Το πιο άχρηστο πιστόλι του Β΄ Π. Π. Είχε αποτελεσματική εμβέλεια ως τα 2 μέτρα. Δόθηκε και στην ελληνική Αντίσταση

Το πιστόλι FP-45 «Liberator» («Απελευθερωτής») κατασκευάστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στόχος ήταν να χρησιμοποιηθεί από αντιστασιακούς σε χώρες που κατείχαν οι δυνάμεις του Άξονα. Ήταν το πιο φθηνό, αλλά και άχρηστο πιστόλι του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, με αποτελεσματική εμβέλεια μόλις 1-2 μέτρα! Αν και κατασκευάστηκαν ένα εκατομμύριο κομμάτια, ελάχιστα μοιράστηκαν σε αντιστασιακές ομάδες, συμπεριλαμβανομένων και ελληνικών.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο εμπνευστής του FP-45

Η ιδέα της κατασκευής του πιστολιού FP-45 ανήκε σ’ ένα Πολωνό αξιωματικό που υπηρετούσε στην πρεσβεία της εξόριστης κυβέρνησής του στην Αμερική. Τον Μάρτιο του 1942 πρότεινε στο Αμερικανικό Υπουργείο Στρατιωτικών, την κατασκευή ενός μικρού και φθηνού πιστολιού που θα μπορούσε να παραχθεί σε μαζική κλίμακα.

Εκατοντάδες χιλιάδες τέτοια πιστόλια θα ρίχνονταν με συμμαχικά βομβαρδιστικά στις χώρες που είχε κατακτήσει ο Άξονας. Έτσι, χιλιάδες αντιστασιακοί θα είχαν πρόσβαση σ’ ένα όπλο με το οποίο θα χτυπούσαν στρατιώτες των κατακτητών και να πάρουν απ’ αυτούς τα δικά τους όπλα.

Η ιδέα εγκρίθηκε από την ηγεσία του υπουργείου, παρά το γεγονός ότι πολλοί ανώτατοι Αμερικανοί στρατιωτικοί τη θεώρησαν γραφική και μη εφαρμόσιμη.

Η παραγωγή του πιστολιού

Η κατασκευή των πιστολιών ανατέθηκε στο τμήμα της General Motors που έφτιαχνε λαμπτήρες για τα αυτοκίνητά της. Για λόγους μυστικότητας, το υπό κατασκευή πιστόλι ονομάστηκε «Flare Projector Caliber.45», δηλαδή πιστόλι φωτοβολίδων, εξ ου και η ονομασία FP-45, από τα αρχικά ολόκληρου του ονόματος.

Μέσα σε μόλις 11 εβδομάδες πραγματικού χρόνου εργασιών, κατασκευάστηκαν ένα εκατομμύρια πιστόλια, από περίπου 300 εργάτες. Αυτό σημαίνει ότι σε καθημερινή βάση παράγονταν περίπου 43 πιστόλια από κάθε εργάτη! Η κατασκευή μιας τόσο μεγάλης ποσότητας πιστολιών σε τόσο λίγο χρόνο, οφείλεται στο γεγονός ότι το καθένα είχε μόνο 23 τμήματα και εξαρτήματα. Έτσι, εκτός από φθηνό ήταν και εύκολο στην κατασκευή.

Το FP-45 έμοιαζε με παιδικό παιχνίδι, και το κόστος του δεν διέφερε και πολύ, αφού ήταν μόλις 2,10 $ το κομμάτι, δηλαδή, 35 $ σε σημερινές τιμές.

Τα χαρακτηριστικά του FP-45

Το FP-45 ήταν πιστόλι μονής βολής και στη λαβή του έπαιρνε πέντε σφαίρες των 0,45 χιλιοστών. Η εμβέλειά του ήταν μόλις 1–4 μέτρα. Λέγεται ότι η μέγιστη αποτελεσματική εμβέλειά του ήταν περίπου 8 μέτρα. Στην πραγματικότητα, η σφαίρα του μπορούσε να  σκοτώσει ή να τραυματίσει σοβαρά κάποιον μόνο μέχρι τα 2 μέτρα.

Κάθε πιστόλι έμπαινε σε χάρτινη συσκευασία μαζί με 10 σφαίρες, έναν ξύλινο πείρο για την αφαίρεση της άδειας θήκης φυσιγγίων και ένα φύλλο οδηγιών με σκίτσα που δείχνουν το χειρισμό του πιστολιού.

Ήταν ένα χονδροειδές και αδέξιο όπλο που μπλόκαρε συχνά. Δεν προοριζόταν για μάχη στην πρώτη γραμμή, αλλά μόνο για μεμονωμένες αντιστασιακές ενέργειες. Με το πιστόλι αυτό, οι αντιστασιακοί υποτίθεται ότι θα χτυπούσαν τους κατακτητές για να πάρουν τα δικά τους όπλα.

Όπλο «ψυχολογικού πολέμου»;

Για τους Αμερικανούς, πιο χρήσιμο θεωρήθηκε το πιστόλι αυτό στο πλαίσιο του ψυχολογικού πολέμου, παρά για την πραγματική του απόδοση στο πεδίο. Το σχέδιό τους ήταν να ριχθούν από αέρος τόσο μεγάλες ποσότητες του πιστολιού στις κατεχόμενες περιοχές, που θα ήταν αδύνατο για τις δυνάμεις κατοχής να τα βρουν όλα.

Οι Αμερικανοί ήλπιζαν ότι η σκέψη χιλιάδων πιστολιών στα χέρια των πολιτών των κατεχόμενων χωρών θα είχε καταστροφική επίδραση στο ηθικό των στρατιωτών του Άξονα

Δεν είναι τυχαίο ότι το πρόγραμμα για το FP-45 ήταν ευθύνη της Κοινής Επιτροπής Ψυχολογικού Πολέμου του Στρατού των ΗΠΑ.

Πόσα και πως διανεμήθηκαν

Στη διάρκεια του 1943, τα πιστόλια ήταν έτοιμα να αποσταλούν στους αντιστασιακούς. Μισό εκατομμύριο κομμάτια προορίζονταν για την κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ευρώπη, και άλλα τόσα για λαούς στην Ασία και τον Ειρηνικό υπό ιαπωνική κατοχή.

Ωστόσο, ο αρχιστράτηγος των Συμμάχων στη Δυτική Ευρώπη, στρατηγός Αϊζενχάουερ, θεωρούσε ότι το πιστόλι ήταν άχρηστο. Επιπλέον, δεν ήθελε να απασχολήσει και να διακινδυνέψει τα πληρώματα βομβαρδιστικών σε επιχειρήσεις ρίψεων των πιστολιών.

Έτσι, εξουσιοδότησε τη ρίψη μόνο 25.000 πιστολιών FP-45 από τα μισό εκατομμύριο που είχε στη διάθεσή του στη Βρετανία. Αυτά ρίχτηκαν στη Γαλλία από συμμαχικά αεροπλάνα. Τα περισσότερα κατέληξαν σε Γάλλους αντιστασιακούς, οι οποίοι όμως έκαναν πολύ περιορισμένη χρήση τους.

Οι Αμερικανοί στρατηγοί που πολεμούσαν τους Ιάπωνες στην Άπω Ανατολή και τον Ειρηνικό, δεν ήταν επίσης ενθουσιασμένοι με το πιστόλι για τους αντιστασιακούς συμμάχους τους. Λέγεται, ότι 100.000 κομμάτια μπήκαν κρυφά σε περιοχές της Κίνας που ήταν υπό ιαπωνική κατοχή. Είναι άγνωστο πόσα απ’ αυτά έφθασαν σε Κινέζους αντάρτες που πολεμούσαν τους Ιάπωνες. Λίγα κομμάτια, επίσης, διανεμήθηκαν σε Φιλιππινέζους αντιστασιακούς.

Το άχρηστο πιστόλι

Τα περισσότερα από τα εκατοντάδες χιλιάδες πιστόλια που μεταφέρθηκαν στη Βρετανία για να προωθηθούν από εκεί στην ευρωπαϊκή αντίσταση, πουλήθηκαν μεταπολεμικά για παλιοσίδερα, ή πετάχτηκαν στη θάλασσα.

Αποδείχτηκε ότι αν ένας αντιστασιακός μπορούσε να πλησιάσει ένα στρατιώτη του Άξονα στην απόσταση των 1-2 μέτρων με σκοπό να τον εξουδετερώσει για να του πάρει το όπλο, ήταν πιο σίγουρος αν τον χτυπούσε με μαχαίρι, ή ακόμη και μία πέτρα, παρά με το FP-45. Εκτός των άλλων μειονεκτημάτων του, το πιστόλι κολλούσε συχνά. Έτσι, πιο πιθανό ήταν να χτυπηθεί ο αντιστασιακός από το υποψήφιο θύμα του παρά το αντίστροφο.

Τα πιστόλια στην Ελλάδα το 1944

Το 1944. περίπου μισό εκατομμύριο από τα αδιάθετα πιστόλια FP-45 κατέληξαν στο Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (OSS). Πρόκειται για την πρώτη μυστική υπηρεσία των ΗΠΑ, που λίγα χρόνια αργότερα μετεξελίχθηκε στη CIA. Εκτιμήθηκε ότι τα στελέχη της, ίσως έβρισκαν τρόπο να τα προωθήσουν σε αντιστασιακούς μέσω πρακτόρων στις κατεχόμενες χώρες.

Όμως, ακόμη και το OSS προτιμούσε να προμηθεύει τους αντιστασιακούς με «κανονικά» όπλα, και όχι με FP-45. Αλλά για να δείξει ότι κάτι έκανε με την υπόθεση, τον Ιούλιο του 1944 έστειλε μία μεγάλη παρτίδα με συνολικά 40.000 κομμάτια στην Αλγερία.

Από εκεί θα προωθούνταν σε αντιστασιακές ομάδες στη νότια Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. Από τις χώρες αυτές, υπάρχουν αναφορές μόνο ότι πράκτορες του ΟSS μετέφεραν «πολλά» από τα πιστολιά αυτά στην Ελλάδα. Οι μεταφορές αυτές θα πρέπει να έγιναν τον Αύγουστο και το Σεπτέμβριο του 1944.

Στο τέλος της Κατοχής, πολλά στελέχη του OSS, κυρίως Ελληνοαμερικανοί, δρούσαν στην Ελλάδα. Ίσως αυτοί να ήταν υπεύθυνοι για τη μεταφορά των FP-45. Ο αριθμός των πιστολιών που διανεμήθηκε στη χώρα μας είναι άγνωστος, όπως και σε ποιες αντιστασιακές ομάδες δόθηκαν.

Μόνο μία γνωστή περίπτωση χρήσης του FP-45

Για λόγους ασφαλείας, οι αντιστασιακές ομάδες σπάνια διατηρούσαν αρχεία με τις δράσεις του εναντίον των κατοχικών δυνάμεων. Όμως, ακόμη και αν λάβουμε υπόψη την παράμετρο αυτή, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία για χρήση του FP-45.

Στην κατεχόμενη Γαλλία μόνο μία περίπτωση είναι γνωστή, όπου το πιστόλι χρησιμοποιήθηκε για χτύπημα της Αντίστασης. Ένας Γερμανός στρατιωτικός αστυνομικός που συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Συμμάχους στη Γαλλία, υποστήριξε ότι ένας Γερμανός αξιωματικός των τεθωρακισμένων είχε σκοτωθεί μ’ ένα τέτοιο όπλο από κάποιο αντιστασιακό.

Δείτε εδώ ένα ενδιαφέρον βίντεο για τo πως χρησιμοποιούνταν το FP-45

https://www.youtube.com/watch?v=1bSdSV1Y-_A