Το λάθος του μεταφραστή που οδήγησε έναν Αφρικανό βασιλιά να κάνει πρόταση γάμου στη βασίλισσα Βικτωρία. Η βρετανική απάντηση

Το 1884 η Βικτωρία, βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας και αυτοκράτειρα των Ινδιών, έστειλε επιστολή σ’ ένα βασιλιά του λαού των Εφίκ που ζούσαν σε περιοχή της σημερινής Νιγηρίας. Στόχος της ήταν να αναπτύξει τις εμπορικές σχέσεις μεταξύ των Βρετανών και των Εφίκ.

Η απάντηση του βασιλιά ήταν να ζητήσει επίσημα σε γάμο τη Βικτωρία! Ακόμη και σήμερα, υπάρχει βασιλιάς των Εφίκ που αναμένει τη σημερινή βασίλισσα της Αγγλίας να τιμήσει την πρόταση του προγόνου του και να τον παντρευτεί.

Ποιοι είναι οι Εφίκ

Ένας από τους πολλούς λαούς της Νιγηρίας είναι οι Εφίκ, που σήμερα κατοικούν στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας κοντά στο Καμερούν. Πριν από την ίδρυση της Νιγηρίας, οι Εφίκ κυβερνούνταν από δικούς τους αρχηγούς, από τους οποίους οι πιο σημαντικοί είχαν τον τίτλο του βασιλιά.

Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Αφρική εξουσιαζόταν από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις της Ευρώπης. Όμως, οι Εφίκ απολάμβαναν μεγάλο βαθμό ελευθερίας.

Η ανοχή στο δουλεμπόριο των Ευρωπαίων

Οι ελευθερίες τους οφείλονταν στις εμπορικές επαφές που είχαν αναπτύξει από τον 18^ο αιώνα με τους Ευρωπαίους. Οι Εφίκ είχαν καταλάβει από τις αρχές του 18ου αιώνα το λιμάνι του Καλαμπάρ, ακριβώς στο κέντρο της ακτής της δυτικής Αφρικής.

Ήταν ένα από τα λιμάνια απ’ όπου οι Ευρωπαίοι μετέφεραν δούλους από την Αφρική. Επίσης, εξήγαγαν από το ίδιο λιμάνι και πολλά αγαθά και προϊόντα της μαύρης ηπείρου.

Μεταξύ 1720 και 1830, υπολογίζεται ότι πάνω από ένα εκατομμύριο δούλοι αναχώρησαν από το Καλαμπάρ, κυρίως για την Αμερική.

Για το λόγο αυτό, οι Ευρωπαίοι προτιμούσαν οι Εφίκ να ενεργούν ως μεσάζοντες στο προσοδοφόρο γι’ αυτούς δουλεμπόριο, παρά να τους υποτάξουν, όπως έκαναν με τους άλλους αφρικανικούς λαούς. Επιπλέον, η ευρύτερη περιοχή των Εφίκ παρήγαγε φοινικέλαιο που οι Ευρωπαίοι εκτιμούσαν ιδιαίτερα.

Οι σχέσεις με τους Βρετανούς

Οι Ευρωπαίοι αντάλλασσαν με τους Εφίκ διάφορα προϊόντα τους, για δούλους, φοινικέλαιο, μπαχαρικά και άλλα αγαθά.

Από τις αρχές του 19^ου αιώνα, τα περισσότερα εμπορικά πλοία που έφθαναν στο Καλαμπάρ ήταν βρετανικά. Οι Βρετανοί έμποροι έδιναν στους Εφίκ κυρίως ρούχα που ύφαιναν τα βρετανικά εργοστάσια.

Οι πρώτοι που τα φόρεσαν ήταν ο βασιλιάς, οι αρχηγοί και οι οικογένειές τους. Τους άρεσαν, και τα επέβαλαν σε όλους τους Εφίκ. Το αποτέλεσμα ήταν να γίνουν οι πρώτοι Αφρικανοί που φόρεσαν ευρωπαϊκά ρούχα αντί για τις παραδοσιακές φορεσιές τους.

