Το πρακτορείο Reuters ιδρύθηκε από έναν Γερμανό πολιτικό πρόσφυγα που χρησιμοποιούσε ταχυδρομικά περιστέρια. Πώς πέτυχε να μεταδώσει πρώτος τη δολοφονία Λίνκολν

Παρίσι, 1849. Στο σαλόνι ενός διαμερίσματος γεμάτο εφημερίδες, χαρτιά, σημειώματα και διάφορα παλιά έντυπα, ένας μικρόσωμος νεαρός και η σύζυγός του μετέφραζαν ειδήσεις από  γαλλικές εφημερίδες και τις πουλούσαν σε γερμανικές. Μερικά χρόνια αργότερα, αυτός ο μικρόσωμος νεαρός θα ίδρυε ένα από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία του κόσμου.

Ήταν ο Πολ Τζούλιους Ρόιτερ, πολιτικός πρόσφυγας από τη Γερμανία. Στα 27 του χρόνια παντρεύτηκε κόρη τραπεζίτη από το Βερολίνο και ήταν συνιδιοκτήτης μεγάλου βιβλιοπωλείου της γερμανικής πρωτεύουσας. Όμως, οι προοδευτικές ιδέες του, που έθεσε σε εφαρμογή μοιράζοντας ριζοσπαστικά φυλλάδια,  ανέτρεψαν την, πολλά υποσχόμενη, σταδιοδρομία του στον χώρο του βιβλίου.

Μετά την επαναστατική αναταραχή του 1848, ο Ρόιτερ έφυγε από τη Γερμανία και κατέφυγε στο Παρίσι. Εργάστηκε για μικρό διάστημα ως μεταφραστής, έχοντας πάντα την ελπίδα ότι θα μπορέσει κάποια στιγμή να φτιάξει το δικό του ειδησεογραφικό πρακτορείο. Η  πρώτη απόπειρα έγινε όταν άνοιξε η τηλεγραφική γραμμή μεταξύ Βερολίνου και Άαχεν, τον Οκτώβριο του 1849. Δεν κατάφερε όμως να χρησιμοποιήσει το τηλεγραφικό καλώδιο καθώς την αποκλειστική χρήση του είχε ο συμπατριώτης του Μπέρναρντ Γουλφ.

Ο Ρόιτερ εγκαταστάθηκε στο Άαχεν διαθέτοντας μικρό κατάλογο πελατών – από εμπόρους και χρηματιστές – για την οικονομική ειδησεογραφική υπηρεσία. Αρχικά χρησιμοποίησε τον σιδηρόδρομο για την μεταφορά των οικονομικών ειδήσεων  και για την ανταλλαγή του με ειδήσεις από τις αγορές εμπορευμάτων και συναλλάγματος σε Παρίσι, Βρυξέλλες και Κολωνία.

Όταν, την άνοιξη του 1850, οι Γάλλοι άνοιξαν την κρατική τηλεγραφική γραμμή μεταξύ Παρισιού και Βρυξελλών, ο Ρόιτερ χρησιμοποίησε ταχυδρομικά περιστέρια για να γεφυρώσει τα υπόλοιπα 100 μίλια μεταξύ Βρυξελλών και Άαχεν. Τα περιστέρια κατόρθωναν να ξεπερνούν την ταχυδρομική αμαξοστοιχία κατά 7 ώρες, κάτι που έκανε τον Ρόιτερ να ξεχωρίζει μεταξύ των αντιπάλων του.

Όταν όμως το Βερολίνο και το Παρίσι συνδέθηκαν με ενσύρματο τηλέγραφο, ο Ρόιτερ βρέθηκε ξανά χωρίς δουλειά.

Μαζί με την σύζυγό του έφτασαν στο Λονδίνο και άνοιξαν ξανά την οικονομική ειδησεογραφική υπηρεσία τους.

Νοίκιασαν δύο δωμάτια κοντά στο χρηματιστήριο του Λονδίνου και προσέλαβαν και υπάλληλο ως κλητήρα.

