Το «πείραμα» της Κέρκυρας. Οι αγώνες τραγουδιού που οργάνωσε ο Μάνος Χατζιδάκις και σημάδεψαν την ελληνική μουσική. Αδελφοί Κατσιμίχα, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Τάνια Τσανακλίδου ξεχώρισαν

Ο Μάνος Χατζιδάκις ήταν ίσως από πιο σπουδαίους Έλληνες καλλιτέχνες. Με την ευαισθησία και την διορατικότητά του άφησε ανεξίτηλη τη σφραγίδα του όχι μόνο με τις δικές του μουσικές αλλά ανοίγοντας δρόμους για τη νέα γενιά δημιουργών.

Όλα ξεκίνησαν και τελείωσαν στην Κέρκυρα και για δύο μόνο χρονιές: 1981 και 1982.

Τα ξεπεσμένα φεστιβάλ που ήθελε να αλλάξει ο Χατζιδάκις

Το πρώτο φεστιβάλ  Ελληνικού Τραγουδιού που πήρε μέρος ο Μάνος Χατζιδάκις έγινε το 1959, Σάββατο βράδυ στο ξενοδοχείο Κινγκ Τζορτζ της πλατείας Συντάγματος.

Ο Χατζιδάκις παίρνει το πρώτο βραβείο για το τραγούδι «Κάπου υπάρχει αγάπη μου», τραγούδι που εκτός από τη μουσική είχε γράψει και τους στίχους. Την βραδιά παρουσίασαν οι Δημήτρης Χορν και Γιώργος Οικονομίδης. Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Ελένη Βλάχου, Αλέκος Σακελάριος, Δημήτρης Ψαθάς και Δημήτρης Χορν.

Εκεί ο σπουδαίος μουσουργός και διανοούμενος πήρε το βάπτισμα του πυρός. Από τότε ακολούθησαν πολλά φεστιβάλ και διακρίσεις.

Μετά την δικτατορία των Συνταγματαρχών και την “αναπόφευκτη” παρακμή στα του ελληνικού τραγουδιού, ο Χατζιδάκις έφυγε στην Αμερική και όταν επέστρεψε προσπάθησε να έρθει σε συνεννόηση με τους υπευθύνους του Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης να βρουν τρόπους ώστε να αναβαθμιστεί ο θεσμός. Δεν τα βρήκαν όμως καθώς οι προτάσεις του Χατζιδάκι απορρίφθηκαν.

Περνώντας τα χρόνια το όραμα του Χατζιδάκι για την ανανέωση του ελληνικού τραγουδιού ουδόλως μειώθηκε. Αντιθέτως έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για την ανάδειξή του.

Ο Χατζιδάκις από το 1975 ήταν Διευθυντής του ραδιοφωνικού Τρίτου Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και το έργο του ακόμη και στις μέρες μας θεωρείται πρωτοποριακό και ενδεχομένως αξεπέραστο. Από το Τρίτο ο Χατζιδάκις έφυγε το 1982, όμως άφησε μια ακόμη παρακαταθήκη. Τους δύο αγώνες Ελληνικού Λαϊκού Τραγουδιού στην Κέρκυρα το 1981 και το 1982.

Οι αγώνες της Κέρκυρας και οι πραγματικοί σταρ της κριτικής επιτροπής

«Πιστεύω στο τραγούδι που μας αποκαλύπτει και μας εκφράζει εκ βαθέων, κι όχι σ’ αυτό που κολακεύει τις επιπόλαιες και βιαίως αποκτηθείσες συνήθειές μας» είχε πει ο Χατζιδάκις, δίνοντας το στίγμα των προθέσεων του και της ιδέας πάνω στην οποία βασίστηκαν οι δύο Αγώνες Τραγουδιού στην Κέρκυρα.

Η ανάδειξη νέων δημιουργών, συνθετών, στιχουργών, ερμηνευτών ήταν το κύριο μέλημα του Χατζιδάκι. Οι Αγώνες ανακοινώθηκαν, μετά από συνεννόηση με τον Δήμαρχο του νησιού.

Οι συμμετοχές που έφτασαν στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ ήταν περίπου 450. Η ομάδα που διάλεξε ο Χατζηδάκις για να κάνουν την πρώτη επιλογή ήταν οι Νίκος Κυπουργός και Γιώργος Κουρουπός, συνεργάτες του από το Τρίτο.

