Το φιλί στην Times Square. “Δεν ήταν συναινετικό”, είπε η πρωταγωνίστρια… αν είναι αυτή

14 Αυγούστου 1945. Οι Αμερικανοί πανηγυρίζουν στην Times Square της Νέας Υόρκης την ανακοίνωση του προέδρου Χάρι Τρούμαν. Η Ιαπωνία είχε πλέον παραδοθεί και με δεδομένη τη συνθηκολόγηση της Γερμανίας τρεις μήνες νωρίτερα, το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχε έρθει.

Κατά τη λεγόμενη “Ημέρα Νίκης εναντίον της Ιαπωνίας” (“Victory over Japan Day” – V-J Day), τραβήχτηκε μία από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες της ιστορίας: το φιλί του ναύτη σε μια γυναίκα.

Όμως, τα πρόσωπα των δύο πρωταγωνιστών δεν φαίνονταν καθαρά. Τα επόμενα χρόνια, πολλοί άνδρες και γυναίκες διεκδίκησαν τη δόξα ώσπου, το 2012, ένα βιβλίο έλυσε, σε μεγάλο βαθμό, το μυστήριο της ταυτότητας των εικονιζόμενων.

“Αν ο άνδρας δεν φορούσε μαύρα και η γυναίκα λευκά, δεν θα είχα τραβήξει ποτέ τη συγκεκριμένη φωτογραφία”

Μέσα στο γενικότερο ενθουσιασμό που επικρατούσε, ένας ναύτης του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ άρπαξε μια γυναίκα με άσπρα ρούχα και της έδωσε ένα δυνατό φιλί στο στόμα. Οι δύο πρωταγωνιστές δεν γνωρίζονταν μεταξύ τους

Τη στιγμή απαθανάτισε ο Γερμανοαμερικανός φωτορεπόρτερ, Άλφρεντ Άιζενστατ και η φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Life στις 27 Αυγούστου 1945, ως μέρος ενός αφιερώματος για τη νίκη των Αμερικανών.

“Στην Times Square της Νέας Υόρκης μια ασπροντυμένη γυναίκα κρατάει σφιχτά την τσάντα και τη φούστα της ενώ ένας ασυγκράτητος ναύτης τοποθετεί τα χείλη του κατευθείαν πάνω της“, ήταν η λεζάντα που συνόδευε τη θρυλική φωτογραφία.

Όπως αποκάλυψε ο Άιζενστατ στο βιβλίο του “The Eye of Eisenstaedt“, εάν ο άνδρας δεν φορούσε μαύρα και η γυναίκα λευκά, δεν θα είχε τραβήξει ποτέ τη συγκεκριμένη φωτογραφία:

“Περπατούσα ανάμεσα στα πλήθη στην Times Square, την Ημέρα Νίκης έναντι της Ιαπωνίας (V-J Day). Είδα έναν ναύτη να τρέχει στο δρόμο και να αρπάζει κάθε κορίτσι που έβλεπε.

Τότε ξαφνικά, αστραπιαία, είδα κάτι λευκό να αρπάζεται. Γύρισα και έκανα κλικ τη στιγμή που ο ναύτης φίλησε τη νοσοκόμα“, πρόσθεσε ο φωτορεπόρτερ.

Εκτός από τον Άιζενστατ, ένας ακόμη φωτογράφος, ο Βίκτορ Γιόργκενσεν απαθανάτισε τη στιγμή του φιλιού για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ.

Η δική του φωτογραφία τραβήχτηκε από διαφορετική γωνία λήψης, δημοσιεύτηκε στους New York Times και είχε τον τίτλο “Φιλώντας το τέλος του πολέμου“.

Οι διαμάχες για την ταυτοποίηση των πρωταγωνιστών

Η φωτογραφία έκανε τον γύρο του κόσμου κι έγινε το σύμβολο της νίκης ενός χαρούμενου έθνους. Όλοι όσοι την είδαν ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τη νοσοκόμα και τον ναύτη.

Όμως, όπως ήταν φυσικό, ο Άιζενστατ δεν κράτησε τα ονόματα των πρωταγωνιστών του. Η αναζήτηση για την ταυτότητα του μυστηριώδους ζευγαριού ξεκίνησε αρκετές δεκαετίες αργότερα.

