Το μεσαιωνικό οχυρό που υπήρξε η πιο σκληρή φυλακή των Βρυξελλών. Μοιάζει με τις φυλακές Κέρκυρας και δεν κρατείται εκεί η Εύα Καϊλή

Οι φυλακές Σεν Ζιλ (Saint-Gilles), το γνωστότερο σωφρονιστικό ίδρυμα των Βρυξελλών, διαθέτει ένα από τα επιβλητικότερα κτίρια στην πόλη.

Δεδομένου ότι βρίσκονται στο διοικητικό κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο παρελθόν είχαν «φιλοξενήσει» για ένα διάστημα και τον ευρωβουλευτή της Χρυσής Αυγής, Γιάννη Λαγό έως ότου εκδοθεί στην Ελλάδα.

Ήρθαν πάλι στην επικαιρότητα με το σκάνδαλο διαφθοράς και χρηματισμού, “Qatargate”, στο οποίο εμπλέκεται η Εύα Καϊλή. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του βελγικού τύπου, η Ελληνίδα ευρωβουλευτής φέρεται να κρατείται στο Σεν Ζιλ.

Μεσαιωνικό οχυρό;

Στην όψη, οι φυλακές Σεν Ζιλ θυμίζουν μεσαιωνικό οχυρό. Ωστόσο, χτίστηκαν μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα. Το έργο ανέλαβαν το 1878 ο μηχανικός Francois Derré και ο αρχιτέκτονας Joseph Dumont, οι οποίοι βάσισαν τα σχέδιά τους στο όραμα ενός Βέλγου δημοσιογράφου, ονόματι Edouard Ducpetiaux.

Ο Ducpetiaux είχε φυλακιστεί το 1830, επί Βελγικής Επανάστασης, στις φυλακές Petits-Carmes που προϋπήρχαν του Σεν Ζιλ. Κατά τη διάρκεια της πολύμηνης κράτησής του, εντόπισε αρκετές πτυχές του βελγικού σωφρονιστικού συστήματος που κατά την άποψή του ήταν προβληματικές.

Έτσι, άρχισε να οραματίζεται μία ολική μεταρρύθμισή του. Το ιδανικό σύστημα φυλάκισης για εκείνον βασιζόταν στην απόλυτη απομόνωση των κρατούμενων. Αρχιτεκτονικά κάτι τέτοιο μπορούσε να επιτευχθεί με τα κυψελοειδή κελιά: δεν θα υπήρχε οπτική, ούτε ηχητική επαφή μεταξύ των κρατουμένων.

Τέσσερις δεκαετίες αργότερα και ενώ αρκετοί σύγχρονοι εγκληματολόγοι είχαν συνταχθεί με τις απόψεις του Ducpetiaux, το όραμά του έγινε πραγματικότητα. Οι νέες φυλακές που αντικατέστησαν το Petits-Carmes, κατασκευάστηκαν κυψελοειδώς εσωτερικά, ενώ το εξωτερικό τους πήρε τη μορφή μεσαιωνικού κάστρου. Το τείχος που τις περιβάλλει έχει ύψος 6 μέτρα και μήκος 960.

Η κεντρική είσοδος είναι οξυκόρυφη και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πολυγωνικούς πύργους, διάτρητους με πολεμίστρες, οι οποίοι «φιλοξενούν» τα γραφεία των διευθυντών. Το υπόλοιπο κτίσμα χωρίζεται σε πέντε τριώροφες πτέρυγες, οι οποίες καταλήγουν τοξωτά σε έναν κεντρικό κόμβο. Τι ακτινωτο σύστημα ακολουθεί και η φυλακή της Κέρκυρας όπου σήμερα κρατούνται 200 κατάδικοι.

Το τέλος του Σεν Ζιλ

Περί το 1910 έγινε μία αποσυμφόρηση και στις φυλακές έμειναν μόνο οι κατάδικοι. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο, το Σεν Ζιλ πέρασε στα χέρια των Γερμανών κατακτητών, ενώ μεταξύ 1945 και 1950, ο ημερήσιος πληθυσμός της φυλακής ανήλθε σε 2.100 άτομα λόγω μαζικών καταδικαστικών αποφάσεων εναντίον συνεργατών των ναζί.

Μεταγενέστερα, το Σεν Ζιλ μετατράπηκε σε σωφρονιστικό ίδρυμα προσωρινής κράτησης. Στο Βέλγιο δεν προβλέπεται ανώτατο χρονικό όριο στην προφυλάκιση, επομένως με τα χρόνια οι υπόδικοι ανήλθαν αυξητικά σε χιλιάδες.

Το τελευταίο διάστημα γίνεται προσπάθεια να παύσει οριστικά η λειτουργία του Σεν Ζιλ, λόγω μικρής χωρητικότητας και απαρχαιωμένων εγκαταστάσεων, και όλοι οι εναπομείναντες κρατούμενοι να μεταφερθούν στις νεόδμητες φυλακές του Χάρεν.

Η Εύα Καϊλή που κρατούταν στη γυναικεία πτέρυγα των φυλακών Σεν Ζιλ μεταφέρθηκε στις νέες φυλακές που δημιουργήθηκαν στην περιοχή Haren, στο βορειοανατολικό άκρο της περιφέρειας των Βρυξελλών

Οι φυλακές του Χάρεν

Το Χάρεν αποτελεί στην ουσία ένα σωφρονιστικό χωριό με μικρά επιμέρους κτίρια και ξεχωριστούς θαλάμους. Τα κτίρια χωράνε μόλις 30 άτομα, στα οποία οι κρατούμενοι θα κατανέμονται ανάλογα με την ηλικία και τη φύση του αδικήματός τους.

Τον Σεπτέμβριο του 2022, 55 βέλγοι δικαστές από όλη τη χώρα πέρασαν ένα Σαββατοκύριακο στο Χάρεν, για να βιώσουν από πρώτο χέρι πώς θα είναι η καθημερινότητα ενός κρατούμενου στις συγκεκριμένες φυλακές και να δώσουν το πράσινο φως για την έναρξη της λειτουργίας τους.

Έτσι, από τον Νοέμβριο του 2022, το Χάρεν αποτελεί πλέον το κύριο σωφρονιστικό ίδρυμα των Βρυξελλών. Καθώς όμως, προς το παρόν υπάρχει πρόβλημα υποστελέχωσης, αποφασίστηκε να διατηρηθεί μία μικρή πτέρυγα στο Σεν Ζιλ μέχρι και το 2024.

Αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons