Το μακάβριο έθιμο των Τοράγια. Κρατάνε τους νεκρούς στο σπίτι για χρόνια μετά τον θάνατό τους και τους φροντίζουν. Πως εμποδίζουν την αποσύνθεση (Σκληρές εικόνες)

Στους περισσότερους πολιτισμούς, οι νεκροί θάβονται ή καίγονται λίγες μέρες μετά τον θάνατό τους. Σε ένα νησί της Ινδονησίας όμως, στο Σουλαγουέσι (Sulawesi), οι νεκροί παραμένουν όχι μόνο στην ψυχή των συγγενών, αλλά και στο σπίτι τους, ακόμη και πολλά χρόνια μετά τον θάνατό τους.

Πρόκειται για ένα έθιμο που τηρείται εδώ και αιώνες από την κοινότητα των Toraja, οι οποίοι κατοικούν στα βουνά νότια του νησιού. Πιστεύουν στην αρχέγονη ανθρώπινη θρησκεία του ανιμισμού, σύμφωνα με την οποία κάθε μορφή του φυσικού περιβάλλοντος έχει ψυχή.

Κανένας δεν γνωρίζει πότε ακριβώς άρχισε να εφαρμόζεται το τελετουργικού του θανάτου. Η γλώσσα τους και η ιστορία τους άρχισε να καταγράφεται στις αρχές του 20ου αιώνα. Μέχρι τότε όλες οι πληροφορίες και οι παραδόσεις μεταφέρονταν από στόμα σε στόμα.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι κάτοικοι άρχισαν να κρατούν τους νεκρούς σπίτι τους γύρω στον ένατο αιώνα μ.Χ.

Παρόλο που το 80% του πληθυσμού τους έχει ασπαστεί τον χριστιανισμό, σέβονται και δεν εμποδίζουν τη διεξαγωγή του τελετουργικού.

Το τελετουργικό του θανάτου

Για πολλούς Τοράγια (Toraja), οι νεκροί που βρίσκονται ακόμα στο σπίτι, δεν έχουν πεθάνει ακόμη, αλλά ότι είναι άρρωστοι και βρίσκονται σε μια κατάσταση ύπνωσης. Θεωρούν ότι η ψυχή τους είναι εκεί και ότι τους ακούνε κανονικά. Για να σταματήσουν τη φυσική αποσύνθεση του σώματος, τους κάνουν ενέσεις με φορμαλδεΰδη και τους μετατρέπουν σε μούμιες. Είναι ένας τρόπος όπως λένε, να ξεπεράσουν πιο ανώδυνα την απώλεια.

Μια γυναίκα από τους Τοράγια ανέφερε στη δημοσιογράφο του BBC, Σαχάρ Ζάντ, ότι κράτησε τον πατέρα της, Πάουλο Κιρίντα, στο σπίτι της 12 χρόνια.

“Αν τον θάψουμε κατευθείαν, θα νιώσουμε τον πόνο πολύ ξαφνικά. Δεν θα έχουμε τον χρόνο να διαχειριστούμε τη θλίψη και την απώλεια”.

Τους προσφέρουν φαγητό, νερό, καφέ, αλλά και τσιγάρα δυο φορές την ημέρα. Τους πλένουν κανονικά και τους αλλάζουν ρούχα. Στη γωνία του δωματίου, αφήνουν ένα μπολάκι, μήπως χρειαστεί να ουρήσει. Το βράδυ αφήνουν το φως του δωματίου τους αναμμένο. Όταν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας προσεύχονται, τοποθετούν και τον νεκρό δίπλα τους για να προσευχηθεί και εκείνος. Είναι μέρος της καθημερινότητάς τους.

Θεωρούν ότι αν δεν τους φροντίσουν σωστά, το πνεύμα τους θα τους στοιχειώσει. Τα παιδιά του σπιτιού δεν φοβούνται. Παίζουν γύρω τους. Τους χαιρετάνε και τους μιλάνε.

Συνήθως, οι πιο φτωχές οικογένειες κρατούν τους νεκρούς στο σπίτι μερικές εβδομάδες και μετά τους μεταφέρουν στον τάφο τους. Οι μεσαίες τάξεις συνηθίζουν να διατηρούν τα νεκρά σώματα για μήνες, ενώ οι πιο εύποροι για χρόνια. Τις περισσότερες φορές όμως, η ταφή τους καθυστερεί γιατί είναι πολύ ακριβή. Τα έξοδα για όλο το τελετουργικό μπορεί να ξεπεράσουν τα 50 χιλιάδες δολάρια.

Η “κηδεία” διαρκεί μέρες και μοιάζει με γιορτή. Παίζουν μουσική, τραγουδάνε, λένε ποιήματα και θρηνούν. Πριν να τους βάλουν στο φέρετρο, θυσιάζουν ένα βουβάλι. Σύμφωνα με την παράδοσή τους, το βουβάλι τους μεταφέρει πιο γρήγορα στη μεταθανάτια ζωή. Όσο πιο ισχυροί και πλούσιο ήταν κατά τη διάρκεια της ζωής τους τόσο πιο πολλά βουβάλια θυσιάζονται. Η σφαγή των ζώων είναι το αποκορύφωμα της τελετής και συνοδεύεται με χορό και τραγούδι.

Παράλληλα, διοργανώνουν και κοκορομαχίες, οι οποίες επίσης θεωρούνται ιερές. Το φέρετρό τους τοποθετείται μέσα σε σπηλιές, σε σκαλισμένους βράχους ή τον κρεμάνε σε γκρεμούς και στα δέντρα.

Η εκταφή

Μετά από δυο με τρία χρόνια, οι συγγενείς του νεκρού τον βγάζουν από τον τάφο του για να κάνουν μια δεύτερη κηδεία, που ονομάζεται “ma ‘nene” και σημαίνει η εκκαθάριση του νεκρού. Για τους Τοράγια είναι το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς. Γιορτάζουν την επανένωση με τον αγαπημένο τους.

Του βάζουν μοντέρνα ρούχα και αξεσουάρ, φωτογραφίζονται μαζί του και τον περιφέρουν στους δρόμους του χωριού.

Είναι ένας τρόπος να δείξουν την αγάπη τους προς το πρόσωπο που έχασαν. Δείχνουν την ευγνωμοσύνη τους γιατί χωρίς αυτόν δεν θα υπήρχαν.

Μέσα στο φέρετρο μαζί με τον νεκρό, εκτός από τα προσωπικά του αντικείμενα, βάζουν και δώρα αξίας, όπως ένα βραχιόλι, ένα ρολόι ή ακόμη και ένα διαμάντι.

Δείτε το ντοκιμαντέρ του BBC και της ρεπόρτερ Σαχάρ Ζαντ για το έθιμο των κατοίκων του Σουλαγουέσι:

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Youtube

Διαβάστε επίσης: Γιατί στη Βικτωριανή εποχή είχαν το μακάβριο έθιμο να φωτογραφίζουν τους νεκρούς; Οι μεταθανάτιες φωτογραφίες του 19ου αιώνα, που συγκέντρωσε ένας συλλέκτης.