Στα τέλη του 1970, η Έντιθ Σέιν, νοσοκόμα στο Doctors Hospital της Νέας Υόρκης, έστειλε γράμμα στο περιοδικό Life, υποστηρίζοντας ότι εκείνη ήταν η γυναίκα της φωτογραφίας. Μέχρι το θάνατό της, το 2010, περιόδευε σε όλη τη χώρα κάνοντας ομιλίες.

Σύμφωνα με την ίδια, είχε παραμείνει σιωπηλή όλα αυτά τα χρόνια, διότι “δεν πίστευε ότι ήταν αξιοπρεπές, αλλά οι καιροί άλλαξαν“. Το περιοδικό απηύθυνε έκκληση για να βρει τον μυστηριώδη ναύτη.

Ακολούθησε πλημμυρίδα απαντήσεων, με πάνω από 20 άνδρες να διεκδικούν τη δόξα του ναύτη με το παθιασμένο φιλί.

Ένας από αυτούς, ο Γκλεν Μακ Ντάφι εμφανίστηκε ως ο επικρατέστερος. Είχε την υποστήριξη της ιατροδικαστίνας της αστυνομίας του Χιούστον, Λόις Γκίμπσον.

Συνέκρινε δεκάδες φωτογραφίες του Μακ Ντάφι με την ιστορική φωτογραφία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πολλά χαρακτηριστικά ταίριαζαν.

Σε μια συνέντευξη που έδωσε, πάντως, ο Μακ Ντάφι στο ABC News, παρουσίασε μια εκδοχή διαφορετική από τις αναμνήσεις του φωτογράφου Άιζενστατ.

Ισχυρίστηκε πως η γυναίκα τον είδε, του άνοιξε την αγκαλιά της και, ύστερα, εκείνος τη φίλησε για πολλή ώρα, ώστε ο Άιζενστατ να μπορέσει να τραβήξει τη φωτογραφία:

“Είδα έναν άνδρα να τρέχει προς το μέρος μας. Νόμιζα ότι ήταν κάποιος ζηλιάρης σύζυγος ή φίλος που ερχόταν να μου ρίξει μπουνιά στα μάτια. Σήκωσα το βλέμμα και είδα ότι έβγαζε φωτογραφία και τη φίλησα όσο χρειαζόταν για να τη βγάλει“.

Το περιοδικό Life δεν πήρε ποτέ θέση επί του θέματος. Το 2008, η συντάκτρια, Μπόμπι Μπέικερ Μπάροους δήλωσε: “Λάβαμε αξιώσεις από μερικές νοσοκόμες και δεκάδες ναύτες, αλλά δεν μπορέσαμε ποτέ να αποδείξουμε ότι κάποιοι από αυτούς ήταν οι πραγματικοί πρωταγωνιστές“.

Η οριστική λύση του μυστηρίου

Το 2012, οι συγγραφείς Λόρενς Βέρια και Τζορτζ Γκαλντορίσι κυκλοφόρησαν την πιο ολοκληρωμένη μελέτη γύρω από τη διάσημη φωτογραφία.

Στο βιβλίο τους με τίτλο “Το φιλί του ναύτη: το μυστήριο πίσω από τη φωτογραφία-σύμβολο του τέλους του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου“, έγραψαν πως τα πραγματικά πρόσωπα ήταν ο Τζορτζ Μεντόνσα και η Γκρέτα Ζίμερ Φρίντμαν.

Προσέφυγαν σε κορυφαίους εμπειρογνώμονες και χρησιμοποίησαν ως τεκμήρια συνεντεύξεις με τους υποψήφιους διεκδικητές, επιστημονικές και ιατροδικαστικές έρευνες και τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου υψηλής τεχνολογίας.

Βασιζόμενοι σε αυτά, οι Βέρια και Γκαλντορίσι απέκλεισαν άνδρες όπως ο Μακ Ντάφι. Ανέφεραν, επίσης, ότι η Έντιθ Σέιν δεν θα μπορούσε να ήταν η γυναίκα της φωτογραφίας, επειδή το ύψος της ήταν αρκετά μικρότερο από αυτό της εικονιζόμενης.

Κατά τους συγγραφείς, η Σέιν δεν είπε ψέματα. Εκείνη την ημέρα, δόθηκαν πολλά αυθόρμητα φιλιά και, πιθανότατα, ένας άλλος άνδρας την αγκάλιασε και νόμιζε ότι ήταν εκείνη στη φωτογραφία.

