Το μυστικό της Χρυσοβίτσας που ζει αποκλειστικά από τις πατάτες. Γιατί τις φύτεψαν σε υψόμετρο 1.350 μέτρων (drone)

Η Χρυσοβίτσα είναι χτισμένη στις πλαγιές της Πίνδου. Ένα μικρό χωριό με μια απρόσμενη ιδιαιτερότητα.

Λίγο πιο ψηλά από τα σπίτια, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, εκτείνεται μια απέραντη καλλιέργεια πατάτας.

Η συνολική έκταση της καλλιέργειας φτάνει τα 1.440 στρέμματα από την οποία βιοπορίζονται περίπου 30 -35 οικογένειες. Κάθε στρέμμα βγάζει περίπου 4 τόνους, ενώ συνολικά η περιοχή παράγει 6 χιλιάδες τόνους πατάτα!

Πώς μετατράπηκε η Χρυσοβίτσα στο χωριό της πατάτας

Τον Απρίλιο του 1941, όταν οι γερμανικές δυνάμεις προήλαυναν σε όλη την ηπειρωτική Ελλάδα, οι κάτοικοι της Χρυσοβίτσας, λίγα χιλιόμετρα δυτικά του Μετσόβου, έφυγαν από τα σπίτια τους για να κρυφτούν.

Ανέβηκαν στο οροπέδιο Πολιτσές, το οποίο ήταν τότε σπαρμένο με σίκαλη. Ο γεωργός Χρήστος Γαλάνης σκέφτηκε ότι θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν πατάτες, για να μπορούν να τρέφονται όσο κρύβονταν.

Όπως αποδείχθηκε το έδαφος ήταν ιδιαίτερα εύφορο και ευνόησε τη συγκεκριμένη καλλιέργεια. Οι κάτοικοι τότε πίστεψαν ότι ευλόγησε το χώμα η Παναγία, στην οποία άλλωστε οφείλεται και το όνομα του χωριού.

Μάλιστα μέχρι σήμερα, “επιβιώνουν” προσευχές για να σταματήσει το χαλάζι, η ξηρασία ή άλλα καιρικά φαινόμενα που απειλούν τα χωράφια.

Μεταπολεμικά, η παραγωγή και το εμπόριο πατάτας Χρυσοβίτσας άνθισε. Τη δεκαετία του 1980 ιδρύθηκε πατατασπορείο και συνεταιρισμός.

Η διακίνηση του προϊόντος ήταν πάντα ένα σοβαρό ζήτημα, εξαιτίας της δυσπρόσιτης τοποθεσίας. Ωστόσο, η “υγιεινή πατάτα Χρυσοβίτσας” έχει φανατικούς αγοραστές. Φημίζεται για την ανθεκτικότητά της και τη νοστιμιά της.

Το μυστικό είναι αφενός το εύφορο έδαφος στο οποίο αναπτύσσεται. Αφετέρου το νερό των πηγών του Αώου, με το οποίο ποτίζεται καθημερινά. Η φύτευση γίνεται τον Μάιο και η περισυλλογή γίνεται τον Σεπτέμβριο.

Αυτό σημαίνει ότι για πολλούς μήνες οι εκτάσεις βρίσκονται σε αγρανάπαυση. Έτσι χρησιμοποιούνται πολύ λιγότερα φυτοφάρμακα σε σχέση με κάθε άλλη πατάτα που καλλιεργείται σε πεδινή περιοχή. Τα ξεκούραστα εδάφη και το νερό κάνουν την πατάτα Χρυσοβίτσας πεντανόστιμη και κατάλληλη για όλες τις χρήσεις.

«Είμαστε οι μόνοι που έχουμε πατάτα μετά το Πάσχα, και αυτό γιατί εμείς τη μαζεύουμε μετά από 124 μέρες στο χωράφι, και έχει έτσι τη δυνατότητα να αναπτυχθεί πλήρως και να αποκτήσει σκληρή και ανθεκτική φλούδα, που την προστατεύει», εξηγεί στην Καθημερινή ο παραγωγός Περικλής Παλαιοπάνος.

Ένα από τα κεφαλοχώρια των Ιωαννίνων

Η Χρυσοβίτσα σήμερα έχει περίπου 800 μόνιμους κατοίκους και είναι ένα από τα πολυπληθέστερα χωριά του νομού Ιωαννίνων. Η συντριπτική πλειονότητα ασχολείται με την καλλιέργεια πατάτας.

Λειτουργούν δύο νηπιαγωγεία, δύο δημοτικά σχολεία, παιδικός σταθμός και Γυμνάσιο – Λύκειο. Άλλωστε, πριν από τις πατατοκαλλιέργειες, η Χρυσοβίτσα φημιζόταν για τους δασκάλους της. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι πριν τον 20ο αιώνα στην περιοχή λειτουργούσε Σχολαρχείο.

Η πρόσβαση στο χωριό είναι εύκολη, μέσω της Εθνικής Οδού, καθώς βρίσκεται δίπλα από τον  Άραχθο ποταμό. Από την Εγνατία Οδό απέχει επίσης μόλις 6 χιλιόμετρα.

Δείτε εικόνες του χωριού, όπως το κατέγραψε ο συνεργάτης μας, LifeAfterGravity: