για πολλά χρόνια, υπήρξε το μοναδικό κολυμβητήριο στην Ελλάδα με την Ολυμπιακή πισίνα 50 μέτρων που φιλοξένησε όλα τα αθλήματα υγρού στίβου.

Βέβαια, το πρώτο εγχείρημα δημιουργίας πισίνας κοντά στους Στύλους του Ολύμπιου Διός έγινε το 1882 από τον Αντώνιο Δαμασκηνό, αλλά στέφθηκε με αποτυχία.

Η ανάγκη ενός Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου

Τον Ιανουάριο του 1932, η Ελληνική Κολυμβητική Ομοσπονδία Φιλάθλων έθεσε το αίτημα δημιουργίας κολυμβητηρίου, ώστε «να καταστεί εφικτή η εκ παραλλήλου προς τους λοιπούς κλάδους του Αθλητισμού ανάπτυξις της κολυμβητικής αγωνιστικής».

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1938, η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, με τον, τότε, πρόεδρο Ιωάννη Δροσόπουλο, προχώρησε στην κατασκευή κολυμβητήριου. Έτσι, στις 8 Ιουλίου 1940, εγκαινιάστηκε στις εγκαταστάσεις του Εθνικού Γυμναστικού Συλλόγου και του Ομίλου Αντισφαίρισης Αθηνών το πρώτο κολυμβητήριο της Αθήνας.

Εκεί, έλαβε χώρα το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα κολύμβησης με πρωταθλητή τον ΑΟΠ Φαλήρου. Μέχρι τότε, όλοι οι αγώνες κολύμβησης γίνονταν στις προκυμαίες των λιμανιών. Από τότε και για πολλές δεκαετίες, όλοι οι κολυμβητικοί σύλλογοι της Αθήνας και του Πειραιά προπονούνταν στην μοναδική Ολυμπιακή πισίνα της Αθήνας, στο Ζάππειο.

Η παράδοση της οικογένειας Κασιδόκωστα

Τα επτά αδέρφια της οικογένειας Κασιδόκωστα έρχονταν καθημερινά από τη Βουλιαγμένη στο Ζάππειο για να προπονηθούν. Η πιο γνωστή παναθηναϊκή οικογένεια υδάτινων σπορ κατέχει το παγκόσμιο ρεκόρ ταυτόχρονης συμμετοχής επτά αδερφών σε αγώνα πόλο. Το 1972, στο Ολυμπιακό Κολυμβητήριο Ζαππείου διεξήχθη ο ιστορικός αγώνας μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ, με την πράσινη ομάδα να αποτελείται εξ’ ολοκλήρου από τους αδερφούς Κασιδόκωστα. Το παιχνίδι έληξε 7-2.

Το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο προσέλκυσε πολλούς φίλους των θαλασσινών σπορ και ανέδειξε το πρωτάθλημα κολύμβησης ως το κορυφαίο αθλητικό και κοσμικό γεγονός του καλοκαιριού. Πλήθος κόσμου έσπευδε να παρακολουθήσει αγώνες κολύμβησης και υδατοσφαίρισης, αλλά και να δροσιστεί στα νερά της πισίνας «τους μήνες εξαιρετικού καύσωνος».

Τα Λουτρά Δαμασκηνού

Ένας φιλόδοξος μαθηματικός από την Τήνο, ο Αντώνιος Δαμασκηνός, αποφάσισε να ανακουφίσει τους “θερμόπληκτους” κατοίκους της Αθήνας μεταφέροντας τη θάλασσα από το Φάληρο στο κέντρο της πρωτεύουσας.

Μέχρι τη δεκαετία του ’80, οι Αθηναίοι αναγκάζονταν να ξοδέψουν χρόνο και χρήμα για να δροσιστούν στα νερά των δυσπρόσιτων παραλιών του Πειραιά και του Φαλήρου. Το επιχειρηματικό δαιμόνιο, όμως, του Δαμασκηνού συνέβαλε στην πρωτάκουστη ιδέα να μεταφερθεί το Φάληρο κοντά στην κοίτη του Ιλισού. Έτσι, δύο τεράστιες δεξαμενές, μία για κάθε φύλο, κατασκευάστηκαν εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο Ζαππείου.

