Το ναυάγιο που εντόπισε ο Σεφέρης, ενώ κωπηλατούσε στον Πόρο. Το σκάφος “Κίχλη” τον ενέπνευσε να γράψει την περίφημη ποιητική συλλογή. Γιατί ο νομπελίστας είχε ορμητήριο την κόκκινη βίλα “Γαλήνη”

Σε έναν λόφο δίπλα στη θάλασσα βρίσκεται στον Πόρο ένα βικτωριανό κόκκινο σπίτι που φιλοξένησε σημαντικές προσωπικότητες του περασμένου αιώνα.

Ονομάστηκε “ΓΑΛΗΝΗ” γιατί η θάλασσα σε εκείνο το σημείο είναι πάντα γαλήνια.

Χτίστηκε το 1894 από τον Δημήτρη Δραγούμη σε ένα μικρό ακρωτήριο, όπου τριγύρω δεν υπήρχαν άλλα σπίτια.

Τα σχέδια του σπιτιού ανέλαβε ο ολυμπιονίκης και σημαντικός Έλληνας αρχιτέκτονας, Αναστάσιος Μεταξάς.

Ο Μεταξάς ήταν ο άνθρωπος που αναστήλωσε το Παναθηναϊκό Στάδιο, σχεδίασε το μουσείο Μπενάκη, το νοσοκομείο Συγγρού και άλλα γνωστά κτίρια της Αθήνας.

Κατά την ανέγερση της έπαυλης ανακαλύφτηκαν δύο κιονόκρανα, τα οποία είχαν τοποθετήσει στην ταράτσα του σπιτιού.

Για την οικοδόμησή της χρησιμοποιήθηκε λευκή πέτρα από την Αίγινα, κόκκινη από τον Πόρο και για τα μπαλκόνια μαλτεζόπλακες. Είναι γνωστό και ως «Κόκκινο σπίτι» εξαιτίας του χρώματός του.

Η κατοικία άνηκε αρχικά στην οικογένεια Δραγούμη, που είχε συγγένεια με τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας.

Μερικά χρόνια αργότερα η οικογένεια Δραγούμη αποφάσισε να μετατρέψει το σπίτι σε ξενώνα. Αφού το διακόσμησαν με ακριβά έπιπλα και διαμόρφωσαν τον κήπο στα πρότυπα των εξοχικών κατοικιών της Ιταλίας, ξεκίνησαν να υποδέχονται τους πρώτους επισκέπτες.

Γρήγορα αποτέλεσε «καταφύγιο» για τους διανοούμενους της εποχής. Καλλιτέχνες, ζωγράφοι και συγγραφείς της Ελλάδας και του εξωτερικού που επέλεγαν τον Πόρο για τις καλοκαιρινές τους διακοπές, έμεναν στην επιβλητική βίλα «Γαλήνη». Ανάμεσα τους ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Τσαρούχης, ο Μίλτος Σαχτούρης, ο Κώστας Παρθένης, ο Χένρι Μίλερ, ο Τζέιμς Μέριλ και η Γκρέτα Γκάρμπο.

Συχνός επισκέπτης της ήταν ο Γιώργος Σεφέρης με τη γυναίκα του Μαρώ, καθώς ήταν συγγενής με τους ιδιοκτήτες. Ο Σεφέρης αγαπούσε ιδιαίτερα τον Πόρο, τον οποίο δεν παρέλειπε να αναφέρει στα ποιήματα του.

Κοντά στο νησάκι Δασκαλιό με το γραφικό εκκλησάκι της Κοίμησης της Θεοτόκου, εντόπισε ο Σεφέρης το ναυάγιο της Κίχλης.

Ο Σεφέρης και το ναυάγιο της  Κίχλης

Σε μια από τις βαρκάδες στο νησί το 1946 παρατήρησε στο βυθό ένα ναυάγιο. Είχε προσεγγίσει το νησάκι Δασκαλιό όταν διέκρινε το όνομα Κίχλη στη βυθισμένη πλώρη ενός σκάφους. Επρόκειτο για ένα βοηθητικό πλοίο του ελληνικού στόλου που το είχε βυθιστεί σκόπιμα ο καπετάνιος για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών κατά την διάρκεια της κατοχής. Ο Σεφέρης εκείνη την στιγμή”κεραυνοβολήθηκε” και εμπνεύστηκε το ποίημα του:

“ἕνα μικρὸ ναυάγιο- τὰ κατάρτια, σπασμένα, κυματίζανε λοξὰ στὸ βάθος, σὰν πλοκάμια ἢ μνήμη ὀνείρων, δείχνοντας τὸ σκαρί του, στόμα θαμπὸ κάποιου μεγάλου κήτους νεκροῦ  σβησμένο στὸ νερό.

