Το μοναδικό χωριό της Κεφαλονιάς που δεν ισοπεδώθηκε το 1953. Το φιλόδοξο σχέδιο των Βενετών για καστροπολιτεία (drone)

Στη βορειοδυτική πλευρά της Κεφαλονιάς, χτισμένο πάνω σε έναν στενό ισθμό που ενώνει την απόκρημνη χερσόνησο της Άσου με το νησί, βρίσκεται το γραφικό παραθαλάσσιο χωριό Άσσος.

Οικοδομήθηκε την περίοδο της Ενετοκρατίας, στα τέλη του 16ου αιώνα. Οι κάτοικοι επέλεξαν το συγκεκριμένο σημείο, ακριβώς μπροστά από την χερσόνησο και σε υψόμετρο 20 μέτρων, προκειμένου να προστατευτούν από τις πειρατικές επιδρομές.

Ο αβαθής ορμίσκος που σχηματίζεται βορείως του ισθμού αποτελεί το λιμανάκι του χωριού.

Μετά τη διάλυση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, το 1797, η Άσος ακολούθησε την τύχη της Κεφαλονιάς και των Επτανήσων συνολικά. Πολλοί από τους Σουλιώτες υπερασπιστές της Κιάφας που αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν το 1822 με τον Αλή Πασά, εγκαταστάθηκαν στην Άσσο λόγω της αγγλοκρατίας. Οι περισσότεροι -αλλά όχι όλοι- από αυτούς έφυγαν μετά το 1865 και την ενσωμάτωση των Επτανήσων στην Ελλάδα.

Μετά την απελευθέρωση συστάθηκε ο Δήμος Άσσου με βασιλικό διάταγμα της 8ης Ιανουαρίου 1866. Περιελάμβανε τα χωριά Βαρύ, Δεφαρανάτα, Δραπανίτικα, Καρυά, Κοθρέας, Κοκολάτα, Κομιτάτα, Κοντές, Κουλούμος, Νεοχώριο, Πατρικάτα, Πλαγιά, Πύργος και τον οικισμό του Φρουρίου.

Το καλοκαίρι του 1953 καταστρεπτικοί σεισμοί ισοπέδωσαν την Κεφαλονιά και σχεδόν όλα τα νησιά του Ιονίου. Πόλεις ολόκληρες καταστράφηκαν ενώ 455 άνθρωποι σκοτώθηκαν και  2.412 τραυματίστηκαν. Η Άσσος ήταν από τα ελάχιστα χωριά που κατάφεραν να “μείνουν όρθια”. Φυσικά σημειώθηκαν ζημιές αλλά συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέρη του νησιού, η Άσσος έμεινε όρθια.

Σήμερα, το χωριό διατηρεί την παραδοσιακή επτανησιακή αρχιτεκτονική του με τα χρωματιστά σπιτάκια ενώ σε αρκετά σημεία της περιοχής είναι φανερή η μοντέρνα όψη των σύγχρονων νεόδμητων κατοικιών.

Η Άσσος, μέσα στην απόκρημνη πλαγιά του λόφου με το καταπράσινο τοπίο από πεύκα και κυπαρίσσια και θέα την υπέροχη παραλία με τα κρυστάλλινα νερά, αποτελεί λαμπρό παράδειγμα της κεφαλλονίτικης ομορφιάς φινέτσας.

Το φρούριο της χερσονήσου Άσου

Το μαγευτικό σκηνικό συμπληρώνει το κάστρο της χερσονήσου Άσου, το οποίο μαζί με το κάστρο του Αγίου Γεωργίου, θεωρούνται από τα σπουδαιότερα της Κεφαλονιάς. Ο διάσημος Βρετανός στρατηγός Τσάρλς Τζέιμς Νάπιερ το περιέγραψε “ισχυρότερο ακόμα και από το Γιβραλτάρ”.