Η λειτουργία της Τηλεγραφικής Εταιρίας Ρόιτερ είχε αρχίσει, αλλά χωρίς πελάτες. Ο λόγος δεν ήταν άλλος από το ότι όλες οι αγγλικές εφημερίδες  είχαν δικούς τους ανταποκριτές στο εξωτερικό και δεν μπορούσαν να καταλάβουν τη χρησιμότητα της νεοσύστατης υπηρεσίας.  Όπως φάνηκε, δεν είχαν προβλέψει την πρώτη επιτυχή τηλεγραφική σύνδεση μεταξύ Ντόβερ και Καλαί, τον Νοέμβριο του 1851, που προκάλεσε επανάσταση στις επικοινωνίες μεταξύ Αγγλίας και Ευρώπης.

Ο Ρόιτερ άρχισε αμέσως τις επενδύσεις του στον Τύπο. Το Χρηματιστήριο του Λονδίνου έκανε συμφωνία μαζί του για ειδήσεις από τις ηπειρωτικές αγορές. Ακολούθησαν τραπεζίτες και χρηματιστές.

Μέσα σε διάστημα ενός χρόνου, σχεδόν όλα τα μεγάλα εμπορικά κέντρα της Ευρώπης θεωρούσαν τον Ρόιτερ πράκτορά τους στο Λονδίνο.

Όμως, τίποτα από αυτά δεν εντυπωσίασε τον διευθυντή των Times που θεωρούσε “απώλεια χρόνου” την τηλεγραφική γραμμή της Μάγχης. Κι όχι μόνο αυτόν αλλά και τους περισσότερους διευθυντές των λονδρέζικων εφημερίδων οι οποίοι ήταν αρνητικοί σε οποιαδήποτε συνεργασία με τον Πολ Τζούλιους Ρόιτερ.

Μόνο ο αρχισυντάκτης της Morning Advertiser δεν ήταν τόσο επιφυλακτικός και το 1856 πείστηκε από τον Ρόιτερ να δοκιμάσει δωρεάν, για δύο εβδομάδες, την τηλεγραφική του υπηρεσία – αν έμενε ικανοποιημένος θα πλήρωνε μηνιαία συνδρομή 30 στερλίνων. Μόλις έκλεισε η συμφωνία ακολούθησαν κι άλλες εφημερίδες του Λονδίνου στην υπογραφή συμβολαίου με τον Ρόιτερ για την αγορά της τηλεγραφικής υπηρεσίας.

Το πρώτο τηλεγράφημά του δημοσιεύθηκε στις 8 Οκτωβρίου 1858 με υπογραφή «το γραφείο του κ. Ρόιτερ».

Ακολούθησαν κι άλλα τηλεγραφήματα που τελικά έπεισαν και τους Times. ‘Υστερα από έξι εβδομάδες υπέγραψαν με τον Ρόιτερ, ο οποίος στο μεταξύ είχε ανεβάσει την τιμή της συνδρομής σε 100 λίρες. Λίγους μήνες αργότερα ο Ρόιτερ είχε την πρώτη μεγάλη δημοσιογραφική επιτυχία. Ζήτησε από νωρίς το κείμενο του λόγου που θα εκφωνούσε ο Ναπολέων Γ’ στη γαλλική εθνοσυνέλευση, μια ομιλία που περίμενε με ανυπομονησία όλη η Ευρώπη γιατί υπήρχαν φήμες ότι η Γαλλία θα βοηθήσει τον Καβούρ να διώξει τους Αυστριακούς από την Ιταλία.

Ο Γάλλος αυτοκράτορας συμφώνησε, αλλά με έναν όρο που αργότερα ονομάστηκε «εμπάργκο». Να μην μεταδοθεί τίποτα μέσω Μάγχης, πριν αρχίσει  την ομιλία του.

Μόλις ο Ναπολέων εκφώνησε τις πρώτες λέξεις, ο φάκελος με την ομιλία άνοιξε στο γραφείο του Παρισιού και άρχισε η μετάδοση από την τηλεγραφική γραμμή που είχε νοικιάσει ο Ρόιτερ για μία ώρα.

