Η σφαγή των Ιταλών αιχμαλώτων από τους Ναζί στην Κεφαλλονιά. Όσοι επέζησαν από τις εκτελέσεις πνίγηκαν μέσα στο πλοίo Αρντένα.

Η σφαγή των Ιταλών της 33ης Μεραρχίας Πεζικού “Άκουι” στην Κεφαλλονιά, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β ‘ Παγκοσμίου. Η μαζική εκτέλεση έγινε το Σεπτέμβριο του 1943, μετά το Ιταλική ανακωχή με τους Συμμάχους. ‘Όμως δεν ήταν η μόνη ιταλική τραγωδία.

Συνολικά περισσότεροι από 9000 Ιταλοί στρατιώτες χάθηκαν είτε ως μαχητές σε πολεμικά επεισόδια, είτε ως αιχμάλωτοι όταν βυθίστηκαν τα πλοία που τους μετέφεραν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης των Γερμανών. Το πιο γνωστό είναι το ναυάγιο του Όρια κοντά στο Σούνιο. Το άλλο ήταν το SS Ardena που εξερράγη και χάθηκε στο κόλπο του Αργοστολίου τον αιματηρό Σεπτέμβριο του ’43.

Αρντένα. Το πλοίο που είχε ξαναβυθιστεί

Το ατμόπλοιο που ναυπηγήθηκε το 1915 στη Βρετανία, αγοράστηκε από τον γνωστό εφοπλιστή Ευάγγελο Τόγια το 1934 και άρχισε να εκτελεί δρομολόγια εξυπηρετώντας τη Χίο, τη Μυτιλήνη και τις Κυκλάδες. Στον ελληνoϊταλικό πόλεμο η ελληνική κυβέρνηση  το χρησιμοποίησε για στρατιωτικές μεταφορές.

Το 1941 όμως το Αρντένα, όπως και πολλά άλλα πλοία, βομβαρδίστηκε από τη γερμανική αεροπορία και βυθίστηκε στον Πειραιά. Οι Γερμανοί αφού το ανέλκυσαν, το επισκεύασαν, το μετονόμασαν κι άρχισαν να το χρησιμοποιούν.

Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1943, το ατμόπλοιο επιλέχθηκε για τη μεταφορά Ιταλών αιχμαλώτων από το Αργοστόλι, μετά από απόφαση της Γερμανικής Διοίκησης να οδηγηθούν σε στρατόπεδα στην Γερμανία και την Πολωνία.

Είχε προηγηθεί η Σικελική Εκστρατεία των Συμμάχων και η ανατροπή του Μουσολίνι.  Η νέα ιταλική κυβέρνηση βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις για παράδοση στους Συμμάχους και είχε ανακοινώσει ανακωχή.  Η Μεραρχία Acqui που βρισκόταν στην Κεφαλλονιά από τον Μάιο του 1943 με 11.500 στρατιώτες ζούσε μια λεπτή και εύθραυστη ισορροπία μεταξύ ειρήνης και πολέμου. Ωστόσο οι γερμανικές δυνάμεις που είχαν ισχυρή παρουσία 2000 ανδρών στο Ληξούρι ανέλαβε δράση όταν τα ιταλικά στρατεύματα του στρατηγού Αντόνιο Γκαντίν, αρνήθηκαν να παραδοθούν.

Η άρνηση των Ιταλών εξόργισε τους Γερμανούς και η Luftwaffe βομβάρδισε τις ιταλικές θέσεις με αποτέλεσμα να κάμψει την αντίσταση των Ιταλών που παραδόθηκαν. Ακολούθησαν ομαδικές εκτελέσεις. Πρώτος έπεσε ο στρατηγός Γκαντίν και οι αξιωματικοί του.

Η σφαγή θεωρείται η μεγαλύτερη σφαγή ενστόλων στον B΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η βύθιση του Αρντένα

Μετά το έγκλημα, οι ναζιστές προσπάθησαν να καλύψουν την ειδεχθή πράξη τους, στοιβάζοντας τους επιβιώσαντες στρατιωτικούς σε πλοία με κατεύθυνση τη Γερμανία. Ένα από τα πρώτα σκάφη ήταν το «Αρντένα». Σε αυτό επιβιβάστηκαν 840 Ιταλοί και 60 Γερμανοί που τους συνόδευαν.

Το πλοίο αναχώρησε από την Κεφαλλονιά για την Πάτρα, αλλά λίγο πριν βγει από τον κόλπο του Αργοστολίου, μια φοβερή έκρηξη ακούστηκε και το πλοίο άρχισε να βυθίζεται. Επικράτησε πανικός με τους Ιταλούς που ήταν στοιβαγμένοι στα αμπάρια να μην μπορούν να βρουν διέξοδο σωτηρίας.

Κάποιοι κατάφεραν να βγουν στο κατάστρωμα και να βουτήξουν στη θάλασσα. Κανείς τους όμως δεν μπόρεσε να ανέβει στις σωσίβιες λέμβους, καθώς οι Γερμανοί που είχαν ήδη επιβιβαστεί σε αυτές πυροβολούσαν, όποιον πλησίαζε. Μόνο 120 Ιταλοί κατάφεραν να σωθούν φτάνοντας κολυμπώντας στην ακτή. Όλοι οι Γερμανοί σώθηκαν.

Δύο εκδοχές για τα αίτια της βύθισης

Η μία εκδοχή αναφέρει ότι οι Γερμανοί σκόπιμα βύθισαν το πλοίο βάζοντας ωρολογιακή βόμβα ως πράξη αντεκδίκησης για την επίθεση στις 15 Σεπτέμβρη του 1943, στην ίδια περιοχή, κατά τριών φορτηγίδων που μετέφεραν Γερμανούς από το Ληξούρι στο Αργοστόλι.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή το πλοίο έπεσε σε ιταλικό ναρκοπέδιο. Η άποψη αυτή ενισχύεται από τα στοιχεία ότι στην περιοχή υπήρχε ιταλικό ναρκοπέδιο. Οι ειδικοί συγκλίνουν στην άποψη ότι με δεδομένη τη θέση του ναυαγίου το πλοίο προσέκρουσε σε ιταλική νάρκη.

Μεταπολεμικά το μεγαλύτερο τμήμα του ναυαγίου ανελκύθηκε όμως ένα εξίσου μεγάλο μέρος παραμένει στον βυθό του κόλπου του Αργοστολίου.

Το ιστορικό πλοίο είναι βυθισμένο όρθιο σε βάθος 27 μέτρα. Δύτες που έχουν βρεθεί στο ναυάγιο διακρίνουν τα γράμματα που σχημάτιζαν το όνομα του πλοίου, πυρομαχικά και προσωπικά αντικείμενα των ναυαγών.

 Διαβάστε στη “ΜτΧ”:  Η σφαγή της μεραρχίας Άκουϊ στη Κεφαλονιά. Η εξόντωση των Ιταλών που αρνήθηκαν να γίνουν αιχμάλωτοι των Γερμανών μετά την πτώση του Μουσολίνι (βίντεο)