Το οδοιπορικό της Φωτεινής Πιπιλή στο Σιβρισάρι, στο χωριό της μάνας της στη Μ. Ασία και η υποδοχή του Τούρκου από τη Θεσσαλονίκη που μένει σε ένα από τα “ελληνικά σπίτια”

Η ανάρτησή μου για τη συγκίνηση που ένιωσα όταν βρέθηκα 92 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ως παρατηρήτρια του Συμβουλίου του Ευρώπης για τις Προεδρικές Εκλογές στην Τουρκία την Κυριακή στο σχολείο που πρόλαβε να πάει η μάνα μου στο Σιβρισάρι Μικράς Ασίας, έκανε πάταγο! Μου ζήτησαν πολλοί λεπτομέρειες. Ξεκινάμε λοιπόν:

Κυριακή 10 Αυγούστου,

στα σκαλιά του Δημοτικού Σχολείου στο Σιβρισάρι (Seferihisar). Από το σχολείο αυτό που ονομαζόταν τότε «Ανακρεόντειος Σχολή Σιβρισαρίου» έχουμε ανάμνηση το Ενδεικτικόν της Χατήρη Μιχαήλ Αναστασίας, της μαμάς μας δηλαδή, της τρίτης τάξης του σχολείου του σχολικού έτους 1921-1922-ημερομηνία έκδοσης 28 Ιουνίου 1922. Δύο μήνες μετά η μάνα μου και τα άλλα δύο ορφανά αδέρφια της με τη μάνα τους βρέθηκαν στη δίνη της Καταστροφής (του συνωστισμού που τόλμησε να πει η ανιστόρητη Ρεπούση της ΔΗΜΑΡ) και πέρασαν με βάρκα στη Σάμο και αργότερα στην Αθήνα. Ιστορικό κειμήλιο το Ενδεικτικόν που αναρτώ.

Η μητέρα μου είχε πολλάκις επισκεφθεί τη γενέτειρα της. Θαμπή αλλά πολύτιμη για μας η φωτογραφία της έξω από το σχολειό της όταν το πρωτοεπισκέφθηκε το 1973. Ακόμα τότε, αλλά και για πολλά χρόνια μετά, όπως μας έλεγε η ίδια, υπήρχε το χωριό της αναλλοίωτο και οι περισσότεροι, Έλληνες πρόσφυγες κυρίως, επισκέπτες, όπως και η μαμά μου, βρήκαν τις γειτονιές τους αλλά και τα σπίτια τους, τα οποία είχαν πάρει ντόπιοι αλλά και Τούρκοι από τη Θράκη, την Κρήτη κ.α. μετά τη συμφωνία για την ανταλλαγή πληθυσμών.

Πρωτοπήγα στο Σιβρισάρι με την οικογένεια μου τον Αύγουστο του 2010 σαν ένα πνευματικό μνημόσυνο για τα 10 χρόνια από το θάνατο της μητέρας μας. Δύσκολα αναγνώριζε κανείς τις παλιές διηγήσεις για το Σιβρισάρι γιατί ήδη είχε μετασχηματιστεί σε μια σύγχρονη, για τα τουρκικά δεδομένα, κωμόπολη.

Μόλις 4 χρόνια μετά «τρόμαξα» να αναγνωρίσω την ευρύτερη περιοχή λόγω της εξωφρενικής οικοδομικής ανάπτυξης περιφερειακά του πάλαι ποτέ Σιβρισαρίου. Να’ ναι καλά το Google που με βοήθησε να ξαναβρώ την Ανακρεόντειο Σχολή (με κεμαλικό γούστο η ανακαίνισή του). Αλλά στη γύρω γειτονιά, ευτυχώς για τους Έλληνες, η εικόνα δημιουργεί συγκίνηση γιατί παραμένει «όπως τότε».

Δεν ήταν μόνο η βαθιά συγκίνησή μου από την εμπειρία μου στο Σιβρισάρι, ήταν και η ζέστη και η κούραση από την παρατήρηση σε πολλά εκλογικά τμήματα. Κοντοστάθηκα με την πλάτη στον τοίχο σε αυτή τη γειτονιά με τα τελευταία «σπίτια» μας. Από μια παλιά πόρτα βγαίνει ένας ηλικιωμένος Τούρκος και σιωπηλός μου προσφέρει μια πλαστική καρέκλα. Αμέσως βγάζει και δεύτερη για να κάτσει η διερμηνέας. Πάντα σιωπηλός φέρνει μετά ένα πλαστικό μπουκάλι κολόνιας και μου το ρίχνει στα χέρια μου να δροσιστώ.

Έχω μείνει ξερή και ρωτάει Γιουνανιστάν? Ελλάδα? Αρχίζει η διερμηνεία.

Με  βάζει  στο σπίτι του (σπάνιο για μουσουλμάνο ηλικιωμένο) και μόλις μπήκα μέσα κατάλαβα!

Μπήκα στο παρελθόν της γιαγιάς μου και της μαμάς μου. Ένα σπιτάκι όπως τότε… Μας λέει με δάκρυα στα μάτια πως σε αυτό το σπίτι ήρθε ο πατέρας του από τη Θεσσαλονίκη με την ανταλλαγή. Τον είχε φωτογραφία λεβεντάνθρωπο με φέσι στο μπαλκόνι του στη Θεσσαλονίκη.

Το σπίτι ήταν του «κυρ Γιώργη». Ελληνικό. Με έβαλε και στο σαλόνι του με κρεμασμένα στους τοίχους αντικείμενα από «τότε» και με οικογενειακές του φωτογραφίες. Δεν μπήκα γιατί έπρεπε να βγάλω τα παπούτσια μου όπως έκανε ο ίδιος και οι 2 γιοί του. Σεβάστηκα το χώρο τους και σκέφτηκα «πρέπει να είμαι από τους τελευταίους Έλληνες που συναντάμε ανάλογες ιστορίες. Οι παλιοί πεθαίνουν και οι καινούργιοι κάτοικοι του Seferihisar ούτε καν γνωρίζουν τι σήμαινε για την ανθρωπότητα η Ιωνία».

Το κείμενο είναι από την προσωπική σελίδα της Φωτεινής Πιπιλή στο Facebook και δημοσιεύτηκε στην ιστοδελίδα: mikrasiatis.gr