Μέσα σε αυτό το διάστημα, οι μεταφραστές στο Λονδίνο, μετέφραζαν τον λόγο του Ναπολέοντα στα αγγλικά και σε δύο ώρες από την εκφώνηση, η προειδοποίηση του Ναπολέοντα προς την Αυστρία γινόταν γνωστή στο αγγλικό κοινό από τις ειδικές εκδόσεις των εφημερίδων.

Ο Ρόιτερ συνέχισε να μεταδίδει τηλεγραφήματα από κάθε γωνιά της Ευρώπης, όπου επικρατούσε πολιτική ή πολεμική ένταση. Τα τηλεγραφήματα ήταν αντικειμενικά, χάρη στην τακτική του Ρόιτερ να στέλνει πάντα δύο και τρεις απεσταλμένους, που κάλυπταν την ειδησεογραφία και από τις δύο πλευρές.

Με δεδομένο ότι, μέχρι τότε, το αναγνωστικό κοινό είχε συνηθίσει να διαβάζει μόνο τη μία πλευρά, καθώς οι εφημερίδες έστελναν έναν δημοσιογράφο, οι αναγνώστες αναρωτιόνταν «ποιος είναι αυτός ο κύριος Ρόιτερ» που έχει πληροφορίες από παντού.

Το όνομα του Ρόιτερ έγινε διάσημο χάρη στον όρο που έβαλε στα συμβόλαια που υπέγραφε με τις εφημερίδες: να αναγράφεται το όνομά του στο τέλος του άρθρου, ώστε το αναγνωστικό κοινό να γνωρίζει ποιος είναι υπεύθυνος για τη δημοσιευμένη πληροφορία.

Κατά τον εμφύλιο της Αμερικής, ο Ρόιτερ σημείωσε τις μεγαλύτερες επιτυχίες του.

Αφού έστειλε έναν από τους καλύτερους ανταποκριτές του, πολύ πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, άρχισε να σκέφτεται τρόπους για να είναι ταχύτερη η μετάδοση πληροφοριών από την Αμερική.

Εκείνη την εποχή, τα μόνα μέσα που συνέδεαν τις δύο ηπείρους ήταν τα πλοία που εκτελούσαν το δρομολόγιο Νέα Υόρκη – Σαουθάμπτον. Από εκεί έπαιρναν τις ανταποκρίσεις τους όλες οι άλλες εφημερίδες.

Ο Ρόιτερ νοίκιασε ένα ιρλανδικό ταχύπλοο και όταν το πλοίο της γραμμής περνούσε από τις ιρλανδικές ακτές, πριν φτάσει στο Σαουθάμπτον, το σκάφος  το πλησίαζε και έπαιρνε το σιδερένιο κιβώτιο με τον φάκελο της ανταπόκρισης. Από την Ιρλανδία το κείμενο μετεδίδετο στην Αγγλία τηλεγραφικώς, αφήνοντας πίσω τους ανταποκριτές των άλλων εφημερίδων κατά 8 ώρες.

Έτσι ο Ρόιτερ, λόγω θαλασσοταραχής, πέτυχε να δώσει κατά δύο μέρες νωρίτερα την είδηση της δολοφονίας του Λίνκολν, στις 14 Απριλίου 1865.

Από τότε κανείς δεν αναρωτήθηκε ποιος είναι αυτός ο κ. Ρόιτερ. Ήταν ήδη ο “βασιλιάς” των όλων των ειδησεογραφικών πρακτορείων του κόσμου.

• Με πληροφορίες από τη Ελευθεροτυπία,  φύλλο  Ιανουαρίου 1975

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commos

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «O Πόλεμος των Ρόδων» που ενέπνευσε τον Σαίξπηρ. Η τρομερή μάχη που σκοτώθηκε το 1/3 του αντρικού πληθυσμού της Αγγλίας!