Το γκράφιτι των αρχαίων Ελλήνων μισθοφόρων στο ναό του Ραμσή Β΄. Αντέχει 2610 χρόνια και αποτελεί αντικείμενο μελέτης

του ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το 2018 μία 15χρόνη Ελληνίδα έγραψε με μαρκαδόρο “Η Λίνα είναι τέλεια” στη γέφυρα Πόντε Βέκιο της Φλωρεντίας. Η μικρή Λίνα ήθελε με τον τρόπο αυτό να αφήσει το “αποτύπωμά της” πάνω σ’ ένα σημαντικό πολιτιστικό μνημείο. Οι ντόπιοι, όμως, δεν κατάλαβαν τις “αγαθές προθέσεις” της Λίνας, τη συνέλαβαν και την τιμώρησαν με πρόστιμο 150 ευρώ.

2610 χρόνια πιο πριν, κάποιοι Έλληνες στρατιώτες, έκαναν τα ίδια και χειρότερα με τη Λίνα. Όχι μόνο δεν τιμωρήθηκαν, αλλά το “αποτύπωμά τους” τα τελευταία 200 χρόνια αποτελεί αντικείμενο μελέτης ιστορικών και φιλολόγων. Όπως γνωρίζουμε από τον Ηρόδοτο και τον Διόδωρο, ο φαραώ της Αιγύπτου, Ψαμμήτιχος Β΄ (595-589 π.Χ.) είχε προσλάβει Έλληνες μισθοφόρους, κυρίως Ίωνες, για τις διάφορες εκστρατείες του. Κάποιοι απ’ αυτούς που πήραν μέρος στην εκστρατεία του Ψαμμήτιχου στη Νουβία μεταξύ 593 και 591 π.Χ., χάραξαν τα ονόματά τους στα πόδι ενός από τα κολοσσιαία αγάλματα του φαραώ Ραμσή Β’ μπροστά στον ναό του Αμπού Σιμπέλ. Η διαφορά τους με τη Λίνα ήταν ότι ενώ αυτή χρησιμοποίησε μαρκαδόρο στο Πόντε Βέκιο οι μισθοφόροι στο Αμπού Σιμπέλ χάραξαν τα ονόματά τους με πελέκι! Έτσι έκαναν ζημιά στο μνημείο αλλά τα ονόματά σας διατηρήθηκαν για τις επόμενες δυόμιση χιλιετίες. Οι στρατιώτες έγραψαν:

Όταν ο βασιλιάς Ψαμμήτιχος εκστράτευσε στην Ελεφάντινη. Αυτό γράφτηκε από αυτούς που ήταν μαζί με τον Ψαμμήτιχο, γιο του Θεοκλή. Έπλευσαν και έφθασαν πέρα από τον Κέρκιο, μέχρι εκεί που τους επέτρεπε ο ποταμός (Νείλος). Ο Ποτασίμτο ήταν επικεφαλής των ξένων (στρατιωτών) και ο Άμασις των Αιγυπτίων. Μας έγραψε ο Άρχων γιος του Αμοίβιχου και ο Πέλεκυς γιος του Κανένα

Ακολουθούν ονόματα Ελλήνων μισθοφόρων, κάποιοι με τα πατρώνυμα και τις περιοχές καταγωγής τους (Ρόδος και Μικρά Ασία). Ένας μάλιστα είναι αδελφός του Άρχοντα που χάραξε το γκράφιτι αφού έχουν το ίδιο -σπάνιο- πατρώνυμο.

Το γκράφιτι μας δίνει πολύτιμα στοιχεία για τις σχέσεις Ελλήνων και Αιγυπτίων, και επίσης δείχνει ότι στην Αρχαϊκή εποχή η γραφή υπήρξε αρκετά διαδεδομένη στους Έλληνες. Επιπλέον, αποκαλύπτει ότι οι Έλληνες μισθοφόροι διέθεταν χιούμορ καθώς το γκράφιτι συμπεριλαμβάνει και ένα από τα παλαιότερα καταγεγραμμένα αστεία. Ο Άρχων γιος του Αμοιβίχου που το χάραξε μνημονεύει και τη συμβολή του εργαλείου του, έναν πελέκι ή πέλεκυ. Όμως ο πέλεκυς δεν έχει πατέρα και έτσι ο Άρχων τον μνημονεύει ως ο «Πέλεκυς γιος του Κανένα» (“Ουδαμός”). Έτσι ο Έλληνας μισθοφόρος, έδειξε ότι εμπνεύστηκε από την Οδύσσεια του Ομήρου και πιο συγκεκριμένα από τη σκηνή του Οδυσσέα με τον Πολύφημο Κύκλωπα.

Πηγή αρχικής εικόνας: Greecehighdefinition

Διαβάστε στη ΜτΧ:  Πώς δημιουργήθηκαν τα πρώτα γκράφιτι στο Λονδίνο από την εποχή του Μεσαίωνα και τι συμβόλιζαν; Πώς ξεχώριζαν οι μπαρμπέρηδες που έκαναν και χειρουργικές επεμβάσεις…