Οι τρεις τους ξεχώρισαν 30 τραγούδια και ο ίδιος ο Χατζηδάκις τηλεφώνησε στους νεαρούς καλλιτέχνες για να τους ανακοινώσει τα αποτελέσματα.

Η κριτική επιτροπή της βραδιάς αποτελείτο από τους: Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκο Γκάτσο, Άλκη Νέστορος, Γιώργο Κουρουπό, Διονύση Σαββόπουλο και τον Δήμαρχο Κέρκυρας. Στη δεύτερη χρονιά των Αγώνων η επιτροπή αποτελείτο από τους: Έλλη Αλεξίου, Μίνω Αργυράκη, Ν.Α. Ασλάνογλου, Άλκη Ζέη, Γιώργο Κουρουπό, Γιάννη Κούρκουλο, Νίκο Κυριαζίδη, Σπύρο Σακκά και τον Μάνο Χατζιδάκι.

Παρουσιαστής των αγώνων ήταν ο στιχουργός Άρης Δαβαράκης.

Τάνια Τσανακλίδου, Βασίλης Λέκκας, Βαγγέλης Γερμανός, Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Σαβίνα Γιαννάτου και Πέτρος Δουρδουμπάκης είναι μόνο μερικοί από τους ερμηνευτές που έκαναν την εμφάνισή τους σε αυτούς τους Αγώνες Τραγουδιού.

Ο Πάνος Κατσιμίχας με τον αδελφό του Χάρη, παρουσίασαν το τραγούδι τους «Μια βραδιά στο λούκι» τρία χρόνια πριν κυκλοφορήσει ο δίσκος τους «Ζεστά Ποτά». Σε ένα αφιέρωμα για τους Αγώνες της Κέρκυρας στο περιοδικό «Δίφωνο», το 2009 είχε δηλώσει για το κλίμα που επικρατούσε στα μουσικά δρώμενα της Ελλάδας την εποχή του 1982 (οι αδελφοί Κατσιμίχα πήραν μέρος στη δεύτερη χρονιά των Αγώνων και κέρδισαν την τρίτη θέση): Από τη μια μεριά η ξένη Disco και το New Wave που μόλις είχε αρχίσει να εδραιώνεται ως κατάσταση.

Από την άλλη, πήγαινε να ξεφουσκώσει το αντάρτικο των μεταπολιτευτικών χρόνων, ενώ παράλληλα κυριαρχούσαν οι ρεμπέτικες κομπανίες και οι γνωστοί τραγουδιστές της εποχής, Πάριος, Αλεξίου, Νταλάρας κλπ. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα η Κέρκυρα ήταν σαν τη μύγα μέσ’ το γάλα. Ένα μικρό UFO που ήρθε και προσγειώθηκε για λίγο κι έφυγε αθόρυβα για το Σείριο, το γενέθλιο τόπο του εμπνευστή της». Σείριος είναι το όνομα του αστερισμού που έδωσε ο Χατζιδάκις στη δισκογραφική εταιρεία που έφτιαξε για να προωθήσει νέους καλλιτέχνες.

Οι καλλιτέχνες που πήραν μέρος στους Αγώνες της Κέρκυρας ήξεραν ότι η πιθανή νίκη τους δεν θα είχε ως έπαθλο χρήματα ή συμβόλαια με δισκογραφικές, όπως υποσχέθηκαν χρόνια μετά τα ριάλιτι παιχνίδια. Πήγαν όμως να διαγωνιστούν από την πίστη τους στην ποιότητα και τις προθέσεις του Μάνου Χατζιδάκι όσον αφορά στην εξέλιξη του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού. Και όλοι τους είχαν την τύχη να τραγουδήσουν με την ορχήστρα που διηύθυνε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Το «πείραμα» που δεν είχε συνέχεια

Παρά την επιτυχία του «πειράματος» του Μάνου Χατζιδάκι το φεστιβάλ δεν επαναλήφθηκε την τρίτη χρονιά και ξεθύμανε. Ο συνθέτης αισθάνθηκε ότι η Κέρκυρα δεν έδειξε το ενδιαφέρον που ανένεμενε για να συνεχιστεί ο θεσμός.

Το βράδυ των Αγώνων του 1982 ο Δήμαρχος Γιάννης Κούρκουλος, έδωσε μια δεξίωση στην οποία συναντήθηκαν ο Γιώργος Ρωμαίος, διορισθείς Γενικός Διευθυντής της ΕΡΤ από το ΠΑΣΟΚ, που τον Οκτώβριο του 1981 είχε ανέλθει στην εξουσία. Παρά το γεγονός ότι Χατζιδάκις είχε μιλήσει επικριτικά για το νέο κόμμα της εξουσίας, ο Ρωμαίος είχε  δώσει εντολή για απ’ ευθείας μετάδοση των Αγώνων από την ΕΡΤ και πέρασε τη βραδιά με τον συνθέτη σε πολύ καλό κλίμα. Μάλιστα δια χειραψίας μπροστά σε  πλήθος κόσμου, μίλησαν για συνεργασία που θα συνεχιστεί. Λίγους μήνες μετά πάντως ο Χατζιδάκις άφησε το ραδιομέγαρο και οι Αγώνες πάγωσαν και δεν ξανάγιναν ποτέ στην Κέρκυρα. Μια προσπάθεια να ξαναγίνουν οι αγώνες το 1992 στην Καλαμάτα επί Δημαρχίας Σταύρου Μπένου δεν καρποφόρησε και έτσι ματαιώθηκε κάθε προσπάθεια αναβίωσης ενός ανεπανάληπτου μουσικού «πειράματος».

Οι συμμετέχοντες στις δύο χρονιές

Α’ Αγώνες Τραγουδιού Κέρκυρας 1981 (η σειρά όπως εμφανίζονται στον δίσκο με την ζωντανή ηχογράφηση)

1. Για Τον Σκαρίμπα – σύνθεση: Γιώργος Μακρής, στίχοι: Γιώργος Μακρής, τραγούδι: Γιώργος Μακρής
2. Η Κυρία Από Την Ικαρία – σύνθεση: Ηρακλής Πασχαλίδης, στίχοι: Ηρακλής Πασχαλίδης, τραγούδι: Χρήστος Στέργιογλου
3. Η Αγαπητικιά Μου – σύνθεση: Χάρης Καβαλιεράτος, στίχοι: Χάρης Καβαλιεράτος, τραγούδι: Γιώργος Φιλιππάκης – Χάρης Καβαλιεράτος
4. Νυχτωδία – σύνθεση: Μιχάλης Τερζής, στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος, τραγούδι: Κρίστη Στασινοπούλου
5. Επέστρεφε – σύνθεση: Λ. Αδαμόπουλος, ποίηση: Κωνσταντίνος Καβάφης, τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος
6. Απ’ Την Αρχή – σύνθεση: Σταύρος Παπασταύρου, στίχοι: Σταύρος Παπασταύρου, τραγούδι: Σταύρος Παπασταύρου
7. Για Να Σ’ Ακουμπώ Στον Ώμο – σύνθεση: Τάσος Μελετόπουλος, στίχοι: Άρης Δαβαράκης, τραγούδι: Τάνια Τσανακλίδου
8. Δωμάτιο Χρωματιστό – σύνθεση: Βασίλης Νικολαϊδης, στίχοι: Βασίλης Νικολαϊδης, τραγούδι: Βασίλης  Νικολαϊδης
9. Δικαίωση – Ηδύλη Τσαλίκη, ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης, τραγούδι: Ηδύλη Τσαλίκη
10. Μικρή Πράσινη Θάλασσα – σύνθεση: Αντρέας Αδαμόπουλος, ποίηση: Οδυσσέας Ελύτης, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
11. Τραγούδι – σύνθεση: Ηρακλής Πασχαλίδης, στίχοι: Ηρακλής Πασχαλίδης, τραγούδι: Χρήστος Στέργιογλου
12. Οδός Σανταρόζα – σύνθεση: Βασίλης Νικολαϊδης, στίχοι: Βασίλης Νικολαϊδης, τραγούδι: Βασίλης Νικολαϊδης
13. Και Θα Χαθώ – σύνθεση: Λάκης Παπαδόπουλος, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Ισιδώρα Σιδέρη
14. Χορός Συρτός – σύνθεση: Χρύσανθος Μουζακίτης, ποίηση: Γιάννης Σκαρίμπας, τραγούδι: Νικόλας Μητσοβολέας
15. Τάχα Μάνα Μου Θα Ζήσω – σύνθεση: Παντελής Παλαμίδης, στίχοι: Παντελής Παλαμίδης, τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος
16. Νανούρισμα – σύνθεση: Ηδύλη Τσαλίκη, στίχοι: Νazim Hikmet, τραγούδι: Ηδύλη Τσαλίκη
17. Ο Λαθρόβιος – σύνθεση: Βαγγέλης Γερμανός, στίχοι: Βαγγέλης Γερμανός, τραγούδι: Βαγγέλης Γερμανός
18. Μικρό Ερωτικό – σύνθεση: Πέτρος Δουρδουμπάκης, στίχοι: Πέτρος Δουρδουμπάκης, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
19. Αν Δεν Ήσουν Τυχαίος – σύνθεση: Νίκος Οικονόμου, στίχοι: Γιώργος Θεοχάρης, τραγούδι: Κώστας Ζηβόπουλος
20. Χαμόγελο – σύνθεση: Μ. Μωϋσίδης, ποίηση: Κώστας Καρυωτάκης, τραγούδι: Σόνια Θεοδωρίδου
21. Θολός Καθρέφτης – σύνθεση: Σταύρος Παπασταύρου, στίχοι: Σταύρος Παπασταύρου, τραγούδι: Σταύρος Παπασταύρου
22. Ω Δέσποινα Των Λογισμών Μου – σύνθεση: Γιώργος Μακρής, στίχοι: Γιώργος Μακρής, τραγούδι: Γιώργος Μακρής
23. Ο Φυγάς – σύνθεση: Νίκος Μωραϊτόπουλος, στίχοι: Νίκος Μωραϊτόπουλος, τραγούδι: Νίκος Μωραϊτόπουλος
24. Κυριακή Απόγευμα – σύνθεση: Χρήστος Κυριαζής, στίχοι: Χρήστος Κυριαζής, τραγούδι: Βασίλης Λέκκας
25. Στάλες Βροχής – σύνθεση: Στέφανος Δεκεριάν, στίχοι: Στ. Σταύρου, τραγούδι: Πένυ Ξενάκη
26. Καλημέρα Ζωή – σύνθεση: Γιώργος Μελέκης, στίχοι: Κώστας Ρουβινέτης, τραγούδι: Ηλέκτρα – Γιώργος Μελέκης
27. Έπρεπε Νάσουν Εδώ – σύνθεση: Τάκης Μπινιάρης, στίχοι: Θέμης Τασούλης, τραγούδι: Τάκης Μπινιάρης
28. Στο Σταθμό Λαρίσης – σύνθεση: Λάκης Παπαδόπουλος, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Καίτη Χαρτόσια
29. Δώσε Μου Εμένα Λίγο Γέλιο – σύνθεση: Λευτέρης Σκαμάγκας, στίχοι: Βεατρίκη Κατμαδά, τραγούδι: Αννα Βασαλάκη – Γ. Κοντόπουλος- Αρης Πετρίδης
30. Καμικάζι – Γιώργος Μελέκης, στίχοι: Άρης Πάνου, τραγούδι: Ηλέκτρα – Γιώργος Μελέκης

Β’ Αγώνες Τραγουδιού Κέρκυρας 1982

Ο Νώντας Ο Φοιτητής – συνθέτης: Κώστας Μήλιου, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Χάρης Ματαράγκας

2. Κιλκίς – συνθέτης: Προκόπης Δούρβας, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Προκόπης Δούρβας

3. Η Χελώνα – συνθέτης: Θανάσης Παπακωνσταντίνου, στίχοι: Θανάσης Παπακωνσταντίνου, τραγούδι: Πάνος Τσαπάρας

4. Αιώρα – συνθέτης: Σαβίνα Γιαννάτου, στίχοι: Σαβίνα Γιαννάτου, τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου

5. Που Να Σε Πάω Απόψε Βόλτα – συνθέτης: Αρθούρος Αντενούτσι, στίχοι: Βαρβάρα Τσιμπούλη, τραγούδι: Αρθούρος Αντενούτσι

6. Οι Καλές Οικογένειες – συνθέτης: Μιχάλης Τόμπλερ, στίχοι: Jaques Prever, τραγούδι: Μιχάλης Τόμπλερ

7. Και Λες Πως Είναι Τρίτη – συνθέτης: Στέλλα Κυπραίου, στίχοι: Τ. Πολίτης, τραγούδι: Φ. Σεβαστιανού

8. Στα Νησιά – συνθέτης: Σπύρος Μπάφης, ποίηση: Μίλτος Σαχτούρης, τραγούδι: Σπύρος Μπάφης

9. Βιασμένη – συνθέτης: Α. Κουλάτσος, στίχοι: Έλλη Παιωνίδου, τραγούδι: Ρηνιώ Κουρδάκη

10. Πίσω Από Το Παραθυρό Μου – συνθέτης: Χάρης Καβαλιεράτος, στίχοι: Μαρίνα Κατσιώτη, τραγούδι: Γιάννα Κατσαγιώργη

11. Ένα Καρότσι – συνθέτης: Μαίρη Δαλάκου, στίχοι: Φώντας Λάδης, τραγούδι: Μαίρη Δαλάκου

12. Ταξίδι Στο Χάρτη – συνθέτης: Κλέων Αντωνίου, στίχοι: Δ. Βασιλείου, τραγούδι: Κλέων Αντωνίου

13. Οχυρωμένος Στις Πλαγιές Του Σεντονιού – συνθέτης: Πάνος Τσαπάρας, στίχοι: Πάνος Τσαπάρας, τραγούδι: Πάνος Τσαπάρας

14. Να Φεύγεις – συνθέτης: Α. Γούναρης, στίχοι: Μ. Μαντής, τραγούδι: Βασιλική Βιρουράκη

15. Περί Γυνής – συνθέτης: Κώστας Χατζόπουλος, απόσπασμα από το ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ του Σολομώντος, τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου – Ηρακλής Πετσάλας

16. Θεατρίνοι – συνθέτης: Πέτρος Δουρδουμπάκης, ποίηση: Γιώργος Σεφέρης, τραγούδι: Πέτρος Δουρδουμπάκης – Σοφία Μιχαηλίδου

17. Δωροθέα – συνθέτης: Αργύρης Αμίτσης, στίχοι: Αργύρης Αμίτσης, τραγούδι: Γιάννα Κατσαγιώργη

18. Έρχεται Κρύο – συνθέτης: Σταύρος Τσάκος, στίχοι: Κυριάκος Ντούμος, τραγούδι: Σταύρος Τσάκος

19. Μικρή Αλίκη – συνθέτης: Νίκος Μωραϊτόπουλος, στίχοι: Νίκος Μωραϊτόπουλος, τραγούδι: Αρθούρος Αντενούτσι

20. Διέξοδος – συνθέτης: Μιχάλης Τόμπλερ, στίχοι: Μιχάλης Τόμπλερ, τραγούδι: Σοφία Κωνσταντίνου

21. Νανούρισμα – συνθέτης: Ηλίας Λιούγκος, στίχοι: Γιάννης Τσέρτος, τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος

22. Μιά Βραδιά Στο Λούκι – συνθέτης: Χάρης Κατσιμίχας, στίχοι: Χάρης Κατσιμίχας, τραγούδι: Πάνος Κατσιμίχας

23. Έρημο Χωριό – συνθέτης: Πάνος Τσαπάρας, στίχοι: Πάνος Τσαπάρας, τραγούδι: Πάνος Τσαπάρας

24. Αμαρτωλό – συνθέτης: Νίκος Θωμάς, στίχοι: Νίκος Καζαντζάκης, τραγούδι: Μαίρη Δαλάκου

25. Νανούρισμα – συνθέτης: Η. Καζάκης, στίχοι: Νazim Hikmet, τραγούδι: Ρηνιώ Κουρδάκη

Πηγές: Αφιέρωμα «Αγώνες Τραγουδιού Κέρκυρας», Περιοδικό Δίφωνο, Οκτώβριος 2009

Ο Μάνος Χατζιδάκις και οι Αγώνες Τραγουδιού Κέρκυρας / oanagnostis.gr /Manoshadjidakis.com

Διαβάστε ακόμη: Γιατί ο Μάνος Χατζιδάκις απεχθανόταν τα τραγούδια της Βουγιουκλάκη και «τα παιδιά του Πειραιά» που του χάρισαν το Όσκαρ. Πούλησε τα δικαιώματα του τραγουδιού για να φτιάξει τα δόντια του (βίντεο)…