Μια ατμοκίνητη αντλία διοχέτευε νερό από τη φαληρική παραλία ως τους Στύλους του Ολύμπιου Διός.

Το θαλασσινό νερό ταξίδευε μέσω σωληνωτών αγωγών και γέμιζε τις δύο δεξαμενές βάθος 1,5 μέτρου. Στην είσοδο, μία ανάγλυφη παράσταση απεικόνιζε τον Ποσειδώνα να αγκαλιάζει την Αθηνά. Η συμφιλίωση των δύο θεών συμβόλιζε την επικείμενη αποδοχή του δώρου του θεού της θάλασσας με την δημιουργία λουτρών στο κέντρο της πόλης.

Λεωφορεία, τραμ και αμάξια μετέφεραν πλήθος ανθρώπων στα νέα λουτρά με ένα αντίτιμο των 15 λεπτών, ενώ το εισιτήριο για την είσοδο στο λουτρό κόστιζε λιγότερο από 170 δραχμές (0,50 ευρώ). Ο μεγάλός αριθμός ατόμων, όμως, που επισκεπτόταν καθημερινά τα λουτρά άρχισε, σιγά σιγά, να δημιουργεί το αίσθημα ανησυχίας στους κατοίκους.

Λόγοι αποτυχίας

Το θαλασσινό νερό των δεξαμενών ξεχυνόταν στον Ιλισό για να ανανεωθεί. Κάτι τέτοιο, όμως, έκανε τα νερά του ποταμού υφάλμυρα και προκαλούσε τις αντιδράσεις των αγροτών που διαμαρτύρονταν, συνεχώς, για καταστροφές των καλλιεργειών τους. Έτσι, ο Δαμασκηνός αναγκαζόταν να αδειάζει λιγότερο συχνά τις δεξαμενές του λουτρού.

Το νερό παρέμενε για αρκετές ημέρες στις δεξαμενές, βρώμιζε και έχανε τη δροσιά του. Οι εκατοντάδες επισκέπτες του λουτρού άρχισαν να ανησυχούν για την υγιεινή του, ενώ οι εφημερίδες της εποχής έκαναν λόγο για την επικινδυνότητα των νερών που «έβριθαν από τα μαλάκια, τα οστρακόδερμα και τα παντοία προϊόντα του ζωικού και του φυτικού βασιλείου».

Η δυσφήμιση σε συνδυασμό με την αδυναμία των λουτρών να καταστούν χώροι ψυχαγωγίας και κοινωνικής συναναστροφής έστρεψε τον κόσμο προς τη φαληρική ακτή. Με αποκορύφωμα το ξέσπασμα της επιδημίας του τύφου στην Αθήνα, ο κόσμος σταμάτησε να επισκέπτεται τα λουτρά του Ζαππείου, με αποτέλεσμα να κλείσουν.

Ο Δαμασκηνός καταστράφηκε οικονομικά και μετανάστευσε στη Γαλλία. Λίγα χρόνια αργότερα, επέστρεψε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε σε ένα γηροκομείο, όπου απεβίωσε ξεχασμένος απ’ όλους.

Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Μετά από 72 χρόνια λειτουργίας, το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο Ζαππείου ανέστειλε οριστικά τη λειτουργία του στις 22 Νοεμβρίου του 2012. Η έλλειψη οικονομικών πόρων για την αγορά πετρελαίου, μετά από τις συνεχείς περικοπές της πολιτείας, σε συνδυασμό με την παλαιότητα και τα τεχνικά προβλήματα του κολυμβητηρίου οδήγησαν σε αναγκαστικό λουκέτο. Οι αθλητές και οι αθλήτριες αναγκάστηκαν να αναζητήσουν διαφορετικό κολυμβητικό καταφύγιο με την ελπίδα, όμως, να επιστρέψουν στο ιστορικό προπονητικό κέντρο.

Σήμερα, γίνονται προσπάθειες επαναλειτουργίας του Ολυμπιακού Κολυμβητηρίου προκειμένου «να γυρίσει ο υγρός στίβος ξανά στο σπίτι του».

Διαβάστε στη ΜτΧ:  Οι στύλοι του Ολυμπίου Διός. Ο μεγαλύτερος ναός της αρχαιότητας. Πώς γκρεμίστηκαν οι περισσότερες από τις 104 κολώνες που ζύγιζαν 364 τόνους…