Οκτώβριος 1930. Ένα πρωτοφανές φαρμακευτικό σκάνδαλο ξεσπάει στην Ελλάδα. Σε μια εποχή που η ελονοσία και η γρίπη θέριζαν, παρτίδες του φαρμάκου που χρησιμοποιούταν ευρέως για την αντιμετώπισή τους, βρέθηκε νοθευμένο. Εκατοντάδες δισκία κινίνης στην πραγματικότητα περιείχαν αλεύρι!
Η κινίνη ήταν το βασικό φάρμακο κατά της ελονοσίας και της γρίπης, ασθένειες που θέριζαν στα χρόνια του μεσοπολέμου. Κυκλοφορούσε σε λευκά δισκία, ενώ οι πιο ακριβές εκδοχές ήταν επικαλυμμένες με ζάχαρη και έμοιαζαν με κουφέτα. Η γεύση της σκέτης ουσίας ήταν τόσο έντονη που επικράτησε το ρητό: «πιες το, δεν είναι κινίνο».
Ιδιαίτερα τις δεκαετίες του ’20 και του ’30, η ελονοσία στην Ελλάδα είχε πάρει διαστάσεις επιδημίας. Στην έξαρση αυτή συνέβαλλαν τα πενιχρά ιατρικοφαρμακευτικά μέσα της εποχής, καθώς και η φτώχεια μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Η κινίνη δεν χρησιμοποιούταν μόνο από τους νοσούντες για την απάλυνση των συμπτωμάτων, αλλά και από τον υγιή πληθυσμό για προληπτικούς λόγους.
Άνθρωποι υγιέστατοι συνήθιζαν να παίρνουν μέχρι και δύο χάπια την ημέρα, προκειμένου να αποτρέψουν το ενδεχόμενο ο θανατηφόρος πυρετός να τους “επισκεφθεί”. Σε πολλές περιπτώσεις ωστόσο, η προληπτική μέθοδος δεν λειτουργούσε και οι πολίτες νοσούσαν.
Νοθευμένη κινίνη
Τον Οκτώβριο του 1930, ο Ελευθέριος Βενιζέλος διένυε ήδη τον τρίτο χρόνο της πρωθυπουργικής του θητείας. Όταν ξέσπασε το σκάνδαλο της κινίνης, είχε μόλις “κοπάσει” ένα άλλο σκάνδαλο για την τιμή του άρτου. Συγκεκριμένα, ο διευθυντής του Χημείου του Κράτους, Ευστράτιος Γαλόπουλος, εντόπισε ένα αγορανομικό λάθος που είχε οδηγήσει στην αύξηση της τιμής του ψωμιού σε όλη τη χώρα κατά 50 λεπτά ανά οκά.
“Ο κύριος Γαλόπουλος είναι ένας εντιμώτατος και άσπιλος άνθρωπος”, δήλωνε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Wikimediamtx Commons
Ο Γαλόπουλος τότε, δέχθηκε τα εύσημα μεγάλης μερίδας του τύπου, αλλά και του ίδιου του Βενιζέλου, ο οποίος αισθάνθηκε ότι δικαιωνόταν για την απόφασή του να τον διορίσει στη νευραλγική αυτή θέση.
Ο Γαλόπουλος δεν προερχόταν από πλούσιο σπίτι, ούτε από οικογένεια πολιτικών. Καταγόταν από την Κέα, ήρθε στην Αθήνα να σπουδάσει Χημεία και χάρη στις ικανότητές του, σταδιακά “αναρριχήθηκε” στα δημόσια αξιώματα. Μετά τον αρχικό διορισμό του στο υπουργείο Οικονομικών, μετατέθηκε στο υπουργείο Επισιτισμού όπου και “ειδικεύτηκε” στο ζήτημα του άρτου. Από εκεί, πέρασε από διάφορες θέσεις του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, ενώ αργότερα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην σύσταση του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού. Χάρη στην επιμονή του, επιτεύχθηκε η συγκέντρωση όλων των χημικών εργαστηρίων της Ελλάδας στο Γενικό Χημείο, γι’ αυτό και σύντομα προήχθη σε διευθυντή του.