Η αντάμωση των δύο πρωταγωνιστών

Το 2005, η Γκρέτα Φρίντμαν έδωσε συνέντευξη στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου, στο πλαίσιο του Veterans History Project. Είπε πως ήταν 21 ετών και, στην πραγματικότητα, εργαζόταν ως βοηθός οδοντιάτρου.

“Ο λόγος που άρπαξε κάποια ντυμένη σαν νοσοκόμα ήταν ότι ένιωθε ιδιαίτερα ευγνώμων στις νοσοκόμες που φρόντιζαν τους τραυματίες του πολέμου“, ανέφερε η Φρίντμαν.

Επίσης, δεν γνώριζε καν ότι είχε φωτογραφηθεί. Είδε την εικόνα για πρώτη φορά τη δεκαετία του ’60, στο βιβλίο του Άιζενστατ.

“Όταν την είδα, δεν το πίστευα, γιατί ξέρω ότι μου συνέβη, και είναι ακριβώς η σιλουέτα μου και αυτό που φορούσα και ειδικά το χτένισμα μου“, είπε χαρακτηριστικά.

Το 1980, το περιοδικό Life ζήτησε από τον Μεντόνσα και τη Φρίντμαν να συναντηθούν στην Times Square. Οι δύο πρωταγωνιστές ανταποκρίθηκαν, αν και η Φρίντμαν δεν δέχθηκε να κάνει ξανά αναπαράσταση της σκηνής.

“Δεν ήταν επιλογή μου να με φιλήσουν”

Στην ερώτηση για το πως αισθάνθηκε τη στιγμή του φιλιού, η Φρίντμαν δήλωσε πως δεν ήταν ούτε συναινετικό ούτε ρομαντικό:

“Ένιωθα ότι ήταν πολύ δυνατός, με κρατούσε σφιχτά. Ήταν απλώς κάποιος που γιόρταζε. Το φιλί δεν ήταν μια ρομαντική στιγμή. Δεν ήταν επιλογή μου να με φιλήσουν.

Ήταν μια έκφραση ευγνωμοσύνης στο Θεό που ο πόλεμος τελείωσε. Δεν μου είπε τίποτα την ώρα του φιλιού. Ήταν μια σιωπηρή πράξη. Μετά φύγαμε και οι δύο, πήρε ο καθένας το δρόμο του“.

Ο Μεντόνσα είχε παραδεχθεί, σε συνέντευξή του, ότι είχε πιει εκείνη την ημέρα κι ενώ επρόκειτο να βγει ραντεβού με μια άλλη γυναίκα. Ανέκαθεν υποστήριζε σθεναρά ότι ήταν ο ναύτης της φωτογραφίας.

Μάλιστα, έκανε μήνυση στο Life, με την αιτιολογία ότι δεν ανέφερε το όνομά του, αλλά η υπόθεση δεν προχώρησε.

Με αφορμή τα λόγια της Φρίντμαν, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αναθεώρησαν την οπτική τους για το φιλί. Δεν το έβλεπαν πλέον ως απεικόνιση μιας στιγμής ρομαντισμού, αλλά ως μια σεξουαλική επίθεση σε δημόσια θέα.

Διόλου τυχαία, το Φεβρουάριο του 2019, άγνωστοι βανδάλισαν το άγαλμα “Unconditional Surrender” στην πόλη Σαρασότα της Φλόριντα, που αναπαριστά τον Μεντόνσα και τη Φρίντμαν, γράφοντας τη λέξη #metoo

See more

At approximately 12:53 am, our Officers were dispatched to the intersection of N Gulfstream Ave & Bayfront Dr reference to an unknown individual spray painting ‘# MeToo’ on the Unconditional Surrender statue. Additional information is at https://t.co/gv10lGhcja pic.twitter.com/JakU8aI7QY

— Sarasota Police Department (@SarasotaPD) February 19, 2019

Ανεξαρτήτως οπτικής, πάντως, η φωτογραφία έχει καταχωρηθεί στα χρονικά ως μία από τις διασημότερες όλων των εποχών. Ο Τζορτζ Μεντόνσα πέθανε το Φεβρουάριο του 2019, σε ηλικία 95 ετών. Η Γκρέτα Φρίντμαν είχε φύγει από τη ζωή τρία χρόνια νωρίτερα, το Σεπτέμβριο του 2016.

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Youtube