Το κάστρο της Άσσου κατασκευάστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, την περίοδο της Ενετοκρατίας και αποτέλεσε για πολλά χρόνια πρωτεύουσα της βόρειας Κεφαλονιάς. Η χερσόνησος θεωρήθηκε ιδανικό μέρος για την οικοδόμηση φρούριου, το οποίο θα μπορούσε να ελέγχει το κεντρικό Ιόνιο, και να προστατεύει τους κατοίκους από τις τουρκικές και τις πειρατικές επιδρομές.

Βρίσκεται σε υψόμετρο 170 μέτρων πάνω σε έναν βραχώδη λόφο, που καλύπτει ολόκληρη τη μικρή χερσόνησο. Εκεί υπήρχαν ερείπια αρχαίας ακρόπολης, που θεωρείται από κάποιους μελετητές ότι είναι η πραγματική τοποθεσία της Ομηρικής Ιθάκης.

Το 1593 ξεκίνησε το τεράστιο έργο υπό την επίβλεψη του στρατιωτικού Ραφαέλο Ρασπόνι και υπό τις τεχνικές οδηγίες του μηχανικού Μαρίνο Τζεντιλίνι. Το εξωτερικό τείχος του έχει συνολικό μήκος 3.000 μέτρα και καλύπτει μια έκταση 440 στρεμμάτων. Έχει τετράγωνο σχήμα και στις 4 γωνίες του βρίσκονται ισάριθμοι προμαχώνες, που φέρουν ιδιαίτερα ονόματα.

Η Βενετία είχε μεγάλα σχέδια για τη ίδρυση μιας νέας καστροπολιτείας. Το σχέδιο ήταν να δημιουργηθεί μια πόλη σαν τη Μονεμβασιά.

Είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που η Γαληνοτάτη Δημοκρατία αποφάσισε να κάνει κάτι τέτοιο, καθώς η συνήθης πρακτική ήταν να οχυρώνει υφιστάμενες πόλεις. Η Βενετία διόρισε Προβλεπτή (Πρεβεδούρο, proveditore) στο Φρούριο και κάλεσε τους κατοίκους του νησιού, ιδίως της βόρειας περιοχής, να εποικίσουν την καινούρια πόλη.

Οι Κεφαλονίτες όμως δεν ανταποκρίθηκαν παρόλο που το έδαφος εντός του φρουρίου είναι επίπεδο, και τα γεωτεμάχια που δόθηκαν για εποικισμό ήταν μεγάλα.

Σύμφωνα με στοιχεία του 1682, δηλ. 100 σχεδόν χρόνια μετά την κατασκευή του, στο κάστρο ζούσαν μόνο 39 οικογένειες.

Ο βασικός λόγος της αποτυχίας ήταν ότι το κάστρο δεν είχε νερό. Οι ανάγκες ύδρευσης καλύπτονταν από ομβροδεξαμενές που δημιουργούσαν προβλήματα και κόπο. Οι κάτοικοι προτίμησαν να εγκατασταθούν σε περιοχές γύρω από το κάστρο και όχι μέσα σε αυτό.

Στο κάστρο πραγματοποιήθηκαν σπουδαίες μάχες για την υπεράσπιση του νησιού ενώ για μερικές δεκαετίες χρησιμοποιήθηκε από το ελληνικό κράτος ως φυλακή. Λέγεται ότι στο κάστρο γεννήθηκε ο Κωνσταντίνος Γεράκης, Έλληνας τυχοδιώκτης του 17ου αιώνα που έγινε αργότερα πρωθυπουργός του Σιάμ (Ταϋλάνδης).

Σήμερα αποτελεί έναν από τους πιο ελκυστικούς τουριστικούς προορισμούς του νησιού αν και υπάρχουν μόνο ερείπια του τείχους και ο ναός του Αγίου Μάρκου.

Δείτε το βίντεο drone του συνεργάτη μας Μαρίνου Χαραλαμπόπουλου στο Travel Inspiration:

Με πληροφορίες από τον Καστρολόγο