Εκτός από τα ρούχα, στη διάρκεια του 19^ου αιώνα, οι Εφίκ υιοθέτησαν πολλά στοιχεία της αγγλοσαξωνικής κουλτούρας που τα αφομοίωσαν στη δική τους. Μάλιστα, υιοθέτησαν τον αγγλικανισμό και πολλοί, ακόμη και οι βασιλείς τους, πήραν αγγλικά ονόματα και επώνυμα. Αυτά όλα συνέβησαν παρ’ όλο που οι Εφίκ δεν ήταν επίσημα υπό την εξουσία των Βρετανών, που είχαν ήδη κάνει αποικία τους περιοχές της σημερινής Νιγηρίας.

Το γράμμα της βασίλισσας Βικτωρίας και η παρεξήγηση

Στα τέλη του 19^ου αιώνα, όταν η Βικτωρία ήταν βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας, οι Εφίκ είχαν δύο βασιλείς, τον Εγιάμπα τον Πέμπτο και τον Χονέστυ τον Δεύτερο. Οι Βρετανοί είχαν σταματήσει πολλά χρόνια πριν το δουλεμπόριο με τους Εφίκ. Όμως, συνέχιζαν να παίρνουν απ’ αυτούς πολλά προϊόντα.

Προμηθεύονταν κυρίως το φοινικέλαιο που χρησιμοποιούταν ευρέως από τις βρετανικές βιομηχανίες.

Η βρετανική κυβέρνηση φοβήθηκε ότι άλλα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη, και η κυρίως η ανερχόμενη δύναμη, η Γερμανία, θα προσπαθούσαν να ξεκινήσουν εμπορικές σχέσεις με τους Εφίκ σε βάρος των συμφερόντων των Βρετανών εμπόρων.

Από τους δύο βασιλείς των Εφίκ, ο Εγιάμπα ήταν πιο σημαντικός για τους Βρετανούς γιατί είχε τον έλεγχο της Καλαμπάρ. Έτσι αποφασίστηκε η βασίλισσα Βικτωρία να γράψει απευθείας σε αυτόν ενημερώνοντάς τον για την πρόθεση της βρετανικής κυβέρνησης να επεκτείνει τους εμπορικούς δεσμούς με τους Εφίκ.

Πράγματι, τo 1884 η Βικτωρία έστειλε επιστολή στον Εγιάμπα. Σε αυτή υποσχέθηκε κίνητρα και προστασία στο βασιλιά των Εφίκ, αν συνέχιζε να είναι εμπορικός εταίρος της Βρετανίας.

Η Βικτώρια υπέγραψε την επιστολή της ως «Βικτώρια, Βασίλισσα της Αγγλίας». Ο μεταφραστής της επιστολής λανθασμένα είπε στον Εγιάμπα ότι ο τίτλος της Βικτωρίας ήταν «Βασίλισσα όλων των Λευκών Ανδρών». Αυτό τον εντυπωσίασε ιδιαίτερα.

Ενημέρωσε τους αρχηγούς των Εφίκ ότι μία πολύ σπουδαία γυναίκα ήθελε να τον «προστατεύσει». Όμως, το σωστό θα ήταν να της ανταποδώσει τη χάρη κάνοντας την γυναίκα του! Οι αρχηγοί συμφώνησαν.

Ο Εγιάμπα απάντησε στη βασίλισσα Βικτωρία ότι δεχόταν να συνεχίσουν να είναι εμπορικοί εταίροι και ζήτησε να τον παντρευτεί!

Μάλιστα, υπέγραψε την επιστολή του ως «Βασιλιάς Εγιάμπα, Βασιλιάς όλων των Μαύρων Ανδρών». Στην ίδια επιστολή, ο Εγιάμπα ανέφερε στη Βικτωρία ότι με το γάμο τους όλη η ανθρωπότητα θα περνούσε στην εξουσία τους, αφού αυτή εξουσίαζε τους λευκούς και εκείνος τους μαύρους.

Η Βικτωρία ήταν τότε 67 χρονών και χήρα για πάνω από είκοσι χρόνια.

Η πρόταση γάμου που δεν έγινε αποδεκτή αλλά και δεν απορρίφθηκε..

Είναι βέβαιο ότι η Βικτωρία θα πρέπει να εξεπλάγη με την απάντηση του Εγιάμπα. Κανονικά, η επιστολή του θα οδηγούσε σε διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ της Βρετανίας και του λαού των Εφίκ. Όμως, τα βρετανικά συμφέροντα επέβαλαν στη Βικτωρία να συνεχίσει την επαφή της με τον Αφρικανό μονάρχη.

Έτσι του έστειλε απαντητική επιστολή στην οποία έγραφε ότι προσέβλεπε με χαρά στις μελλοντικές εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους. Σε αυτή, δεν έκανε την παραμικρή αναφορά στην πρόταση γάμου του Εγιάμπα.

Μάλιστα, μαζί με τη δεύτερη επιστολή της, η Βικτωρία έστειλε στον Εγιάμπα μερικά δώρα, στα οποία περιλαμβάνονταν μια βασιλική κάπα, ένα ξίφος και μια αγγλική βίβλο.

Ο βασιλιάς ερμήνευσε την αποστολή των δώρων ως σιωπηρή αποδοχή της πρότασης γάμου του. Για το λόγο αυτό τοποθέτησε ένα θρόνο δίπλα στο δικό του, όπου θα καθόταν η νέα του γυναίκα, η βασίλισσα της Αγγλίας. Αυτό δεν έγινε ποτέ αφού μέχρι το θάνατό της, το 1901, η Βικτωρία δεν συναντήθηκε με τον Εγιάμπα.

Παρά ταύτα, οι δύο μονάρχες συνέχισαν να αλληλογραφούν μεταξύ τους. Μερικές από τις επιστολές της Βικτωρίας εκτίθενται στο Εθνικό Μουσείο στο Καλαμπάρ. Το περιεχόμενό τους αναφέρεται αποκλειστικά στις εμπορικές σχέσεις των δύο λαών τους.

Σήμερα στη Νιγηρία κυκλοφορούν φήμες ότι υπήρχαν και επιστολές της Βικτωρίας στον Εγιάμπα με πιο «προσωπικό» τόνο.

Αυτές υποτίθεται ότι αγοράστηκαν από κάποιον που σχετιζόταν με τη βρετανική βασιλική οικογένεια, που στη συνέχεια τις κατέστρεψε. Οι «κακές γλώσσες» λένε ότι αυτό έγινε για να μην αποκαλυφθούν στοιχεία ότι η Βικτωρία και ο Εγιάμπα αντάλλασσαν επιστολές με ερωτικό περιεχόμενο.

Η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα

Από τις αρχές του 20^ου αιώνα, ο βασιλιάς των Εφίκ στο Καλαμπάρ έχει το όνομα «Ομπόγκ». Σήμερα ο βασιλιάς έχει διακοσμητικό ρόλο, αφού το Καλαμπάρ ανήκει στη Νιγηρία. Όμως, συνεχίζει να ασκεί μεγάλη επιρροή στους Εφίκ.

Ο τωρινός “Ομπόγκ” είναι πάνω από 70 ετών και παντρεμένος. Ωστόσο, δεν ξεχνά ότι κάποτε η βασίλισσα της Αγγλίας είχε υποσχεθεί να παντρευτεί τον βασιλιά των Εφίκ στο Καλαμπάρ.

Έτσι, στις επίσημες τελετές, δίπλα στο θρόνο του, υπάρχει και ένας ακόμη, για την βασίλισσα της Αγγλίας. Μέχρι να έλθει και να καθίσει σε αυτόν, στη θέση της έχει τοποθετηθεί η βίβλος που είχε στείλει η πρόγονός της στον Εγιάμπα. Η πραγματική σύζυγος του Ομπόγκ κάθεται πίσω από τον θρόνο που προορίζεται για τη βασίλισσα της Αγγλίας.

Πολλά στοιχεία αντλήθηκαν από ανάρτηση στην ηλεκτρονική σελίδα του BBC