Το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας βρίσκεται στη Δράμα. Το αποκαλούσαν “Μικρό σπήλαιο” γιατί ήταν ανεξερεύνητο (βίντεο)

Κάθε σπήλαιο είναι μοναδικό και αξιοθαύμαστο έργο της φύσης. Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλά τέτοια και ένα από τα πιο όμορφα και εντυπωσιακά βρίσκεται 23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Δράμας.

Πρόκειται για το σπήλαιο πηγών του ποταμού Αγγίτη, γνωστό επίσης με την ονομασία Σπήλαιο Μααρά. Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται είτε από τα αραβικά και σημαίνει “μικρό σπήλαιο” είτε από τα εβραϊκά που σημαίνει “νερό από το βουνό“.

Με μήκος που ξεπερνά τα 20 χιλιόμετρα, το Σπήλαιο Αγγίτη θεωρείται το μεγαλύτερο ποτάμιο σπήλαιο της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως.

Ο ποταμός Αγγίτης, ο μεγαλύτερος από τους παραποτάμους του Στρυμόνα, έχει τις πηγές του στο ομώνυμο μικρό χωριό του Δήμου Προσοτσάνης. Οι πηγές χρησιμοποιήθηκαν από παλιά για ύδρευση και παροχή ενέργειας.

Το ποτάμι, εξερχόμενο ορμητικά από το σπήλαιο, ακολουθεί μια πορεία ανάμεσα σε μια πυκνή βλάστηση από πλατάνια που σαγηνεύει κάθε λάτρη της φύσης.

Ένα σπήλαιο 30.000 ετών

Η πρώτη καταγεγραμμένη επίσκεψη στο Σπήλαιο Αγγίτη έγινε από τον Γάλλο πρόξενο και περιηγητή, Esprit-Marie Cousinéry, στα τέλη του 18ου αιώνα. Το 1952, η νεοσύστατη τότε Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία δεν μπόρεσε να φτάσει στα έγκατα του σπηλαίου.

Η πρώτη συστηματική εξερεύνησή του έγινε τον Σεπτέμβριο του 1978, όταν Έλληνες και Γάλλοι σπηλαιολόγοι υποστήριξαν, βασιζόμενοι σε ορισμένα φυσικά φαινόμενα, ότι τα νερά του ποταμού πρέπει να περνούν μέσα από το σπήλαιο.

Το 1992, ξεκίνησαν ανασκαφές από την Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας, οι οποίες “έριξαν φως” στην ηλικία του σπηλαίου. Εντοπίστηκαν λίθινα εργαλεία και οστά προϊστορικών ζώων, όπως μαμούθ, δασύμαλλου ρινόκερου και μεγάκερου.

Απόλυτη χρονολόγηση που προέκυψε μετά από αναλύσεις στο εργαστήριο Αρχαιομετρίας του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” έδωσε ηλικία 34.000 με 27.900 έτη. Αρκετά από τα ευρήματα εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας.

Το τμήμα του σπηλαίου που έχει εξερευνηθεί φθάνει τα 7.800 μ. ενώ περιλαμβάνει συνολικά 10.200 μ. στοών.

Έτσι, αποτελεί το μεγαλύτερο σπήλαιο στην Ελλάδα καθώς το γνωστό μέχρι σήμερα τμήμα είναι 5.278 μ. σε ευθεία. Επίσης είναι το δεύτερο μεγαλύτερο σε μήκος διαδρομών σπήλαιο στην Ελλάδα. Πρώτο είναι το Σπήλαιο Δυρού στη Μάνη με 12.000 μέτρα.

Δείτε το Σπήλαιο Αγγίτη της Δράμας μέσα από τα εντυπωσιακά πλάνα του συνεργάτη μας, Μαρίνου Χαραλαμπόπουλου (Travel Inspiration):

Από το 2000 και μετά, μόνο τα πρώτα 500 μέτρα του σπηλαίου είναι επισκέψιμα. Είναι το μοναδικό επισκέψιμο σπήλαιο της Ελλάδας που διαρρέεται από ποτάμι.

Η περιήγηση εξασφαλίζεται μέσα από έναν τεχνητό πεζόδρομο πάνω από τα νερά του Αγγίτη. Οι εικόνες από το εσωτερικό του σπηλαίου είναι μαγευτικές.

Το σπήλαιο κυριαρχείται από λευκούς και ερυθρόμορφους σταλακτίτες διαφόρων μορφών που οφείλονται στην ύπαρξη μεταλλευμάτων, όπως μαγγάνιο, σίδηρο και χαλκό. Η θερμοκρασία παραμένει σταθερή στους 17 βαθμούς καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Ο τροχός από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας

Το Σπήλαιο Αγγίτη χωρίζεται σε δύο αίθουσες. Η μία ονομάζεται “Ακρόπολη”, η οποία, με μήκος 120 μέτρα, πλάτος 65 μ. και ύψος 45 μ., διατηρεί τα ηνία της πρωτιάς με τις μεγαλύτερες διαστάσεις ελλαδικού σπηλαίου.

Η άλλη αίθουσα λέγεται “Αίθουσα τροχού” και έχει διάμετρο 40 μέτρα και μέγιστο ύψος 15 μ.. Oφείλει το όνομά της στην παρουσία ενός μεγάλου υδραυλικού τροχού, διαμέτρου 8 μέτρων, που, από την οθωμανική εποχή, κάλυπτε τις ανάγκες ύδρευσης των γύρω περιοχών.

Στην αίθουσα τροχού έχουν βρεθεί τέσσερις εστίες προϊστορικών κτηνοτρόφων, υπολείμματα από πήλινα οικιακά σκεύη, εργαλεία, κοσμήματα από θαλασσινά κοχύλια και πήλινα σφεντάμια για την προετοιμασία του νήματος για ύφανση, χρονολογημένα την 4η π.Χ. χιλιετία.

Τέλος, το σπήλαιο αποτελεί κατοικία για νυχτερίδες, δύο μοναδικά είδη ψαριών, την μπριάνα και το τυλινάρι, και ένα μοναδικό είδος πετροκαραβίδας με γαλαζωπή απόχρωση που βρέθηκε σε βάθος 7.100 μέτρων.

Η εύρεση καραβίδων τόσο βαθιά μέσα σε ένα σύστημα σπηλιών είναι ασυνήθιστη και πιθανόν είναι το βαθύτερο σημείο μέχρι σήμερα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική που έχουν ποτέ βρεθεί καραβίδες, σύμφωνα με τον βιολόγο-ιχθυολόγο, Δρ. Μάνο Κουτράκη.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Μαρίνος Χαραλαμπόπουλος (Travel Inspiration)