Η εικόνα του Γαλόπουλου στην κοινή γνώμη ήταν ιδεατή: ένας έντιμος και ικανός επιστήμονας διορισμένος σε μία θέση-κλειδί, κομμένη και ραμμένη για την αξιοποίηση των προσόντων του.
Με όσο κόπο, χρόνο και έργα χτίστηκε αυτή η εικόνα όμως, με τόση ευκολία έμελλε να καταποντιστεί. Στα μέσα του Οκτωβρίου του 1930, σε νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης εντοπίστηκαν παρτίδες κινίνης, όπου μέρος του περιεχομένου των δισκίων είχε αντικατασταθεί με αλεύρι.
Αρχικά, όλες οι υποψίες έπεσαν στις φαρμακευτικές εταιρείες. Ο Γαλόπουλος είχε μετοχές σε πολλές από αυτές, και παράλληλα χειριζόταν εκ των έσω τις διαπραγματεύσεις τους με το κράτος και ήταν υπεύθυνος του ελέγχου των προμηθειών. Έτσι οι κατηγορίες μετατέθηκαν σε εκείνον. Είχε άμεσο όφελος από την συγκάλυψη της νοθευμένης κινίνης, καθώς οι φαρμακοβιομηχανίες θα εμπορεύονταν την παρακρατημένη κινίνη προς το οικονομικό τους όφελος.
Πρωτοσέλιδο της 27ης Νοεμβρίου του 1930. Λίγες μέρες μετά, ο Γαλόπουλος συνελήφθη.
Τον Νοέμβριο ο Βενιζέλος διέταξε κατεπείγουσα έρευνα για να αποδοθούν επισήμως ευθύνες. Τότε, ο ανακριτής κάλεσε τον Ευστράτιο Γαλόπουλο σε απολογία. Καθώς δεν πείστηκε από τους ισχυρισμούς του, τον Δεκέμβριο, διέταξε την προφυλάκιση του διευθυντή του Γενικού Χημείου, κρίνοντάς τον βασικό ύποπτο.
Πολύ γρήγορα, το ζήτημα πήρε πολιτικές διαστάσεις. Η αντιπολίτευση έφερε το θέμα στη Βουλή, κατηγορώντας τον Βενιζέλο για την εύνοια που είχε δείξει στον Γαλόπουλο. Ο Έλληνας πρωθυπουργός, από την άλλη, συνέχισε να τον υποστηρίζει, λέγοντας ότι θα περιμένει η υπόθεση να τελεσιδικήσει.
Η αθώωση
Διαμεσολάβησε μισός χρόνος έως ότου το ζήτημα φτάσει στις δικαστικές αίθουσες. Μέχρι τότε σύσσωμος ο ελληνικός τύπος είχε καταδικάσει τον Ευστράτιο Γαλόπουλο ως διεφθαρμένο, προδότη, ασυνείδητο και επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Όποια και να ήταν η απόφαση του δικαστηρίου, το πλήγμα για τη φήμη του ήταν πια ανεπανόρθωτο.
Στο εδώλιο οδηγήθηκαν και άλλα διευθυντικά στελέχη του Γενικού Χημείου, καθώς και οι πρόεδροι των εμπλεκόμενων φαρμακοβιομηχανιών. Μετά από 50 μέρες διεργασιών, στις 20 Ιουνίου του 1931 βγήκε η απόφαση. Το πενταμελές εφετείο απάλλαξε τον Γαλόπουλο και τους συναδέλφους του στο χημείο από όλες τις κατηγορίες περί απάτης και υπεξαίρεσης.
Η νοθευμένη κινίνη είχε βρεθεί σε μία μόνο παρτίδα από δισκία. Σε όλα τα υπόλοιπα δείγματα που εξετάστηκαν βρέθηκε μια μικρή αστάθεια της ποσότητας που όμως δεν ξεπερνούσε τα δύο χιλιοστά. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις η αστάθεια αυτή ήταν προς τα πάνω, δηλαδή τα δισκία περιείχαν δηλαδή περισσότερη κινίνη! Μία τόσο μικρή απόκλιση δεν κρινόταν παράνομη, καθώς προβλεπόταν από την σύμβαση με τους εργολάβους. Για την προβληματική παρτίδα καταδικάστηκαν οι υπεύθυνοι των φαρμακευτικών.
Σκίτσο του Ευστράτιου Γαλόπουλου.
Μεγάλο μέρος του τύπου, που έως τότε “κατακεραύνωνε” τον Γαλόπουλο, κάλυψε την αθώωσή του “επιδερμικά”.
Είναι χαρακτηριστικό ένα απόσπασμα του “Ελεύθερου Βήματος” της 21ης Ιουνίου. Αναφορά στην απόφαση γίνεται στην τελευταία σελίδα, ενώ ένας δημοσιογράφος με μία σύντομη επιφυλλίδα εκφράζει την απόγνωσή του για την άδικη και απάνθρωπη αντιμετώπιση του Γαλόπουλου και των συναδέλφων του όλους αυτούς τους μήνες:
«Γύρω από την εγκληματικήν πράξιν της νοθείας, υφάνθη η στυγερωτέρα συνωμοσία εις βάρος του ελληνικού λαού και της πολιτείας του και των θεσμών του και της ηθικής του. (…) Εγράφησαν ολόκληρα μυθιστορήματα εις βάρος των και επί τη βάση αυτών επεδιώχθη ο οικτρότερος ηθικός εκβιασμός και της δημοσίας γνώμης και της πολιτείας και της δικαιοσύνης. Ή μήπως θα λησμονηθή ποτέ ότι η ταπεινή εμπάθεια και ο κιτρινισμός έφθασαν να υπερβούν και αυτάς τας σκοτεινάς αντιλήψεις του μεσαίωνος, και να αποφαίνονται ότι είτε αθωωθούν, είτε καταδικαστούν οι κατηγορούμενοι, δέον να θεωρηθούν πλέον ως ηθικώς νεκροί;»
Η εμπάθεια και ο κιτρινισμός που αναφέρει ο αρθρογράφος λησμονήθηκαν εν τέλει. Η εικόνα του Ευστράτιου Γαλόπουλου δεν αποκαταστάθηκε ποτέ στην κοινή γνώμη. Ακόμα και όταν τρία χρόνια αργότερα, επί κυβερνήσεως Τσαλδάρη, έγινε αναθεώρηση της δίκης Γαλόπουλου και αθωώθηκε τελεσίδικα, ο ίδιος παρέμενε “ανθρώπινο ερείπιο” από την δημόσια διαπόμπευσή του. Δεν επέστρεψε ποτέ στην Αθήνα. Το όνομα του έμεινε για πολλά χρόνια στην συνείδηση του ελληνικού λαού ως συνώνυμο της κρατικής διαφθοράς και της συγκάλυψης…
αρχική εικόνα: Wikimediamtx Commons
Ειδήσεις σήμερα:
- Πλημμύρες Ισπανία. Στους 207 οι νεκροί στη Βαλένθια. Άγνωστος παραμένει ο αριθμός των αγνοούμενων
- Αμπελόκηποι. Ταυτοποιήθηκε ο νεκρός άνδρας στο διαμέρισμα που έγινε η έκρηξη. Δυο συλλήψεις. Καταζητείται μια 30χρονη
- Ηλιοφάνεια, χωρίς βροχές με σταθερές θερμοκρασίες. Αναλυτική πρόγνωση
- “Όχι” της Χαμάς για σύντομη εκεχειρία στη Γάζα. Τι ζητά η οργάνωση
Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