Η “Κίχλη” αποτελείται από έξι ενότητες: Σπίτι Κοντά στη Θάλασσα, Ηδονικός Ελπήνωρ, Το Ραδιόφωνο, Ψυχάμοιβος, Το Ναυάγιο της Κίχλης, Το Φως.

Την έγραψε στον Πόρο το Φθινόπωρο του 1946 και εκδόθηκε ένα χρόνο μετά από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Ο όλεθρος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και της γερμανικής κατοχής αποτυπώνεται στους τελευταίους στίχους της «Κίχλης»: “Χώρες του ήλιου που δεν μπορείτε v’αντικρίσετε τον ήλιο. Χώρες του ανθρώπου και δεν μπορείτε v’αντικρίσετε τον άνθρωπο…”

O Σεφέρης τιμήθηκε με πολλά βραβεία, ελληνικά και ξένα και το 1963 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας, που για πρώτη φορά απένειμε η Σουηδική Ακαδημία σε Ελληνα συγγραφέα.

Τὸ ναυάγιο τῆς «Κίχλης»

«Τὸ ξύλο αὐτὸ ποὺ δρόσιζε τὸ μέτωπό μου

τὶς ὦρες ποὺ τὸ μεσημέρι πύρωνε τὶς φλέβες

σὲ ξένα χέρια θέλει ἀνθίσει. Πάρ᾿ το, σοῦ τὸ χαρίζω-

δές, εἶναι ξύλο λεμονιᾶς…»

Ἄκουσα τὴ φωνὴ

καθὼς ἐκοίταζα στὴ θάλασσα νὰ ξεχωρίσω

ἕνα καράβι ποὺ τὸ βούλιαξαν ἐδῶ καὶ χρόνια-

τὄ᾿λεγαν «Κίχλη» ἕνα μικρὸ ναυάγιο- τὰ κατάρτια,

σπασμένα, κυματίζανε λοξὰ στὸ βάθος, σὰν πλοκάμια

ἢ μνήμη ὀνείρων, δείχνοντας τὸ σκαρί του

στόμα θαμπὸ κάποιου μεγάλου κήτους νεκροῦ

σβησμένο στὸ νερό. Μεγάλη ἀπλώνουνταν γαλήνη.

Κι ἄλλες φωνὲς σιγὰ-σιγὰ μὲ τὴ σειρά τους

ἀκολούθησαν- ψίθυροι φτενοὶ καὶ διψασμένοι

ποὺ βγαίναν ἀπὸ τοῦ ἥλιου τ᾿ ἄλλο μέρος, τὸ σκοτεινό-

θἄ ῾λεγες γύρευαν νὰ πιοῦν αἷμα μία στάλα-

ἤτανε γνώριμες μὰ δὲν μποροῦσα νὰ τὶς ξεχωρίσω.

Κι ἦρθε ἡ φωνὴ τοῦ γέρου, αὐτὴ τὴν ἔνιωσα

πέφτοντας στὴν καρδιὰ τῆς μέρας

ἥσυχη, σὰν ἀκίνητη:

«Κι ἂ μὲ δικάσετε νὰ πιῶ τὸ φαρμάκι, εὐχαριστῶ-

τὸ δίκιο σας θἆ ῾ναι τὸ δίκιο μου ποῦ νὰ πηγαίνω

γυρίζοντας σὲ ξένους τόπους, ἕνα στρογγυλὸ λιθάρι.

Τὸ θάνατο τὸν προτιμῶ-

ποιὸς πάει γιὰ τὸ καλύτερο ὁ θεὸς τὸ ξέρει».

Χῶρες τοῦ ἥλιου καὶ δὲν μπορεῖτε ν᾿ ἀντικρίσετε τὸν ἥλιο.

Χῶρες τοῦ ἀνθρώπου καὶ δὲν μπορεῖτε ν᾿ ἀντικρίσετε τὸν

ἄνθρωπο.

Η αρχική φωτογραφία προέρχεται από τις εκδρομές περιπέτειας και ιστορίας με θαλάσσια καγιάκ που διοργανώνουν οι  Cannibals . Ο Πόρος ήταν μια από αυτές.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Σε ποια οικογένεια με βαρύ όνομα ανήκει το πλούσιο σπίτι του 19ου αιώνα, στην Αθήνα των 130 χιλιάδων κατοίκων;