Το ιταλικό χωριό και η νορβηγική πόλη που δεν τις “βλέπει” ο ήλιος το χειμώνα. Πώς έλυσαν το πρόβλημα με καθρέπτες (βίντεο)

Καθημερινά ο ήλιος φωτίζει τον πλανήτη Γη. Αυτή, όμως, η δεδομένη κατάσταση δεν ήταν ποτέ αυτονόητη για δύο περιοχές στην Ευρώπη.

Κι αυτό, διότι, τους χειμερινούς μήνες, ο ήλιος δεν τις “βλέπει”, λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής τους θέσης. Έτσι οι κάτοικοι, για να απολαύσουν το φως, χρειάστηκε να επιστρατεύσουν την ευρηματικότητά τους και τις νέες τεχνολογίες.

Ο λόγος για το ιταλικό χωριό Βιγκανέλα (Viganella) και τη νορβηγική πόλη Ρούκαν (Rjukan). Αμφότερες είναι χτισμένες σε βαθιές κοιλάδες που περιτριγυρίζονται από μεγάλους ορεινούς όγκους, οι οποίοι “μπλοκάρουν” τις ακτίνες του ήλιου.

Αντί να “λούζονται” από το φως του ήλιου, οι δύο περιοχές βρέθηκαν να “πνίγονται” από το “βάρος” της σκιάς. Από το Νοέμβριο έως το Φεβρουάριο στη Βιγκανέλα και από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Μαρτίου στο Ρούκαν.

Ο συνδυασμός σκοταδιού και κρύου έκανε πολλούς κατοίκους να εγκαταλείψουν τη Βιγκανέλα με προορισμό πιο ηλιόλουστες και ζεστές τοποθεσίες.

Στα τέλη του 2006, οι κάτοικοι της Βιγκανέλα βρήκαν τη λύση στο πρόβλημά τους. Ένας καθρέφτης επιφάνειας 40 τετραγωνικών μέτρων, πλάτους 8 μ. και ύψους 5 μ. εγκαταστάθηκε στο απέναντι βουνό έτσι, ώστε το ηλιακό φως να αντανακλάται πάνω του και να κατευθύνεται στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Επτά χρόνια μετά, το Ρούκαν ακολούθησε την ίδια “συνταγή”. Μέχρι τότε, ένα τελεφερίκ μετέφερε τους κατοίκους της πόλης στα σημεία που φωτίζονταν απευθείας από τον ήλιο, για να εκτεθούν και να παραγάγουν βιταμίνη D.

Με την λύση του καθρέπτη, δεν χρειάζεται  οι άνθρωποι να πηγαίνουν στο φως, αλλά το φως στους ανθρώπους.

“Το φως ζεσταίνει την καρδιά μου”

Η Βιγκανέλα είναι χωριό στους πρόποδες των ιταλικών Άλπεων, κοντά στα σύνορα με την Ελβετία. Βρίσκεται “χωμένη” στη στενή κοιλάδα Αντρόνα, απέχει περίπου 130 χιλιόμετρα από το Μιλάνο και οι κάτοικοί του σήμερα δεν ξεπερνούν τις μερικές εκατοντάδες.

Το αίτημα για “λίγη λιακάδα στη χειμωνιάτικη Βιγκανέλα” ήταν διάχυτο, αλλά έπρεπε να βρεθούν οι απαραίτητοι πόροι. Χάρη στο ζήλο και τις ενέργειες του δημάρχου Πιερφράνκο Βιντάλι, ένας μεγάλος καθρέφτης, κατασκευασμένος από χάλυβα και με  βάρος ένα τόνο, μεταφέρθηκε με ελικόπτερο σε προκαθορισμένο σημείο της βουνοπλαγιάς.

Τοποθετήθηκε σε υψόμετρο περίπου 1.100 μέτρων και ένας ειδικός μηχανισμός τον περιστρέφει μέσω υπολογιστή. Με την χρήση του διαδικτύου, η θέση του μπορεί να τροποποιηθεί εξ αποστάσεως, ώστε να ακολουθεί την πορεία του ήλιου.

Το κόστος υπολογίστηκε σε 67.000 δολάρια και το κάλυψαν μια ιδιωτική τράπεζα, το χωριό και το δημοτικό συμβούλιο, σύμφωνα με τους Sunday Times.

Η αρχική επιφυλακτικότητα των κατοίκων της Βιγκανέλα σύντομα έδωσε τη θέση της στην ικανοποίηση. “Ήμουν λίγο δύσπιστος στην αρχή, αλλά τώρα είμαι αναφανδόν υπέρ. Κάνει παγωνιά εδώ και πρέπει να έχουμε τα φώτα διαρκώς αναμμένα“, είχε πει ένας ιδιοκτήτης καφέ μπαρ.

