Το σιωπηλό νεοκλασικό της οδού Καπλανών. Υπήρξε κατοικία του πρώτου Προέδρου της Δημοκρατίας και επί Μεταξά παρθεναγωγείο

Το νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Καπλανών 11 στο Κολωνάκι αποτελεί ένα από τα ελάχιστα διατηρητέα οικήματα στο κέντρο της Αθήνας. Οι χώροι του φιλοξένησαν εξέχουσες προσωπικότητες της Ελλάδας του 20ου αιώνα και συνδέθηκε με την ιστορία της χώρας για περισσότερα από 100 χρόνια. Για χρόνια παρέμεινε κλειστή και άνοιξε τις πόρτες της μόνο για μια έκθεση του καλλιτέχνη Κωστή Βελώνη τον Οκτώβριο του 2017.

Το σπίτι του Παύλου Κουντουριώτη που έγινε Παρθεναγωγείο

Οικοδομήθηκε το 1891 και ο πρώτος αγοραστής ήταν ο Παύλος Κουντουριώτης, τότε πλοίαρχος του Βασιλικού Ναυτικού. Ο μετέπειτα ναύαρχος και δύο φορές Πρόεδρος της  Ελληνικής Δημοκρατίας, είχε πλούσιο πολιτικό βίο και στα σαλόνια της οικίας του βρέθηκαν σημαντικές πολιτικές προσωπικότητες, μεταξύ των οποίων οι πρωθυπουργοί Δημήτριος Γούναρης και Παναγής Τσαλδάρης.

Ο Παναγιώτης Σπ. Ζούζουλας, γαιοκτήμονας και πολιτικός, αγόρασε το κτίριο το 1908, όπου ο γιος του, Απόστολος Ζούζουλας μαζί με τη σύζυγό του Ελένη Ζούζουλα-Κανελλοπούλου, έζησαν για περίπου τρεις δεκαετίες. Ακολουθώντας το παράδειγμα του Κουντουριώτη, ο Απόστολος Ζούζουλας στέγασε το γραφείο του στο ισόγειο του οικήματος. Ο τότε βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος χρησιμοποιούσε το σπίτι του σαν χώρο πολιτικών συναντήσεων.

Το βυζαντινό σαλόνι

Παράλληλα, η σύζυγός του πρόσθεσε μια καλλιτεχνική και πολιτιστική νότα στον χώρο του νεοκλασικού. Η Ελένη Ζούζουλα – Κανελλοπούλου ήταν η πρώτη γυναίκα συγγραφέας παιδικών λογοτεχνικών βιβλίων. Επακόλουθα, ο χώρος έγινε τόπος συναντήσεων και για τους διανοούμενους της πρώιμης ελληνικής αστικής τάξης.

Υπήρξε επίσης και ένθερμη συλλέκτρια έργων λαϊκής και βυζαντινής τέχνης με αποτέλεσμα δύο σαλόνια του κτιρίου να έχουν ελληνική και βυζαντινή θεματική.

Για τη μεταποίησή τους εργάστηκαν ο αρχιτέκτονας Άγγελος Κορυζής, ο ξυλογλύπτης Γιώργος Βλάχος και οι ζωγράφοι Δημήτρης Πελεκάσης και ο νεαρός, εκείνη την εποχή Γιάννης Τσαρούχης.

Το καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά, εκμίσθωσε το νεοκλασικό το 1939.

Έως το 1981, στο ιστορικό κτίριο λειτούργησε το ίδρυμα θηλέων “Οίκος της Φοιτητρίας”. Επρόκειτο για ένα οικοτροφείο της εποχής, όπου φιλοξένησε μαθήτριες από την επαρχία, οι οποίες δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να νοικιάσουν ένα διαμέρισμα στην Αθήνα. Το ίδρυμα παρέμεινε μισθωτής της οικίας μέχρι τη διάλυσή του το 1993.  Κατά τη διάρκεια της κατοχής το κτίριο εκποιήθηκε και στις αρχές της δεκαετίας οι απόγονοι της οικογένειας Ζούζουλα, έλυσαν όποια προβλήματα συνιδιοκτησίας είχαν προκύψει. Μεταξύ 1995-2003 πραγματοποιήθηκαν εργασίες αποκατάστασης του κτιρίου, κυρίως στον εξωτερικό χώρο, από το αρχιτεκτονικό γραφείο Αλέξανδρου και Στέφανου Καλλιγά.

A Puppet Sun, η έκθεση που άνοιξε το αρχοντικό

Ο ιστορικός χώρος του νεοκλασικού οικήματος ανοιξε πάλι τις πόρτες του στο κοινό τον Οκτώβριο του 2017 για να φιλοξενήσει την έκθεση “A Puppet Sun” του Κωστή Βελώνη. Τα 25 γλυπτά που δημιούργησε στο πλαίσιο του «Έργο στην Πόλη 2017» κατέλαβαν όλα τα επίπεδα του κτιρίου. Με κύρια υλικά το ξύλο και το τσιμέντο, εμπνεύστηκε από τα δωμάτια και τις προσωπικότητες που τα κατοίκησαν ή φιλοξενήθηκαν εκεί.

Στο ισόγειο, τα γλυπτά και οι καινοτόμες εγκαταστάσεις του καλλιτέχνη εναρμονίζονται με τους ποικίλους ρόλους του καθιστικού, ως χώρου επίσημων εκδηλώσεων και πυρήνα οικιακού περιβάλλοντος. Τα δύο θεματικά σαλόνια και τα παράπλευρα δωμάτια αποπνέουν ένα θρησκευτικό χαρακτήρα που μεγεθύνονται μέσα από τις παρεμβάσεις από τσιμέντο και μέταλλο. Τέλος, τα δωμάτια των επάνω ορόφων αποπνέουν έναν περισσότερο προσωπικό και ιδιωτικό στοιχείο.

Το πρόγραμμα του ΝΕΟΝ έργο στην πόλη αναθέτει κάθε χρόνο σε έναν καλλιτέχνη τη δημιουργία έργου που εκτίθεται σε δημόσιο χώρο της πόλης της Αθήνας. Σκοπός του ΝΕΟΝ είναι η παρουσίαση της σύγχρονης Τέχνης σε δημόσιους και ιστορικούς χώρους, συμβάλλοντας στη διάδραση μεταξύ της τέχνης, της κοινωνίας και της πόλης.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το νεοκλασικό σπίτι του Βενιζέλου που πουλήθηκε στην τουρκική πρεσβεία (φωτογραφίες)