Είναι ένα μικρό και απομονωμένο νησί με τριγωνικό σχήμα. Είναι ηφαιστειογενές και στο εσωτερικό του κρύβει ένα πανέμορφο βελανιδοδάσος, που κάποτε αποτέλεσε πηγή εσόδων για τους κατοίκους.
Βρίσκεται στην άγονη γραμμή του βορειοανατολικού Αιγαίου και τα αρχαία χρόνια αποτέλεσε σημαντικό ναυτικό πέρασμα. Σύμφωνα με τον Παυσανία αυτό ήταν μυθικό νησί “Νέα” ή “Χρύση”αναδύθηκε μέσα από τη θάλασσα. Εκεί παρέμεινε επί δέκα χρόνια τραυματισμένος μέχρι το τέλος σχεδόν του Τρωικού πολέμου, ο ήρωας της τραγωδίας του Σοφοκλή, Φιλοκτήτης.
Βελανιδιές που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα και δημιουργούν ένα πανέμορφο καταπράσινο τοπίο, φωτογραφία Ηρακλής Μήλας
Τον 20ο αιώνα το απομακρυσμένο νησί το Αιγαίου μετατράπηκε σε τόπο εξορίας των κομμουνιστών. Εκτοπίστηκαν εκεί κατά χιλιάδες για τις πολιτικές τους ιδέες.
Ανάμεσα στους εξόριστους που έζησαν για ένα διάστημα στις σκηνές και στα πλίνθινα κτίσματα του νησιού ήταν ο Γιάννης Ρίτσος, ο Μάνος Κατράκης, ο Μενέλαος Λουντέμης και ο Τάσος Λειβαδίτης.
Κατράκης, Ρίτσος και άλλοι στην εξορία του Αη Στράτη.
Ο Γιάννης Ρίτσος και ο Τάσος Λειβαδίτης μελετούν στον Άη Στράτη ενώ είναι εξόριστοι. Το 1951 οι εκτοπισμένοι στον Αη- Στράτη ήταν περίπου 3.000,
Ο Γιάννης Ρίτσος ανέφερε την κατάσταση που επικρατούσε στο ποίημα “Γράμμα στον Ζόλιο Κιουρί “.
” Αγαπημένε μου Ζολιό, σου γράφω από τον Άη Στράτη,
Βρισκόμαστε εδώ πέρα, κάπου τρεις χιλιάδες
άνθρωποι απλοί, δουλευτάδες, γραμματιζούμενοι
με μια τρύπια κουβέρτα στον ώμο μας
μ’ένα κρεμμύδι, πέντε ελιές κ’ένα ξεροκάματο φως στο ταγάρι μας
άνθρωποι απλοί σαν τα δέντρα μπροστά στον ήλιο
άνθρωποι που δεν έχουμε άλλο κρίμα στο λαιμό μας
εξόν μονάχα που αγαπάμε όπως και συ
τη λευτεριά και την ειρήνη.”
Νεκροί εξόριστοι. Χτυπήθηκαν από κεραυνό που έπεσε στη σκηνή τους ενώ προσπαθούσαν να κρατήσουν τον ορθοστάτη στην κακοκαιρία. ‘Αη-Στράτης 1947. Aρχείο Βασίλη και Βύρωνα Μανικάκη.
Το σημερινό όνομα του νησιού οφείλεται στον μοναχό από τη Βιθυνία της Μικράς Ασίας, που έζησε σε ένα σπήλαιο του νησιού όταν διώχθηκε από τους εικονομάχους, τον Άγιο Ευστράτιο.
Το νησί του Άη Στράτη έχει έκταση 49 χιλιόμετρα και βρίσκεται σε κοντινή απόσταση με τη Λήμνο και προσφέρει ηρεμία και χαλάρωση. Το νησί πήρε το όνομά του από τον Όσιο Ευστράτιο. Φωτογραφία: Χρ. Βασιλόπουλος 2002
Ο οικισμός του ‘Αη-Στράτη στη δεκαετία του 1940. Διακρίνεται ο βράχος του Μπούμπουνα όπου ήταν κτισμένος ο παλιός οικισμός. Ο νέος οικισμός χτίστηκε από την ΜΟΜΑ δεξιά πίσω από την παραλία, εκεί όπου ειχαν οι κάτοικοι τα μποστάνια τους, τα οποία και στερήθηκαν. Αρχείο Βασίλη και Βύρωνα Μανικάκη
Ο Άγιος Ευστράτιος ή Άη Στράτης
Ο παλαιότερος οικισμός του νησιού ήταν χτισμένος σε έναν λόφο, γνωστό με το όνομα Μπούμπουνα. Μετά τον καταστροφικό σεισμό που έγινε τον Φεβρουάριο του 1968 η χώρα μεταφέρθηκε με απόφαση της Χούντας, σε κοιλάδα ανάμεσα στους χείμαρρους Τενεδιώτη και Παραδείση, όπου παλαιότερα ζούσαν οι εξόριστοι.
