Το καλαμάκι εφευρέθηκε πριν από 5000 χρόνια. Γιατί το χρησιμοποιούσαν για να πίνουν μπύρα; Ποια ήταν δηλητηριώδη;

Το καλαμάκι είναι εφεύρεση των Σουμέριων στην αρχαία Μεσοποταμία την 4η χιλιετηρίδα π.Χ.. Στη συνέχεια, διαδόθηκε στους Αιγυπτίους και άλλους αρχαίους λαούς που είχαν επαφή με τους Σουμέριους. Τα ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών δείχνουν ότι οι πλούσιοι Σουμέριοι είχαν καλαμάκια από χρυσό. Των φτωχών ήταν από πηλό, ξύλο ή φυσικά κούφια φυτά.

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Καλαμάκια για τη μπύρα

 Πολλές απεικονίσεις σε σφραγιδόλιθους δείχνουν ότι οι Σουμέριοι χρησιμοποιούσαν τα καλαμάκια για να καταναλώνουν μπύρα. Αντίθετα με τη σύγχρονη εποχή, χρησιμοποιούσαν τα καλαμάκια, για να πίνουν πολλοί μαζί από το ίδιο αγγείο.

Η κατανάλωση μπύρας γινόταν μέσα σε μεγάλα πιθάρια ή αμφορείς και όχι σε ποτήρια, όπως με το κρασί. Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι οι Σουμέριοι και οι Αιγύπτιοι παρασκεύαζαν το ποτό μ’ ένα πολύ απλό σύστημα ζύμωσης.

Το αποτέλεσμα ήταν τα στερεά υποπροϊόντα να βυθίζονται στον πυθμένα του αγγείου και να αφήνουν την υγρή μπύρα πάνω. Έτσι μπορούσαν να πιούν τη μπύρα με τα καλαμάκια τους δίχως να παρεμβάλλονται τα στερεά υπολείμματα της ζύμωσης.

Ο λόγος γι’ αυτό ήταν ότι οι αρχαίοι αυτοί λαοί χρησιμοποιούσαν καλαμάκια, ως ένα μέσο για να διαχωρίζουν τα πολλά ιζήματα που υπήρχαν τότε στη μπύρα και όχι για λόγους υγιεινής.

Μάλιστα, κάποια πήλινα καλαμάκια από την αρχαία Αίγυπτο έχουνν στις άκρες τους τρύπες ώστε η μπύρα να φιλτράρεται από τα στερεά ιζήματα όπως καταναλωνόταν.

Σπάνια απεικόνιση

Μια ζωγραφιστή ασβεστολιθική στήλη από την Αίγυπτο που χρονολογείται στην εποχή της βασιλείας του φαραώ Αμενχοτέπ Δ΄, γνωστός ως Ακχενάτεν (1351-1334 π.Χ.), είναι μία σπάνια απεικόνιση για τον πως χρησιμοποιούταν το καλαμάκι στην αρχαία Αίγυπτο. Απεικονίζει έναν Χαναανίτη (από τη Συρία) μισθοφόρο να πίνει μπύρα μ’ ένα μακρύ καλαμάκι που το βαστά ένας υπηρέτης.

Το όνομα του είναι Τερούρα και απέναντι του σε χαμηλότερη καρέκλα κάθεται η γυναίκα του, η Αρμπούρα.

Ο Τερούρα έχει τα χαρακτηριστικά και την ενδυμασία ενός Χαναανίτη της εποχής. Η μακριά λόγχη πίσω του και το στιλέτο στη ζώνη του υποδηλώνουν ότι είναι στρατιωτικός. Πολλοί Χαναανίτες μισθοφόροι υπηρετούσαν στον αιγυπτιακό στρατό κατά τη διάρκεια του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου, στο δεύτερο μισό της δεύτερης χιλιετηρίδας π.Χ.

Τα «λούσα» της «κυρίας Τερούρα»

Ο Τερούρα δεν ήταν ένας απλός στρατιώτης, αλλά κάποιος υψηλόβαθμος αξιωματικός. Έχει ένα Αιγύπτιο υπηρέτη και η γυναίκα του φοράει την παραδοσιακή ενδυμασία και περούκα μίας Αιγυπτίας αριστοκράτισσας. Αν και το όνομά της δείχνει ότι κατάγεται από την ίδια περιοχή όπως και ο άνδρας της, έχει προσαρμοστεί απόλυτα στις πανάκριβες μόδες των γυναικών της άρχουσας τάξης της Αιγύπτου.

Ο Τερούρα διέθετε ασφαλώς αρκετό χρήμα για τα έξοδα της κυρίας του. Ήταν ευκατάστατος, αλλά όχι πλούσιος. Αυτό συνάγεται από το γεγονός ότι το καλαμάκι που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του δεν είναι χρυσό, όπως των πλουσίων. Ούτε, όμως, από ξύλο ή πηλό όπως των φτωχών.

Πρόκειται για έναν μακρύ κυρτό σωλήνα μολύβδου, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αντικείμενο της «μεσαίας τάξης».

Το επικίνδυνο καλαμάκι

Θα ήταν πολύ καλύτερα για τον Τερούρα να είχε το «ταπεινό» καλαμάκι ενός φτωχού για τη μπύρα του. Αυτό που δεν γνώριζε, βέβαια, ήταν ότι κάθε φορά που απολάμβανε το ποτό του, παρέα με την Αρμπούρα, δηλητηριαζόταν από τον μόλυβδο!

Είναι πιθανό να επιβίωσε από τις πολλές μάχες που έδωσε στην υπηρεσία των φαραώ, αλλά τελικά να πέθανε εξαιτίας του «αθώου» καλαμακίου του!