Το πιο αμφιλεγόμενο χριστουγεννιάτικο τραγούδι, που κατηγορήθηκε ως “ομοφοβικό και σεξιστικό”. Το Fairytale of New York των the Pogues, που θεωρούν τη λογοκρισία του BBC γελοία

Το Νοέμβριο του 2020, το BBC ανακοίνωσε ότι ένα από τα κλασικότερα αγγλόφωνα χιτ των Χριστουγέννων, θα ακούγεται μόνο λογοκριμένο από τους ραδιοφωνικούς σταθμούς του.

Ο λόγος για το “Fairytale of New York”, ένα τραγούδι που τα τελευταία 30 χρόνια έχει μπει πολλές φορές στο στόχαστρο των υπέρμαχων της πολιτικής ορθότητας.

Ομοφοβικό, σεξιστικό, προσβλητικό, αντιαισθητικό, είναι οι κυριότερες κατηγορίες που του προσάπτονται. Σε αντίθεση με τα περισσότερα κομμάτια με τα οποία γειτνιάζει στις χριστουγεννιάτικες playlist, οι στίχοι του τραγουδιού των The Pogues δεν μιλούν για στολισμούς, γιορτές και αγάπη.

Το ντουέτο με την Kirsty MacColl που κυκλοφόρησε το 1987, είναι στην ουσία ένας διάλογος μεταξύ ενός άστεγου Ιρλανδού που τριγυρνά στους δρόμους της Νέας Υόρκης και μίας συμπατριώτισσάς του, πρώην αγαπημένης του. Η έμπνευσή του στιχουργού και μέλους της μπάντας, Τζεμ Φάινερ, ήταν το ομότιτλο μυθιστόρημα του JP Donleavy, που εξιστορεί το δραματικό ταξίδι ενός άντρα από την Ιρλανδία στο Μανχάταν.

Οι στίχοι του τραγουδιού των The Pogues μας μεταφέρουν χρονικά στην περίοδο των Χριστουγέννων. Ο ρυθμός και η μελωδία είναι επίσης γιορτινά. Τα λόγια ξεκινούν με ευχάριστες χριστουγεννιάτικες αναμνήσεις του παρελθόντος. Ωστόσο, μετά το πρώτο ρεφραίν αρχίζει μία ανταλλαγή λεκτικών πυρών με την ερμηνεύτρια και ο τόνος αλλάζει απροσδόκητα.

“You’re a bum – Είσαι μία αλήτισσα

You’re a punk – Είσαι ένα φρικιό

You’re an old slut on junk – Είσαι μία παλιοπ##νη (που έχει πέσει) στα ναρκωτικά

Lying there almost dead on a drip in that bed – Ξαπλωμένη εκεί, σχεδόν πεθαμένη, μούσκεμα στο κρεβάτι”

“You scumbag, you maggot – Καθίκι, σκουλήκι

You cheap lousy faggot – Φτηνέ, άθλιε πού##η

Happy Christmas your arse – Καλά Χριστούγεννα στον κ#λο σου

I pray God it’s our last – Προσεύχομαι στο Θεό να είναι τα τελευταία μας”.

Οι παραπάνω στροφές είναι οι δύο αμφιλεγόμενες. Από τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του, τη δεκαετία του ’80 και του ’90, πολλοί έσπευσαν να διαμαρτυρηθούν ότι οι στίχοι ήταν ακατάλληλοι και δεν έπρεπε να ακούγονται στο ράδιο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συγκεκριμένα, οι λέξεις που «ενοχλούσαν» το κοινό ήταν το “faggot”, το “arse” και το “slut”.

Σε ζωντανή εμφάνιση της μπάντας το 1992 κατά τη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής, η τραγουδίστρια Kirsty MacColl αντικατέστησε το “faggot” με τη λέξη “haggard” (“κουρέλι”). Πολλοί μεγάλοι σταθμοί και μουσικά κανάλια, όπως το MTV,  επίσης κάλυπταν τις “κακές” λέξεις. Ορισμένοι μόνο το “faggot”, άλλοι το “slut”, κάποιοι και τις τρεις.

Και πάλι όμως, το κοινό δεν ήταν ευχαριστημένο.

Όταν οι παραγωγοί αποφάσιζαν να κόβουν τους επίμαχους στίχους, μία μερίδα των ακροατών τους κατηγορούσε για λογοκρισία και φίμωση της τέχνης.

Αντίθετα, όταν άφηναν το τραγούδι να παίξει κανονικά, η άλλη πλευρά έκανε παράπονα για ανηθικότητα και έλλειψη αισθητικής.