Ο καινούργιος οικισμός χτίστηκε από τον στρατό στα χρόνια της χούντας μετά τον φονικό σεισμό 6,9 ρίχτερ του 1968. Ολόκληρος ο οικισμός, εκτός από ελάχιστα σπίτια, κατεδαφίσθηκε με απόφαση των Συνταγματαρχών. Ο νέος οικισμός κτίσθηκε στις εκβολές δύο χειμάρρων και πάνω στους εύφορους λαχανόκηπους των κατοίκων. Φωτογραφία: Χρ. Βασιλόπουλος 2002
Μαζί με τα ερείπια που προκάλεσε ο σεισμός, οι χουντικές αρχές έσπευσαν να γκρεμίσουν μαζικά και όσα παραδοσιακά σπίτια δεν είχαν πρόβλημα. Ότι δεν προκάλεσε ο εγκέλαδος το έφερε η ανοησία των πραξικοπηματιών. Την εργολαβία που στήθηκε για την ανέγερση νέου οικισμού ακόμα την πληρώνουν οι κάτοικοι με συνεχείς επιδιορθώσεις και επισκευές…
Μερικούς αιώνες νωρίτερα, ο Άη Στράτης αντιμετώπισε μια ακόμα μεγάλη πληγή, που παραλίγο να εξαφανίσει τις καλλιέργειες του νησιού. Σύμφωνα με τα αρχεία της Μονής Μεγίστης Λαύρας στο Άγιο Όρος, τον 11ο αιώνα μια μεγάλη επιδρομή ακρίδων στις καλλιέργειες του νησιού προκάλεσε μεγάλες ζημιές στη γεωργία και στην κτηνοτροφία.
Τη λύση στο πρόβλημα των κατοίκων έδωσε ένα σμήνος πουλιών, που ξεχειμωνιάζει στην Ινδία, γνωστά στην Ελλάδα ως Αγιοπούλια (Sturnus Roseus).
Τα Αγιοπούλια εξαφάνισαν τις ακρίδες και οι μοναχοί του Άγιου όρους απέδωσαν την απροσδόκητη παρουσία τους στο νησί σε θαύμα.
Τα Aγιοπούλια επισκέπτονται κάθε χρόνο τον Άη Στράτη. Έχουν μήκος 22 εκατοστά, φτέρωμα ροζ απόχρωσης και μαύρο κεφάλι και ουρά. Περιστασιακά έχει εμφανιστεί και σε άλλες περιοχές, όπως ο ποταμός Νέστος και η Θεσσαλία και η Β. Ελλάδα
Τα Αγιοπούλια τρέφονται με φρούτα και ακρίδες, γι’αυτό αποκαλούνται και Ακριδοθήρες.
Περνούν το χειμώνα κυρίως στην Ινδία και τα καλοκαίρια έρχονται στην Ελλάδα. Ταξιδεύουν σε σμήνη και φωλιάζουν κατά χιλιάδες ζευγάρια σε πέτρες και σε οπές βράχων.
Έχουν δυνατά πόδια που τους επιτρέπουν να περπατούν στο έδαφος για να αναζητήσουν την τροφή τους. Έχουν μυτερό ράμφος και φημίζονται για το μελωδικό τους κελάηδημα.
Σημείωση: Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το νησί όπου έμεινε ο Φιλοκτήτης είναι η Λήμνος.
Πληροφορίες αντλήθηκαν από το Μουσείο Δημοκρατίας που βρίσκεται στον Άγιο Ευστράτιο. Τη συγκέντρωση των εκθεμάτων και την οργάνωση του Μουσείου ανέλαβε η Διεύθυνση Νεώτερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η αρχική φωτογραφία προέρχεται από το καταπληκτικό Αρχείο του Βασίλη και Βύρωνα Μανικάκη
Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το κυκλαδονήσι που βρήκε καταφύγιο η αρχαία φυλή των Δρυόπων, όταν τους εκδίωξε ο μυθικός Ηρακλής από τον Παρνασσό. Στο μεγάλο σπήλαιο κατέφευγαν οι κάτοικοι για να γλιτώσουν από τις πειρατικές επιδρομές και τους Τούρκους
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr