Το μυστικό της υπόγειας Λίνδου με τα 22 πηγάδια. Αποκαλύφθηκε το δαιδαλώδες δίκτυο σηράγγων του αρχαίου υδραγωγείου (φωτογραφίες)

Η Λίνδος βρίσκεται στις ανατολικές ακτές της Ρόδου και ξεχωρίζει για την περίφημη Ακρόπολη. Ο αρχαιολογικός πλούτος είναι ορατός σε όλους, αλλά όχι και ο αθέατος υπόγειος κόσμος της αρχαίας πόλης. Η σύγχρονη έρευνα τον έφερε στο φως και εντυπωσιάζει.

Κάτω από το βράχο της ακρόπολης, βρίσκεται ένα δαιδαλώδες υδραγωγείο που, για πάρα πολλά χρόνια, παρέμενε ανεξερεύνητο. Πιθανότατα κατασκευάστηκε την ελληνιστική περίοδο, όμως πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι θα μπορούσε να έχει φτιαχτεί τον 6ο αιώνα π.Χ., δηλαδή στα χρόνια του λαοφιλούς τυράννου της Λίνδου, Κλεόβουλου.

Ιταλοί επιστήμονες αποκάλυψαν κάποια τμήματα του υδραγωγείου τη δεκαετία του 1930. Το 1999, ο Δήμος Λινδίων ξεκίνησε έρευνες σε συνεργασία με τον Νίκο Παπανικολάου της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας.

Οι μελέτες έδειξαν ότι το πλάτος των περασμάτων δεν ξεπερνούσε τα 60-70 εκατοστά. Οι μικρές εσοχές αριστερά και δεξιά των τοίχων χρησίμευαν για να τοποθετούνται τα λυχνάρια που φώτιζαν τη δουλειά των εργατών. Μάλιστα, σε διάφορα σημεία έχουν χαραχτεί τα αρχικά των ονομάτων τους.

Κεραμικά φράγματα ανάσχεσης ρύθμιζαν την ταχύτητα ροής του νερού. “Παρά τους αιώνες που μεσολάβησαν, η σταθερότητα της κατασκευής παραμένει εκπληκτική”, ήταν το συμπέρασμα του Παπανικολάου.

Η σύγχρονη έρευνα

Τον Αύγουστο του 2020, η Σπηλαιολογική Ομάδα του Ουρμπίνο και το τμήμα της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας εξερεύνησαν εκ νέου το ελληνιστικό υδραγωγείο της Κράνας, αλλά και στο γειτονικό Αρχάγγελο, όπου υπάρχει επίσης υπόγειο δίκτυο.

Τα συμπεράσματα των Ελλήνων και Ιταλών επιστημόνων δημοσιεύτηκαν τον Φεβρουάριο του 2021 στο επιστημονικό περιοδικό Opera Ipogea της Ιταλικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας. Το διεθνές ενδιαφέρον για το πρωτοποριακό και μέχρι πρότινος ανεξερεύνητο έργο της αρχαιότητας είναι δεδομένο και αυτό πρόκειται να ανατροφοδοτήσει τις έρευνες.

“Στην πόλη της Ρόδου έχουν βρεθεί πολυάριθμες σήραγγες διανομής νερού εντός του ιστορικού κέντρου, οι οποίες τροφοδοτούνταν από υδραγωγεία που εκτείνονται για αρκετά χιλιόμετρα και παραμένουν πρακτικά ανεξερεύνητα σήμερα”, επισημαίνουν οι επιστήμονες στη δημοσίευσή τους.

Το υδραγωγείο της Κράνας αποτελείται από ένα δίκτυο σηράγγων αποστράγγισης, μήκους τουλάχιστον 2 χιλιομέτρων, σε δύο επίπεδα. Τα νερά συγκλίνουν σε συνολικά 22 πηγάδια που συχνά διασταυρώνονται.

Τα τείχη είναι επενδυμένα με πωρόλιθο και στις σήραγγες ύψους 2 περίπου μέτρων γίνεται εμφανής η διάβρωση που προκαλεί η ροή του νερού στο γεωλογικό σχηματισμό.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει η προϊσταμένη των Γενικών Αρχείων του Κράτους στη Ρόδο Ειρήνη Τόλιου, που συνέβαλε στην έρευνα, “τα σημαντικά ερευνητικά δεδομένα μπορούν να χαράξουν ένα νέο δρόμο στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού της νησιού. Η σύνδεση ιστορίας, έρευνας και εναλλακτικού τουρισμού με το φυσικό περιβάλλον ανοίγει καινούργιους ορίζοντες”.

Δείτε εντυπωσιακά πλάνα από τις υπόγειες στοές του υδραγωγείου στο ακόλουθο βίντεο του Michele Magnoni, ενός εκ των συντελεστών της έρευνας:

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Διακάτος Αρβανίτης – Περιοδικό Opera Ipogea. Η φωτογραφία εικονίζει μια στοά από το άγνωστο υδραγωγείο στον Αρχάγγελο Ρόδου.