Την τελευταία δεκαετία, το ζήτημα έχει μετατοπιστεί από το πεδίο της κακής αισθητικής και της ακαταλληλότητας σε πιο συγκεκριμένες κατηγορίες περί ομοφοβίας και σεξισμού. Η λέξη “faggot” θεωρείται ένας άκρως προσβλητικός όρος για τους γκέι, ενώ το “slut” (πόρνη) είναι εξίσου ανεπίτρεπτο να ακούγεται από έναν άντρα προς μία γυναίκα.

Η απάντηση των The Pogues

Τα μέλη του βρετανικού συγκροτήματος ποτέ δε φάνηκε να λαμβάνουν τις αντιδράσεις στα σοβαρά. Το 2007, όταν για ακόμη μια φορά το BBC αποφάσισε να λογοκρίνει τις προσβλητικές εκφράσεις του τραγουδιού, οι The Pogues δήλωσαν ότι έβρισκαν το όλο θέμα “διασκεδαστικό”.

Διαβάστε ακόμα: Τρία διάσημα τραγούδια που κατηγορήθηκαν ότι είναι αντιγραφές. Η δικαστική απόφαση που έκρινε ένοχο τον καλλιτέχνη, αλλά αναγνώρισε ότι «το αντέγραψε υποσυνείδητα»

Παρότι, δεδομένης της επιτυχίας, θα μπορούσαν να ηχογραφήσουν μία δεύτερη πιο ήπια εκδοχή και να λήξει το ζήτημα, ποτέ δε θέλησαν.

Σε συνέντευξή του το 2018, ο τραγουδιστής Shane MacGowan εξήγησε τους λόγους.

«Η λέξη “faggot” χρησιμοποιήθηκε από τον κεντρικό χαρακτήρα γιατί ταίριαζε με τον τρόπο που θα μιλούσε. Δεν την προορίζαμε να δώσει την εντύπωση του καλού ανθρώπου. Είναι μία γυναίκα, μιας συγκεκριμένης γενιάς σε μία συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας. Είναι χτυπημένη από τη μοίρα και απεγνωσμένη. Τα λόγια της είναι όσο πιο πιστευτά μπορούσα να τα κάνω και δεν έχουν σκοπό να προσβάλλουν. Είναι ένας αυθεντικός χαρακτήρας. Δεν είναι όλοι οι χαρακτήρες στις ιστορίες άγγελοι ή έστω ευπρεπείς. Μερικές φορές πρέπει να είναι κακοί ή αθυρόστομοι, προκειμένου να ειπωθεί αποτελεσματικά η ιστορία. Αν αυτά δεν γίνονται αντιληπτά, δεν έχω κανένα πρόβλημα να βάζουν ‘μπιπ’ στη λέξη. Όμως δεν θέλω να μετέχω σε κανέναν τσακωμό».

Η εξήγησή του δεν έπεισε τους πάντες.

Όπως επισήμανε ο βρετανός δημοσιογράφος, Όουεν Τζόουνς: «Οι περισσότεροι ομοφυλόφιλοι αντιλαμβάνονται την ικανοποίηση που παίρνουν κάποιοι στρέιτ όταν τους δίνεται η ‘άδεια’ να φωνάξουν άφοβα τη λέξη “faggot” για τρεις-τέσσερις βδομάδες κάθε χρόνο».

Το 2019 μεμονωμένοι παραγωγοί και ραδιοφωνικοί παρουσιαστές έβγαλαν το τραγούδι εντελώς από τις χριστουγεννιάτικες λίστες τους.

Το 2020 το BBC εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση ότι ο πρώτος σταθμός του, θα το παίζει μόνο λογοκριμένο.

Το Radio 1 του BBC προσελκύει 10 εκατομμύρια εβδομαδιαίους ακροατές. Μεγάλο μέρος του κοινού είναι νεαρής ηλικίας και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε υποτιμητικούς και προσβλητικούς όρους, τόνισε το μέσο.

Στους υπόλοιπους σταθμούς του BBC, αφήνεται στο κριτήριο του εκάστοτε DJ για το αν και ποια εκδοχή του κομματιού θα παίξει.

Η απάντηση του κεντρικού τραγουδιστή των Τhe Pogues αυτή τη φορά ήταν σύντομη.

«Το θεωρώ γελοίο» .Και προφανώς εμμένει στην άποψή του: ” Είναι μία γυναίκα, μιας συγκεκριμένης γενιάς σε μία συγκεκριμένη στιγμή της ιστορίας. Είναι χτυπημένη από τη μοίρα και απεγνωσμένη. Δεν είναι όλοι οι χαρακτήρες στις ιστορίες άγγελοι ή έστω ευπρεπείς.”

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι αρχικοί στίχοι του Yesterday ήταν οι εξής: «scrambled eggs, oh you’ve got such lovely legs». Πώς άλλαξε η λέξη ομελέτα και γιατί άργησε δυο χρόνια να ηχογραφηθεί