Το κομμουνιστικό μανιφέστο. Η “Βίβλος” της Κομμουνιστικής Ιδεολογίας από τον Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς, που πρότεινε την αταξική κοινωνία και την κατάργηση της ιδιοκτησίας

Στις 21 Φεβρουαρίου 1847 κυκλοφόρησε ένα από τα πιο διάσημα βιβλία όλων των εποχών που κατάφερε να επηρεάσει βαθύτατα την ανθρωπότητα, το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Συγγραφείς του ηταν οι Γερμανοί φιλόσοφοι Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς. Το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” πούλησε πάνω από 500 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως και κατάφερε να οπλίσει την εργατική τάξη της εποχής ιδεολογικά και πολιτικά.

Στις 23 σελίδες του συμπυκνώνεται η βάση της κομμουνιστικής ιδεολογίας και μαζί με το “Το Κεφάλαιο” αποτελούν τα σημαντικότερα θεωρητικά έργα του μαρξισμού.

Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1908 σε μετάφραση Κωστή Χατζόπουλου.

“Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!”

Αυτή είναι μία από τις δημοφιλέστερες εκφράσεις που αποτυπώνονται στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο και συμπυκνώνει τη θεμελιώδη αρχή του μαρξισμού περί ενότητας της εργατικής τάξης. Το “Μανιφέστο” προέκυψε κατόπιν παραγγελίας της “Κομμουνιστικής Λίγκας”, μιας οργάνωσης κομμουνιστών εργατών,η οποία ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1847 στο Λονδίνο και στην οποία συμμετείχαν ο Μάρξ και ο Ένγκελς. Το βιβλίο των Γερμανών φιλοσόφων αποτελούσε ένα σχέδιο δράσης για την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος. Θεμελιώδεις έννοιες του κειμένου είναι η απαλλαγή της ανθρωπότητας από την ατομική ιδιοκτησία, η πάλη ενάντια στον ταξικό διαχωρισμό της κοινωνίας και η οργάνωση της παγκόσμιας προλεταριακής επανάστασης με στόχο μια κοινωνία χωρίς τάξεις.

Το “Μανιφέστο” ξεκίνησε το ταξίδι του στις 21 Φεβρουαρίου 1847, στην οδό Liverpool 48 σε μια συνοικία του Λονδίνου, οπού τυπώνονταν κρυφά τα πρώτα αντίτυπα. Στο βιβλίο δεν αναγράφονταν τα ονόματα των συγγραφέων, προκειμένου να αποφευχθεί η στοχοποίησή τους.

Μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου τα πρώτα 500 αντίτυπα είχαν εξαντληθεί. Ήταν ένα βιβλίο απλό και κατανοητό, ώστε να μπορούν να το διαβάσουν όλοι χωρίς εξαιρέσεις, όπως και έγινε. Στις 14 Μαρτίου κυκλοφόρησε μια δεύτερη έκδοση χιλίων αντιτύπων.

Το μανιφέστο εκδόθηκε αρχικά στα αγγλικά (1850), συντομευμένο στα γαλλικά (1872) και τα φλαμανδικά.

Η πρώτη ρωσική έκδοση κυκλοφόρησε στη Γενεύη το 1869 σαν μπροσούρα χωρίς εξώφυλλο, χωρίς αναφορά στο συγγραφέα, τον μεταφραστή, χωρίς τόπο και χρόνο έκδοσης. Ανάμεσα στο 1871 και το 1883 μεταφράστηκε σε άλλες επτά γλώσσες και μέσα στα επόμενα 40 χρόνια κατέκτησε τον κόσμο. Μέχρι το 1917 είχε εκατοντάδες εκδόσεις σε περίπου 30 γλώσσες.

Στην Ελλάδα μεταφράστηκε για πρώτη φορά από τον Έλληνα διανοούμενο και πρωτοπόρο του σοσιαλιστικού κινήματος στη χώρα, Κωνσταντίνο Χατζόπουλο. Το μεταφρασμένο έργο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Εργάτης” του Βόλου, το 1908. Έκτοτε μεταφράστηκε ξανά το 1919 από το πρώτο σοσιαλιστικό κόμμα της χώρας, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ), καθώς και από μεταγενέστερους μαρξιστές συγγραφείς. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ) επίσης επιμελήθηκε μεταφράσεις και επανεκδόσεις του “Μανιφέστου”. Οι ιδέες για πιο δίκαιη φορολογία, κατάργηση της ιδιοκτησίας και κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής, γοήτευσαν εκατομμύρια εργάτες και τον φτωχό πληθυσμό σε όλο τον κόσμο που επιθυμούσε να ζει σε μια πιο κοινωνία με καλύτερες οικονομικές συνθήκες. Άλλωστε ο λόγος ο κομμουνισμός βρήκε απήχηση ήταν η τεράστιες αδικίες.

Σύμφωνα με τον Βρετανό μαρξιστή ιστορικό, διανοούμενο και συγγραφέα Έρικ Χομπσμπάουμ το “Κομμουνιστικό Μανιφέστο” είναι το πολιτικό κείμενο με την μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα και επιρροή στον κόσμο μετά την «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη της Γαλλικής Επανάστασης». Η φράση “οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν τίποτα παρά μόνο τις αλυσίδες τους”, που αναφέρεται στο μανιφέστο είναι ίσως η πιο διάσημη φράση που μάλλον κάθε αριστερός έχει επικαλεστεί έστω και μια φορά στην ζωή του.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: Katiousa

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Ο παράξενος «ξένος» που εμφανίστηκε στην κηδεία του Μαρξ. Δεν ήταν ούτε φίλος, ούτε ιδεολογικός συνοδοιπόρος του. Γιατί ο Μαρξ είχε επιδιώξει την συναναστροφή μαζί του.