Το πρώτο κινηματογραφικό γυμνό στην Ευρώπη έγινε σε ελληνική ταινία. Οι πρωτοπόροι της παραγωγής και της σκηνοθεσίας

Πηγή: 24 Γράμματα

Οι Αθηναίοι πρωτοβλέπουν κινηματογράφο το 1897. Η προβολή της κινούμενης εικόνας προκαλεί ζωηρές αντιδράσεις και το καινούργιο θέαμα γίνεται μόνιμο θέμα συζήτησης και αιτία πολλών δημοσιεύσεων.

Ο ελληνικός αλλά και βαλκανικός κινηματογράφος ξεκινάει το 1906 με τους αδερφούς Γιαννάκη και Μίλτο Μανάκια που αρχίζουν να κινηματογραφούν στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας, η οποία ανήκει ακόμα στην επικράτεια της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι Μανάκια δημιουργούν ένα μοναδικής αξίας αρχείο με περισσότερες από 60 ταινίες. Ένας γάλλος κινηματογραφιστής ο Λεόνς, γυρνά τα πρώτα επίκαιρα από τη Μεσοολυμπιάδα της Αθήνας την ίδια χρονιά.

Το 1907 ανοίγει ο πρώτος κινηματογράφος στην Αθήνα. Οι αίθουσες προβολών αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται. Έκτακτες προβολές οργανώνονται στα θέατρα. Τη χρονική περίοδο μεταξύ 1910-11 γυρίζονται ορισμένες βουβές κωμωδίες μικρού μήκους από τον σκηνοθέτη – ηθοποιό Σπύρο Δημητρακόπουλο, ο οποίος ερμηνεύει και τους περισσότερους ρόλους των ταινιών, με το ψευδώνυμο “Σπυρίδιον”.

Το 1914 ιδρύεται η κινηματογραφική εταιρία “Αστυ Φιλμ” και αρχίζει η παραγωγή ταινιών μεγάλης διάρκειας.

Η Γκόλφω, ένα γνωστό θεατρικό δραματικό ειδύλλιο, δίνει το σενάριο και είναι η πρώτη Ελληνική ταινία μεγάλου μήκους.

Στη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η κινηματογραφική παραγωγή δεν αναστέλλεται εντελώς, αλλά περιορίζεται στα πολεμικά επίκαιρα. Παρά της αντιξοότητες του πολέμου αναδεικνύονται σημαντικοί Έλληνες σκηνοθέτες, όπως ο Γεώργιος Προκοπίου, ο Δημήτρης Γαζιάδης και άλλοι, που γυρίζουν με πολύ ψυχή και με λίγα με πρωτόγονα μέσα, σκηνές από το μέτωπο και τη Μικρασιατική καταστροφή.

Tο πρώτο γυμνό

Η πρώτη μεγάλη εμπορική επιτυχία έρχεται το 1920 με το φιλμ “Ο Βιλλάρ στα γυναικεία λουτρά του Φαλήρου”, στο οποίο είναι σκηνοθέτης, σεναριογράφος και πρωταγωνιστής ο κωμικός ηθοποιός Βιλλάρ – ψευδώνυμο του κρητικής καταγωγής Νικολάου Σφακιανάκη. Ο πιο διάσημος κινηματογραφικός αστέρας στα χρόνια του ΄20 είναι ο Μιχαήλ Μιχαήλ του Μιχαήλ που γνώρισε κι αυτός μια πρόσκαιρη δόξα. Αξιοσημείωτες είναι οι προσπάθειες του Αχιλλέα Μαδρά, ο οποίος γυρίζει τον “Μάγο της Αθήνας” και τη “Μαρία Πενταγιώτισσα”.

