Το ματωμένο ύψωμα Κάλε Γκρότο, όπου ο Πλαστήρας έκανε τελευταία νίκη στο Μικρασιατικό μέτωπο. Η διαφωνία με τον πρίγκηπα Ανδρέα

Το καλοκαίρι του 1921 η ελληνική στρατιωτική ηγεσία, μετά τις μεγάλες νίκες στις επιχειρήσεις του Ιουλίου, βρισκόταν σε δίλημμα.

Οι ανώτεροι αξιωματικοί εξέφραζαν φόβους ότι σε περίπτωση που συνεχιζόταν η προέλαση προς την Άγκυρα, ο ελληνικός στρατός θα απομακρυνόταν από τις γραμμές ανεφοδιασμού του.

Στο πολεμικό συμβούλιο που διεξήχθη στη Κιουτάχεια στις 15 Ιουλίου 1921, αποφασίστηκε τελικά η προέλαση με σκοπό την κατάληψη της Τουρκικής πρωτεύουσας.

Το ελληνικό σχέδιο

Το ελληνικό σχέδιο προέβλεπε την αποκοπή των οδών ανεφοδιασμού των Κεμαλικών δυνάμεων που βρίσκονταν στην Άγκυρα και σε δεύτερη φάση την κατάληψη της σιδηροδρομικής γραμμής, που ξεκινούσε από το Εσκί Σεχίρ και έφτανε στην Τουρκική πρωτεύουσα.

Η κατάληψη της σιδηροδρομικής γραμμής από τον ελληνικό στρατό ήταν πολύ σημαντική, καθώς θα ήταν πολύ πιο εύκολη η μεταφορά πολεμοφοδίων στις προωθημένες ελληνικές μονάδες.

Μετά τις αιματηρές, αλλά νικηφόρες μάχες στο Εσκί Σεχίρ, το Τουμλού Μπουνάρ  και το Αφιόν Καραχισάρ έφτασε η πιο δύσκολη ώρα. Της προέλασης προς Άγκυρα. Το ελληνικό σχέδιο καθόριζε ως σκοπό την καταστροφή των τουρκικών δυνάμεων ανατολικά του Σαγγάριου και στη συνέχεια την κατάληψη της Άγκυρας.

Οι επιχειρήσεις στο Κάλε Γκρότο

Το Κάλε Γκρότο ήταν μια από τις πολλές εδαφικές εξάρσεις, που υπήρχαν στην ευρύτερη περιοχή του Σαγγάριου ποταμού. Οι στρατιωτικοί τότε το χαρακτήρισαν ως μια γυμνή εδαφική έξαρση.

Ήταν ένα ύψωμα γεμάτο πέτρες και βράχους. Οι τούρκοι είχαν οργανωθεί αμυντικά σε τρεις γραμμές άμυνας μήκους 20 χιλιομέτρων.

Η ελληνική επίθεση ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1921, επικεφαλής των ελληνικών δυνάμεων ήταν ο πρίγκιπας Ανδρέας, ο οποίος έστειλε τους άντρες του να εκτελέσουν κατά μέτωπο επίθεση, κάτι στο οποίο δεν συμφωνούσε ο Πλαστήρας, ο οποίος πίστευε ότι η επίθεση θα ήταν πιο αποτελεσματική, εάν έκαναν πλαγιομετωπικές επιθετικές ενέργειες.

Η κατά μέτωπο επίθεση που διέταξε ο πρίγκιπας Ανδρέας γνώρισε παταγώδη αποτυχία. Οι Έλληνες στρατιώτες στέλνονταν σαν πρόβατα επί σφαγή στο πεδίο της μάχης και εκατοντάδες από αυτούς έπεσαν νεκροί, χτυπημένοι από τα τουρκικά πυροβόλα.

Ο Πλαστήρας βλέποντας τους Έλληνες στρατιώτες να πέφτουν ο ένας μετά τον άλλο, διέταξε αμέσως έφοδο. Η μάχη που έδωσε σε αυτό ύψωμα ήταν μια από τις πιο ένδοξες του Συντάγματός του στη Μικρά Ασία.

Η σύγκρουση διήρκησε μιάμιση ημέρα και τις βράδυνες ώρες ο Πλαστήρας σήκωσε την ελληνική σημαία στο αιματοβαμμένο ύψωμα.

Η φήμη για το θάνατο του Πλαστήρα

Λόγω των φοβερών απωλειών που υπέστη ο ελληνικός στρατός στη μάχη του Κάλε Γκρότο κυκλοφόρησε η φήμη ότι ο Πλαστήρας σκοτώθηκε στις επιχειρήσεις. Το νέο έφτασε στην Αθήνα και έπεσε βαρύ πένθος. Λίγες μέρες μετά όμως ο ίδιος ο Μαύρος Καβαλάρης, έστειλε επιστολή στο συνταγματάρχη Ζάνα, πολύ καλό του φίλο του, με την οποία διέψευδε ότι είναι νεκρός και περιέγραφε τη φονικότατη αυτή μάχη.

Η μάχη του Κάλε Γκρότο αποτελεί τη τελευταία νικηφόρα επιθετική πολεμική επιχείρηση του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία.

Οι ελληνικές δυνάμεις, παρότι κατέλαβαν το βραχώδες αυτό ύψωμα αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν στις αρχικές τους θέσεις. Ήταν μια πύρρειος νίκη των Ελλήνων καθώς ακολούθησε μια μακρά περίοδος αδράνειας, που τελικά έδωσε καθοριστικό πλεονέκτημα στους Τούρκους για την μεγάλη αντεπίθεση.

Τις μάχες του Νικολάου Πλαστήρα στη Μικρά Ασία ερεύνησε και παρουσίασε η Μηχανή του Χρόνου με το Χρίστο Βασιλόπουλο στο COSMOTE HISTORY.

Αρχική φωτογραφία: Η κατάληψη του Κάλε Γκρότο. Αιχμάλωτοι και λάφυρα. Αρχείο Πολεμικού Μουσείου για την ©Μηχανή του Χρόνου

Διαβάστε επίσης στην ΜτΧ: Η Συνθήκη της Λωζάνης. Το πλήρες κείμενο και η όλη συμφωνία περί ανταλλαγής Ελληνικών και Τουρκικών πληθυσμών