Μάλιστα, σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων, το φως του ήλιου φτάνει όχι μόνο στην πλατεία, αλλά και ορισμένες σκεπές, ταράτσες και προσόψεις σπιτιών. “Σαφώς δεν είναι τόσο δυνατό το φως όσο ο ίδιος ο ήλιος, καθώς προέρχεται από καθρέφτη, αλλά σίγουρα είμαστε χαρούμενοι γι’ αυτό“, ανέφερε μία κάτοικος στην Deutsche Welle. Η πιο συγκινητική εξομολόγηση ήταν ενός ηλικιωμένου:

“Το φως του ήλιου ζεσταίνει την καρδιά μου. Συνέβη κάτι που δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ“.

Τα τρία κάτοπτρα του Ρούκαν

Όσον αφορά το Ρούκαν, πρόκειται για πόλη στην κομητεία Βέστφολντ ογκ Τέλεμαρκ της νότιας Νορβηγίας. Βρίσκεται στη στενή κοιλάδα Βεστφιορντάλεν, την οποία διασχίζουν δύο λίμνες, ο πληθυσμός της υπολογίζεται σε λίγο περισσότερους από 3.000 κατοίκους και στην νότια πλευρά της δεσπόζει το βουνό Gaustatoppen, ύψους 1.883 μέτρων. Αυτό “ευθύνεται” για την έλλειψη απευθείας ηλιακού φωτισμού στην πόλη.

Τον 20ό αιώνα, το Ρούκαν αποτελούσε σημαντικό βιομηχανικό κέντρο, καθώς εκεί λειτουργούσε υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που απασχολούσε πολλά εργατικά χέρια. Τη δεκαετία του 1920, η μικρή νορβηγική πόλη, που απέχει περίπου τρεις ώρες από το Όσλο, κατοικείτο από 8.000 άτομα. Τον Ιούλιο του 2015, συμπεριελήφθη στον Κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Τον Οκτώβριο του 2013, τρία κάτοπτρα, επιφάνειας 17 τετραγωνικών μέτρων το καθένα, τοποθετήθηκαν σε ένα λόφο, γύρω στα 450 μέτρα πάνω από το Ρούκαν.

Όπως και στην περίπτωση της Βιγκανέλα, έτσι και εδώ οι ακτίνες του ήλιου αντανακλώνται στους καθρέφτες και το φως φτάνει στην πλατεία της πόλης. Η θέση των κατόπτρων ελέγχεται από υπολογιστή, προκειμένου να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα.

Η ιδέα για την τοποθέτηση των καθρεφτών είχε προταθεί για πρώτη φορά το 1913, από τον Νορβηγό μηχανικό και ιδρυτή της πόλης, Σαμ Έιντ. Ακριβώς εκατό χρόνια αργότερα, το όραμά του πήρε “σάρκα και οστά” χάρη στην πρόοδο της τεχνολογίας και τον Μάρτιν Άντερσεν, έναν ντόπιο καλλιτέχνη που κατάφερε να πείσει τις αρχές να εγκρίνουν το σχέδιο, ο προϋπολογισμός του οποίου ανήλθε σε 850.000 δολάρια.

“Κοιτούσαμε ψηλά και βλέπαμε τον γαλάζιο ουρανό και τον ήλιο ψηλά στις πλαγιές των βουνών, αλλά ο μόνος τρόπος που μπορούσαμε να φτάσουμε σε αυτό ήταν να βγούμε έξω από την πόλη. Και ήταν στενάχωρο, μια πόλη που οι άνθρωποι πρέπει να φύγουν, για να νιώσουν τον ήλιο“, είχε αναφέρει ο Άντερσεν στον Guardian.

Ο τεχνητός φωτισμός του Ρούκαν συνέβαλε στην ανάπτυξη του τουρισμού και κατ’ επέκταση στην αύξηση των εσόδων του δήμου. Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του πρότζεκτ, Ουστέιν Χώγκαν, “οι κάτοικοι ενθουσιάστηκαν” και “πολλοί άνθρωποι έρχονταν για να βγάλουν φωτογραφίες, να γελάσουν και να περάσουν υπέροχα“.

Υπήρξαν, όμως, και ορισμένοι κάτοικοι, οι οποίοι θεώρησαν το έργο σπατάλη χρημάτων και ισχυρίστηκαν ότι δεν τους ενδιέφερε ιδιαίτερα η αύξηση της κίνησης στην πόλη – πιθανόν συνηθισμένοι από τα τόσα χρόνια “συμβίωσης” με το σκοτάδι.

Με πληροφορίες από: The Atlantic, Guardian, The Mind Circle και Visit Rjukan

Πηγές εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia, WikimediamtxCommons και Youtube