Τη χρονική περίοδο 1928- 1931 μεγαλουργεί η κινηματογραφική επιχείρηση “Νταγκ- Φιλμ” που λειτουργούσε ήδη από το 1918 και ασχολήθηκε με ιστορικές ταινίες και την κινηματογράφηση λογοτεχνικών έργων. Ξεχωρίζουν οι ταινίες “Δάφνις και Χλόη” (1931 σε σκηνοθεσία Ο. Λάσκου), “Έρως και κύματα” (1928 σε σκηνοθεσία Δ. Γαζιάδη).

Στην ταινία “Δάφνις και Χλόη” εμφανίζεται το πρώτο γυμνό του Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. Από αυτή την εποχή αρχίζει μια σοβαρότερη προσπάθεια οργάνωσης και συστηματοποίησης της κινηματογραφικής παραγωγής, η οποία όμως θα διακοπεί βίαια από τον πόλεμο.

Το 1932 παίζεται στους κινηματογράφους η πρώτη ομιλούσα ταινία ο “Αγαπητικός της Βοσκοπούλας”, της “Ολύμπια Φιλμ” σε σκηνοθεσία Δ. Τσακίρη. “Οι Απάχηδες των Αθηνών” που είναι μια μεταφορά της πετυχημένης οπερέτας του Νίκου Χατζηαποστόλου, θεωρείται μια από τις πιο αξιόλογες προσπάθειες του ομιλούντα κινηματογράφου και η προβολή της συνοδεύεται από τα τραγούδια του έργου και κάποιους ήχους γραμμένους σε ένα γραμμόφωνο που κρύβεται πίσω από την οθόνη.

Ο Φιλοποίμην Φίνος εμφανίζεται στο προσκήνιο της Ελληνικής παραγωγής ιδρύοντας μαζί με συνεταίρους το 1939 στο Καλαμάκι τα “Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο”. Γυρίζει την πρώτη του ταινία σαν παραγωγός, αλλά και σκηνοθέτης, “Το τραγούδι του χωρισμού”, που είναι η πρώτη κι η τελευταία που σκηνοθετεί. Μέσα στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής που ακολουθεί, ο Φίνος ιδρύει τη “Φίνος Φιλμ”, το 1942, που έμελλε να σφραγίσει την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου. Μέσα στην κατοχή γυρίζονται δύο σημαντικές ταινίες, Η φωνή της καρδιάς (1943, σε σκηνοθεσία Δ. Ιωαννόπουλου) και Χειροκροτήματα (1944, σε σκηνοθεσία Γ. Τζαβέλα).

Και στις δύο εμφανίζεται στην πρώτη του κινηματογραφική εμφάνιση ο νεαρός πρωταγωνιστής του θεάτρου Δημήτρης Χορν προκαλώντας αίσθηση. Στην ουσία αυτές οι δύο ταινίες είναι που εγκαινιάζουν μια νέα πολύ δημιουργική περίοδο για το ελληνικό σινεμά. Τα “Χειροκροτήματα” αναγγέλουν το μεγάλο σκηνοθετικό ταλέντο του Τζαβέλλα, ο οποίος για την επόμενη εικοσαετία γυρνάει μερικές από τις καλύτερες ταινίες του ελληνικού σινεμά. Το 1944 η μεγάλη μας τραγωδός Κατίνα Παξινού, τιμάται με το Όσκαρ Β΄ γυναικείου ρόλου για την ερμηνεία της στην ταινία “Για ποιόν χτυπάει η καμπάνα”.

Διαβάστε: Έγινε διάσημος για τους πίνακες με τα μεγάλα θλιμμένα μάτια, αλλά ο πραγματικός ζωγράφος ήταν η σύζυγός του. Η μεγαλύτερη εικαστική απάτη αποκαλύφθηκε με ένα τεστ στο δικαστήριο και έγινε ταινία… 

Διαβάστε: Το μαράζι του ξεριζωμού από τον Πόντο και η επιστροφή στην πατρίδα που δεν έγινε ποτέ. Ένα συγκινητικό ντοκιμαντέρ στο 20ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (βίντεο)…