Το “πόθεν έσχες” καθιέρωσε ο βασιλιάς της Αιγύπτου Άμασις και καταδίκαζε σε θάνατο όποιον δεν μπορούσε να το αποδείξει. Τι σχέση έχει με τη νομοθεσία του Σόλωνα

του Τάκη Νατσούλη, εκδόσεις ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗΣ

Το πόθεν έσχες είναι πολύ παλιός θεσμός τον οποίο καθιέρωσε ο βασιλιάς της Αιγύπτου, Άμασις. Κάθε Αιγύπτιος όφειλε να αποδεικνύει κάθε χρόνο στον Νομάρχη ότι νόμιμα απέκτησε τα έσοδά του. Στην περίπτωση που δεν μπορούσε να το αποδείξει καταδικαζόταν σε θάνατο. Αυτό το αναφέρει ο Ηρόδοτος. 

Προσθέτει όμως, ότι αυτόν τον νόμον τον μετέφερε ο Σόλωνας και τον εφήρμοσε στην Αθήνα. Αλλά ο Άμασις βασίλεψε στην Αίγυπτο από το 569 π.Χ., δηλαδή, πολύ μετά την εφαρμογή της νομοθεσίας του Σόλωνα. Πιο πιθανό είναι ότι ο Άμασις, που υπήρξε φίλος του Σόλωνα, τροποποίησε τον πολύ αυστηρό νόμο του Δράκοντα περί αργίας, που ανέφερε “αργία μήτηρ πάσης κακίας”, κατά τον οποίο ο “αργός”, ο τεμπέλης, μηνυόμενος, ετιμωρείτο με θάνατο.

Φαίνεται δε ότι ο Δράκοντας είχε εφαρμόσει την πολύ αυστηρή ποινή του θανάτου για τους “αργούς” γιατί ίσως είχε στον νου του ότι ο “αργός” δεν έπρεπε να ζει, εφόσον δεν είχε βιοποριστικό επάγγελμα ή άλλη περιουσία, αλλά ζούσε σε βάρος της Πολιτείας.

Αλλά και στην αρχαία Ρώμη υπήρχε ο θεσμός του “πόθεν έσχες” στο Δημόσιο Δίκαιο.

Στο ιδιωτικό Δίκαιο εφαρμοζόταν το “Μουκιανό Τεκμήριο” κατά το οποίο η παντρεμένη που δεν προερχόταν από δωρεές του άντρα της, ήταν υποχρεωμένη να αποδείξει από που τα βρήκε (πόθεν έσχε).

Στη νεότερη Ελλάδα η αρχή του “Πόθεν έσχες” υποβλήθηκε σαν πρόταση νόμου το 1925 στη Δ’ Εθνοσυνέλευση από τον Βουλευτή Μοσχούλα. Ακόμα υποβλήθηκε και μια άλλη πρόταση νόμου: “περί ειδικής εξετάσεως όλων των από 15 Δεκεμβρίου 1923 κυβερνήσεων”.

Αλλά οι δύο προτάσεις δεν έγιναν δεκτές, γιατί θα ήταν δύσκολος ο έλεγχος στην εφαρμογή του καταγράφοντας τα περιουσιακά κλπ. στοιχεία όχι μόνο των πολιτικών, αλλά και των Δημοσίων Υπαλλήλων και ακόμη των ιδιωτών.

Γενική μελέτη πάνω στην αρχή του “Πόθεν έσχες” δημοσίευσε από το 1910 ο Ν. Δημητρακόπουλος στο περιοδικό “Δίκαιον” (10 Ιανουαρίου 1910).

Τη φράση την έκανε πιο γνωστή ο Χαρ. Τρικούπης, που ζήτησε να εφαρμοστεί το “Πόθεν έσχες” (πώς τα απόκτησες).

Πηγή: 3.000 λέξεις και φράσεις παροιμιώδεις, του Τάκη Νατσούλη, εκδόσεις ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗΣ

Διαβάστε: Η πρώτη νίκη κατά των Τούρκων έγινε με την συνδρομή των γυναικών και αρχηγό την Αντιγόνη. Η Μάχη του Λάλα στην Ηλεία άνοιξε τον δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς